Wigilia to już nie jest w Polsce święto religijne? Tak oceniają autorzy nowego badania

Panel badawczy Ariadna przeprowadził badanie na temat planów wigilijnych Polaków. Jak się okazuje, mniej osób spędzi w tym roku święta z gośćmi. Ograniczenie liczby osób przy wigilijnym stole to nie tylko oszczędność na wydatkach związanych z kolacją wigilijną, ale też mniejsze wydatki na prezenty. Jak oceniają autorzy badania, Wigilia "to już nie jest w Polsce święto religijne". Tylko dla 37 proc. Polaków ważna jest z powodów religijnych. 

W porównaniu do 2023 r. o 8 punktów procentowych wzrosła liczba osób spędzających Wigilie bez gości i jednocześnie o podobny odsetek spadła liczba tych, którzy ich zapraszają - wskazał panel badawczy Ariadna. Z badania wynika też, że większość respondentów planuje mieć choinkę w święta.

Większość Polaków spędzi święta bez gości 

"Większość Polaków (85 proc.) planuje spędzić tegoroczny wieczór wigilijny w gronie najbliższych: we własnym domu bez gości (46 proc.) lub z gośćmi (19 proc.) albo u kogoś z rodziny (20 proc.). Polaków, którzy nie obchodzą wigilii jest tylko 4 proc., a osób, które same spędzą ten wieczór – 5 proc." - przekazali autorzy badania. Dodali, że w porównaniu do ubiegłego roku wzrosła liczba osób spędzających ten wieczór bez gości (46 proc. vs 38 proc.), a spadła liczba tych, którzy ich zapraszają (19 proc. vs 26 proc.).

Panel Ariadna zauważył, że Boże Narodzenie w Polsce jest przede wszystkim okazją do spotkania z bliskimi, jednak "widać pewną zmianę w tym jak Polacy zamierzają spędzić wieczór wigilijny w porównaniu do zeszłego roku". "Ograniczenie liczby osób przy wigilijnym stole to nie tylko oszczędność na wydatkach związanych z kolacją wigilijną, ale też mniejsze wydatki na prezenty" - ocenił panel.

Boże Narodzenie jest ważne nawet dla przeciwników Kościoła

Ponadto, według autorów badania Wigilia "to już nie jest w Polsce święto religijne", gdyż mimo rosnącej liczby osób deklarujących odejście od kościoła, to "jednak tylko 4 proc. Polaków twierdzi, że nie celebruje Wigilii. "To wyraźnie pokazuje, że również dla wielu osób niezwiązanych z kościołem, a nawet jego przeciwników, Święta Bożego Narodzenia są ważne i są przez nie obchodzone" - wskazali. Dodali, że wśród 42 proc. badanych deklarujących, że nie chodzą do kościoła jest najwięcej osób, które Wigilii nie obchodzą (11 proc.), jednak "cały czas większość z nich celebruje to święto".

Z badania wynika również, że 77 proc. Polaków planuje w swoim domu mieć choinkę, a podobny odsetek (74 proc.) w święta podzieli się opłatkiem. Z kolei 63 proc. respondentów obdaruje najbliższych prezentami, 53 proc. pozostawi dodatkowy talerz podczas kolacji wigilijnej, 49 proc. będzie słuchać kolęd, a 48 proc. pod obrusem położy siano.

"Oczywiście widać tu bardzo duże różnice w zależności od tego, czy jest się praktykującym katolikiem" - zaznaczyli autorzy badania. Wskazali, że wśród osób regularnie chodzących na msze, 58 proc. planuje pójść na pasterkę, a wśród osób, które do kościoła nie chodzą odsetek ten wynosi 8 proc.

Cytowana w komunikacie, profesor psychologii Dominika Maison dodała, że zwyczaj łamania się opłatkiem jest "w zasadzie nieznany poza Polską, Litwą i Białorusią". W jej ocenie kultywowanie bożonarodzeniowych tradycji zależne od bycia praktykującym katolikiem jest "w zasadzie w relatywnie niewielkim stopniu".

Tradycje świąteczne ważniejsze są dla kobiet

Według podziału na płeć okazuje się, że tradycje te ważniejsze są dla kobiet niż mężczyzn. "Na przykład choinkę planuje mieć 80 proc. kobiet i 74 proc. mężczyzn, prezenty pod choinką 68 proc. kobiet i 58 proc. mężczyzn, a dodatkowy talerz na Wigilię 57 proc. kobiet i 49 proc. mężczyzn" - wskazał panel Ariadna.

Wskazał, że różnice widać też między pokoleniami. Wyjaśnił, że najwięcej tradycji kultywują najstarsze generacje, czyli tzw. baby boomers (urodzeni przed 1965 r.) i tzw. Generacja X (między 1965 a 1980 r.), a mniejsze przywiązanie do wigilijnych tradycji mają "Millenialsi" (1981-1994). "Co ciekawe, najmłodsze pokolenie, "Generacja Z" (urodzeni po 1995 roku) w większym stopniu niż nieco starsi "Millenialsi" planuje kultywować tradycje wigilijne, jak prezenty, choinka, a nawet opłatek i siano pod obrusem" - dodała Ariadna.

Dodatkowo ponad jedna trzecia (37 proc.) respondentów deklaruje, że Boże Narodzenie jest dla nich ważne ze względów religijnych, a połowa (50 proc.) ze względów rodzinnych. Badanie przeprowadził ogólnopolski panel badawczy Ariadna na próbie 1147 osób w wieku od 18 lat wzwyż, w dniach od 6 do 9 grudnia 2024 roku.

PAP / mł