Polska na pierwszym miejscu w Unii Europejskiej pod względem nadmiarowych zgonów z powodu Covid-19

Z publikowanego cyklicznie raportu „Health at a Glance”, który zestawia stan systemów ochrony zdrowia w najbardziej rozwiniętych krajach świata, wynika, że Polska znalazła się na drugim miejscu wśród krajów OECD pod względem liczby nadmiarowych zgonów.

Najnowsza odsłona raportu została opublikowana 9 listopada i między innymi analizuje wpływ pandemii Covid-19 na systemy opieki zdrowotnej państw świata.

Z raportu wynika, że od połowy października 2021 r. 38 krajów OECD (Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju) zanotowało ponad 110 milionów przypadków zakażeń koronawirusem, z czego 2,1 mln przypadków było śmiertelnych. Liczby te stanowią prawie połowę światowej liczby przypadków zakażeń i śmierci wywołanych pandemią.

Na początku października kraje OECD notowały średnią 8400 przypadków na 100 tys. mieszkańców. Rekordzistą pod tym kątem były Czechy, gdzie 16 tys. osób zachorowało na Covid-19 na 100 tys. mieszkańców. Najmniejszą liczbę zanotowano w Nowej Zelandii (100 osób na 100 tys. mieszkańców. Najwięcej zgonów na milion mieszkańców było na Węgrzech (3000 zgonów na milion mieszkańców, najmniej w Nowej Zelandii – 6 na milion mieszkańców). Średnia całej OECD to 1370 zgonów).

Pod tym względem Polska plasuje się mniej więcej w środku zestawienia. Notowaliśmy prawie 8 tys. przypadków na 100 tys. mieszkańców. Powyżej średniej OECD wypadamy z liczbą zgonów (2 tys. na milion).

Liczba potwierdzonych przypadków COVID-19 w przeliczeniu na 100 tys. mieszkańców, od stycznia do 2020 do października 2021 r.

Jednak jak podkreśla raport, liczby te mogą nie być dostatecznie dobrze doszacowane. Wynika to z kilku powodów, przy czym kluczowym są różnice w rejestrowaniu i kodowaniu poszczególnych przypadków. Na ostateczny wynik wpływa również zaniżenie lub zawyżenie liczby zgonów, które są zgłaszane przez poszczególne kraje.

Liczba zgonów związanych z COVID-19 w przeliczeniu na 1 mln mieszkańców, od stycznia 2020 do października 2021.

Jednak zdaniem raportu liczba przypadków oraz zgonów nie określa w dostatecznie dobry sposób tego, jaki skutek na systemy opieki zdrowotnej ma pandemia Covid-19. Dlatego metodologia raportu posługuje się ilością „nadmiarowych zgonów”, których liczba oddaje nadmiarową wobec oczekiwanej ilość śmierci w danej porze roku.

Jak podaje raport, nadmiarowa liczba zgonów we wszystkich krajach OECD była wyższa niż całkowita liczba zgonów wywołanych przez Covid-19 od marca do końca 2020 r.

Tygodniowe liczba zgonów związanych z COVID-19 w porównaniu z tygodniową liczbą nadmiarowych zgonów w 30 krajach OECD, od stycznia 2020 r. do początku sierpnia 2021 r. Wykres nie uwzględnia danych z Australii, Kanady, Kolumbii, Kostaryki, Irlandii, Japonii, Korei i Turcji.

Dlaczego liczby te nie pokrywają się ze sobą? Pierwszym powodem może być nieodpowiednie doszacowanie zgonów wywołanych bezpośrednio przez Covid-19 w niektórych państwach jak i wzrost zgonów, które nie zostały wywołane bezpośrednio przez koronawirusa, ale były bezpośrednio związane z Covid-19 (np. zbyt późna diagnoza z powodu braku wolnych miejsc w szpitalach). Jednocześnie z wykresu wynika, że w styczniu liczba nadmiarowych zgonów wobec ogólnej ilości zgonów zaczęła spadać i utrzymywała się poniżej w lutym i marcu 2021 r.

„Jednym z możliwych wyjaśnień jest drastyczne zmniejszenie liczby zgonów związanych z grypą w porównaniu z latami 2015-19 w wielu krajach na półkuli północnej ze względu na dystans społeczny. Jak dotąd nadmierna śmiertelność w 2021 r. była znacznie bardziej umiarkowana i bardziej zgodna z rejestracją zgonów z powodu COVID-19” – tłumaczy raport.

W czasie 18 miesięcy, od stycznia 2020 do czerwca 2021 wszystkie kraje OECD notowały dodatnią nadmiarową śmiertelność (poza Norwegią). Jak wynika z wykresu poniżej, najwyższe były w Meksyku, Polsce, Czechach, Słowacji i USA.

Nadmiarowe zgony w porównaniu ze zgłoszonymi zgonami związanymi z COVID-19 w przeliczeniu na milion populacji, od stycznia 2020 r. do końca czerwca 2021 r.

Bardziej szczegółowe dane dotyczące inny państw możesz znaleźć tutaj.

Jak Polska wypada na tle innych państw pod względem nadmiarowych zgonów z powodu Covid-19?

Dane dotyczące nadmiarowych zgonów w Polsce do końca czerwca 2021 r.:

• łączna liczba zgonów związanych z COVID-19: 75 085
• liczba zgonów związanych z COVID-19 w przeliczeniu na 1 mln mieszkańców: 1978 (średnia dla OECD: 1285)
• łączna liczba nadmiarowych zgonów: 139 024
• liczba nadmiarowych zgonów w przeliczeniu na 1 mln mieszkańców: 3663 (średnia dla OECD: 1499)
• wzrost liczby zgonów w porównaniu ze średnią z lat 2015-2019: 22,57 proc. (średnia dla OECD: 11,79 proc.)

„Jakie są przyczyny tak dużych różnic w nadmiernej śmiertelności między poszczególnymi krajami? W raporcie wskazano, że odzwierciedlają one różne strategie ograniczania i łagodzenia skutków pandemii oraz terminy ich wdrażania, a także różnice w zdolności systemów opieki zdrowotnej do leczenia pacjentów z COVID-19 i dostosowania się do wyzwań związanych z pandemią. Wpływ na to miały też czynniki pozostające poza bezpośrednią kontrolą decydentów politycznych - takie jak cechy geograficzne, demografia populacji, występowanie pewnych czynników ryzyka, takich jak otyłość. Wszystko to sprawiło, że niektóre kraje były bardziej niż inne podatne na wysokie wskaźniki infekcji koronawirusem i śmiertelności z powodu COVID-19” – komentuje portal Puls Medycyny.

Raport podkreśla również, że jeszcze przed pandemią Covid-19 kraje OECD wykazywały wyższą niż przeciętna liczbę zgonów nadmiarowych. „Jeszcze przed COVID-19 wzrost średniej długości życia znacznie spowolnił w wielu krajach OECD w ciągu ostatniej dekady, głównie ze względu na spowolnienie wzrostu umieralności z powodu chorób układu krążenia, wzrost umieralności z powodu demencji i złych sezonów grypowych” - wskazuje raport.

Wszystkie wykresy pochodzą z raportu „Health at a Glance”.

Korzystałem z opracowań "Pulsu Medycyny", "Financial Times" oraz statystyk Our World In Data.