Wystawa "Rzeczpospolita utracona"

Fotografie przybliżające społeczeństwo, kulturę i tradycje II Rzeczpospolitej oraz historię ich zagłady dokonanej przez dwa totalitaryzmy: niemiecki i sowiecki można zobaczyć na wystawie "Rzeczpospolita utracona" otwartej w czwartek w stołecznej siedzibie IPN.

Wystawa została przygotowana w związku z 65. rocznicą zakończenia II wojny światowej.

- Ekspozycja składa się z trzech części. Pierwsza z nich zatytułowana "Duchowość" dotyczy strat poniesionych przez Polskę podczas II wojny w wymiarze etyczno-moralnym. Pokazuje relatywizm, który stał się udziałem znacznej części społeczeństwa polskiego w wyniku działań totalitaryzmu niemieckiego i sowieckiego, a później 45 lat rządów komunistycznych. Pokazujemy ów relatywizm głównie poprzez dość szokujące zestawienia postaci, które naszym zdaniem symbolizują tę ciemną i jasną stronę owych pojęć - mówił podczas wernisażu autor koncepcji wystawy Tomasz Łabuszewski.

Do pojęć, które zostały przedstawione w tej części wystawy, należy m.in. wolność - zilustrowana zdjęciem żołnierzy dywizji gen. Maczka, która brała udział w wyzwalaniu Belgii i Holandii, zestawionymi z fotografią polskich żołnierzy biorących udział w inwazji na Czechosłowację w 1968 roku. Wśród innych zaprezentowanych pojęć znalazł się także honor - jego uosobieniem był rtm. Witold Pilecki, żołnierz AK i organizator ruchu oporu w Auschwitz-Birkenau, w zestawieniu z Józefem Różańskim - oficerem Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, znanym z brutalnych metod śledztwa.

- Druga część wystawy jest poświęcona społeczeństwu i stratom poniesionym przez mieszkańców II Rzeczpospolitej. Pokazujemy tu proces likwidowania tego, co było jednym z podstawowych wyznaczników tamtego okresu: wielokulturowości i wielonarodowościowego charakteru ówczesnej Polski. Przedstawiamy eksterminację społeczności polskiej, żydowskiej, romskiej, ukraińskiej i białoruskiej przede wszystkim przez pryzmat wypędzeń przez Niemców i Sowietów - opowiadał Łabuszewski.

Ostatni fragment ekspozycji zatytułowany "Dziedzictwo" przedstawia straty materialne, jakie Polska poniosła podczas II wojny i już po jej zakończeniu. - Dotyczy to całych kategorii obiektów, które z przyczyn ideologicznych przeznaczono na wyniszczenie. Myślę głównie o pałacach, dworach i majątkach ziemskich skazanych wraz z klasą ziemiańską na zagładę. Pokazujemy również zniszczone kościoły, synagogi i cmentarze. Przedstawiamy także historię Kresów, tego tygla wielu narodów, który bezpowrotnie odszedł. Pokazujemy wreszcie straty kultury polskiej w zakresie obrazów, książek czy rzeźb, zniszczonych głównie przez Niemców, które to straty są nie do odrobienia - podsumował Łabuszewski.