Parlament Europejski za unijnym wsparciem finansowym dla aborcji. Kontrowersje wokół ingerencji w prawo krajowe

Parlament Europejski poparł w środę europejską inicjatywę obywatelską "My Voice, My Choice", której celem jest utworzenie mechanizmu finansowego na poziomie Unii Europejskiej, mającego wspierać dostęp do aborcji w państwach, gdzie obowiązują restrykcyjne przepisy chroniące życie od poczęcia.

Decyzja europosłów wywołała ostrą reakcję środowisk krytycznych wobec tej inicjatywy. Przewodniczący Komisji Episkopatów Unii Europejskiej (COMECE), bp Mariano Crociata, w rozmowie z włoską agencją katolicką SIR stwierdził, że poparcie dla projektu – także w jego wymiarze finansowym – świadczy o ideologicznym podejściu instytucji unijnych do podstawowych kwestii związanych z ludzkim życiem i godnością osoby. Jego zdaniem proponowane rozwiązania pomijają zróżnicowanie porządków prawnych państw członkowskich.

Bp Crociata podkreślił, że koncentracja wyłącznie na prawach jednostki prowadzi do redukcyjnego rozumienia osoby ludzkiej, pozbawionego wymiaru relacyjnego i społecznego. W jego ocenie takie podejście nie stanowi realnego wsparcia dla wolności ani odpowiedzialności kobiet. Zaznaczył również, że konieczne jest konsekwentne przypominanie o nienaruszalnej wartości życia ludzkiego na każdym etapie jego trwania – od poczęcia aż do naturalnej śmierci – oraz prowadzenie rzetelnego dialogu, który pozwoli wypracować wspólne rozumienie tej wartości.

Europarlament popiera inicjatywę "My Voice, My Choice"

Głosowanie odbyło się w środę, 17 grudnia. Parlament Europejski opowiedział się za inicjatywą zakładającą stworzenie dobrowolnego "mechanizmu solidarności finansowej", współfinansowanego ze środków unijnych. Jego celem ma być umożliwienie kobietom z krajów o restrykcyjnych regulacjach prawnych skorzystania z tzw. bezpiecznej i legalnej aborcji.

W przyjętej rezolucji europosłowie wskazali, że dostęp do zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego, w tym do legalnej opieki aborcyjnej, powinien być traktowany jako prawo podstawowe. Zwrócili również uwagę na istnienie – ich zdaniem – licznych barier prawnych i praktycznych w części państw UE, które mają pozostawać w sprzeczności z międzynarodowymi standardami praw człowieka. Parlament wezwał te kraje do zmiany obowiązujących przepisów i zaakcentował rolę Unii w promowaniu tzw. praw i zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego (SRHR).

Rezolucję przyjęto stosunkiem głosów 358 do 202, przy 79 wstrzymujących się. Dokument nie ma mocy prawnie wiążącej, ale stanowi polityczny sygnał skierowany do Komisji Europejskiej, która – zgodnie z procedurą europejskiej inicjatywy obywatelskiej – do marca 2026 roku ma przedstawić swoje stanowisko i ewentualne dalsze kroki.

"To próba nacisku, a nie solidarności"

Przed debatą plenarną oraz wysłuchaniem publicznym inicjatywy, które odbyło się 2 grudnia 2025 roku, Instytut Ordo Iuris przekazał europosłom memorandum krytycznie oceniające projekt. Autorzy dokumentu wskazywali m.in. na brak kompetencji Unii Europejskiej do regulowania kwestii aborcji, naruszenie zasady pomocniczości oraz ryzyko obchodzenia krajowych porządków konstytucyjnych poprzez instrumenty finansowe. Instytut apelował o odrzucenie rezolucji.

Jak podkreśliła Julia Książek z Centrum Prawa Międzynarodowego Ordo Iuris, Parlament Europejski ponownie próbuje rozszerzać kompetencje Unii na obszary zastrzeżone dla państw członkowskich. W ocenie Instytutu rezolucja nie jest wyrazem solidarności, lecz formą politycznej presji mającej osłabić krajowe systemy ochrony życia.

Podział polityczny i głosowanie europosłów z Polski

Głosowanie wyraźnie ujawniło podziały ideologiczne w Parlamencie Europejskim. Za rezolucją opowiedziały się głównie frakcje centrowe, lewicowe i liberalne – niemal jednomyślne poparcie wyraziły Renew Europe, S&D, Lewica oraz Zieloni/Wolny Sojusz Europejski. Znacząca część głosów "za" pochodziła również z Europejskiej Partii Ludowej.

Przeciwko dokumentowi zagłosowały przede wszystkim ugrupowania prawicowe i eurosceptyczne, w tym Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy, Europa Suwerennych Narodów, Patrioci dla Europy oraz większość europosłów niezrzeszonych. Liczba wstrzymujących się była relatywnie niewielka.

Polscy eurodeputowani głosowali w dużej mierze zgodnie z linią swoich ugrupowań i frakcji europejskich. Przedstawiciele Koalicji Obywatelskiej, PSL, Lewicy oraz Polski 2050 w większości poparli rezolucję. Zdecydowany sprzeciw wyrazili natomiast europosłowie Prawa i Sprawiedliwości oraz większość reprezentantów Konfederacji.