Wystawa IPN poświęcona Walentynowicz

Wystawę gdańskiego IPN poświęconą legendarnej działaczce "Solidarności" Annie Walentynowicz otwarto w piątek, w 32. rocznicę podpisania Porozumień Sierpniowych. Ekspozycję plenerową można oglądać na skwerze nieopodal domu opozycjonistki.

Otwarcia wystawy dokonali prezes IPN Łukasz Kamiński oraz przewodniczący Komisji Krajowej Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność" Piotr Duda. W uroczystości wzięło udział około 200 osób, głównie gdańszczan oraz przedstawicieli Solidarności i IPN.

"Gdańsk 31 sierpnia, nie ma lepszego miejsca i czasu, aby pamiętać o Annie Walentynowicz, aby pamiętać o ludziach Solidarności, którzy swoje całe życie poświęcili dla tego abyśmy dzisiaj mogli żyć w wolnym demokratycznym kraju" - powiedział do zgromadzonych Duda kończąc swoje bardzo krótkie wystąpienie podziękowaniami skierowanymi do IPN i słowami "Aniu, pamiętamy".

Z kolei Łukasz Kamiński powiedział, że dzień rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych jest nie tylko okazją do "przypomnienia entuzjazmu, wielkiej nadziei i jedności sprzed 32. laty, ale też źródłem inspiracji na dziś".

"Ta wystawa jest próbą szukania inspiracji w wielkiej postaci Anny Walentynowicz. Ktoś mógłby powiedzieć: nie została ministrem, nie objęła ważnych funkcji państwowych, jej życie było w pewnym sensie prostym życiem w dobrym znaczeniu tego słowa, ale spójrzmy na nie, jako na bardzo prostą drogę osoby, która zawsze szukała możliwości zrobienia czegoś dla innych" - powiedział Kamiński.

Prezes IPN przypomniał też o strajku, który w sierpniu 1980 r. wybuchł po zwolnieniu z pracy Anny Walentynowicz, a który doprowadził do powstania Solidarności.

Jak poinformował PAP rzecznik prasowy gdańskiego IPN Jan Daniluk, gdańska wystawa jest pierwszą ekspozycją poświęconą tej postaci przygotowaną przez Instytut. Zdaniem Daniluka najprawdopodobniej jest to też pierwsza wystawa IPN poświęcona w całości jednemu działaczowi Solidarności.

Na ekspozycję zatytułowaną "Anna Walentynowicz. Legenda +Solidarności+ 1929-2010", składa się 18 paneli, na których w układzie chronologicznym przestawiono jej życie i działalność.

Na planszach znalazły się fotokopie różnych dokumentów pochodzących z wielu archiwów, w tym IPN, Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność", Kancelarii Prezydenta RP, muzeów, bibliotek, a także zbiorów prywatnych, w tym także rodziny Anny Walentynowicz. Znalazły się wśród nich np. fotokopia wydanej przez Wojewódzki Urząd do Spraw Bezpieczeństwa w Gdańsku decyzja o internowaniu działaczki datowana na 12 grudnia 1898 roku a także napisana przez Walentynowicz odręcznie w 1983 roku prośba o wydanie jej drutów w celu naprawy sprutego swetra adresowana do szefa Zakładu Karnego w Grudziądzu (prośba rozpatrzona została przychylnie - PAP).

Na planszach zamieszczono też wiele zdjęć opozycjonistki, zarówno tych związanych z jej działalnością, jak i prywatnych. Jak powiedział PAP autor wystawy - historyk Arkadiusz Kazański z pionu edukacyjno-naukowego gdańskiego oddziału IPN, zbierając materiały do ekspozycji, spędził wiele dni w domu Walentynowicz, w którym mieszka teraz jej wnuk, na przeszukiwaniu prywatnych archiwów złożonych z kilkunastu tysięcy różnego typu dokumentów i zdjęć.

Wystawa plenerowa została urządzona na skwerze przy al. Grunwaldzkiej, nieopodal domu, w którym mieszkała Anna Walentynowicz. Ekspozycja będzie czynna do 20 września br.

Po otwarciu wystawy przedstawiciele IPN i Solidarności złożyli kwiaty pod tablicą ku czci Anny Walentynowicz znajdującej się na fasadzie jej byłego domu.

Anna Walentynowicz zaangażowała się w działalność Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża w 1978 r. 7 sierpnia 1980 r. została bezprawnie zwolniona ze Stoczni Gdańskiej, co przyczyniło się do rozpoczęcia strajku w stoczni 14 sierpnia 1980 r., który doprowadził do powstania Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność".

Walentynowicz została członkinią Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego oraz Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ. Internowana w stanie wojennym; potem kilka razy aresztowana. W 1981 r. inwigilowało ją ponad 100 funkcjonariuszy i tajnych współpracowników SB. Zginęła w katastrofie pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 r.