Trening mentalny może czynić mistrza

Umiejętność radzenia sobie ze stresem, porażką, zwycięstwem, wyznaczanie sobie celów i ich modyfikacja - to cenne umiejętności, które mogą pomóc sportowcom w zwycięstwie. Trening psychologiczny może dać olimpijczykom ułamek przewagi - uważa psycholog sportu.

- Sport poszedł do przodu, wyniki są coraz bardziej 'wyśrubowane'. Naukowcy sądzą, że sportowcy zbliżają się do granic fizycznych możliwości. Dlatego to sfera mentalna stanowi ciekawszy obszar do eksploracji - mówi psycholog sportu, Aleksandra Pogorzelska ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej. - Często zdarza się, że mamy ten sam sprzęt, ten sam trening, te same metody, a jednak jeden zawodnik potrafi zostać mistrzem świata, a drugi nie jest tego w stanie zrobić. Stąd to wsparcie mentalne może stać się ułamkiem przewagi. Pomaga zawodnikom zintegrować to, co wytrenowało ich ciało z tym, co potrafi ich głowa, ich umysł.

Zdaniem psycholog, trening mentalny, zwany też treningiem umysłowym, albo treningiem umiejętności psychologicznych, niezależnie od dziedziny sportu ma podobną strukturę - ważne są m.in. rozwijanie umiejętności wyznaczania celów, koncentracji, budowania pewności siebie, radzenia sobie ze stresem, z przegraną, ale również i ze zwycięstwem. Jednak różne dziedziny wymagają skupienia się na różnych umiejętności mentalnych. Np. w sportach technicznych, gdzie rolę odgrywa precyzja (np. w strzelaniu) w treningu ćwiczy się koncentrację, z kolei w sportach wytrzymałościowych - np. w chodzie sportowym czy maratonie ważniejsza będzie umiejętność realizowania długotrwałych celów, wytrzymałość.

- Jeśli mówimy o sięganiu po złoto olimpijskie, to w każdej dyscyplinie trening mentalny jest bardzo ważny - zaznacza ekspertka i dodaje, że są sportowcy, którzy potrzebują treningu psychologicznego bardziej niż inni, bo np. lepiej funkcjonują podczas treningu niż podczas zawodów, mają problem z wykonywaniem ćwiczeń w obecności innych czy z powrotem do optymalnego funkcjonowania po kontuzji. - Ich ciała są bardzo dobrze wytrenowane, narzędzia i metody treningowe są świetnie dobrane, jednak w chwili rywalizacji działają słabiej (...) Psychika nie pomaga im w odniesieniu zwycięstwa.

Zdaniem psycholog, trening mentalny to proces długoterminowy i ciągły. Sportowcy cały czas uczą się wyznaczać cele, kontrolować je oraz modyfikować. To trwa przez całą karierę. - Doświadczeni, dojrzali zawodnicy potrafią sobie dobrze radzić bez wsparcia specjalisty, ale psychoedukacja prowadzona przez psychologa sportu może wnieść wiele do sposobu działania zawodnika i pomóc mu lepiej funkcjonować by zdobywać najwyższe laury - mówi Pogorzelska.

Ekspertka zaznacza, że stres przedstartowy i brak koncentracji dokucza bardzo wielu sportowcom, dlatego trening mentalny staje się coraz bardziej powszechny. Sportowcy i trenerzy zaczynają zauważać, że jest on potrzebny jako element treningu. Według Pogorzelskiej również w Polsce sportowcy coraz częściej pracują z treningiem mentalnym - psycholodzy sportu działają np. przy Polskim Komitecie Olimpijskim w ramach np. projektu "Silna i Odporna Kadra Olimpijska", lub powstają miejsca gdzie kształcą lub dokształcają się przyszli psychologowie sportu np. studia podyplomowe "Psychologia sportu" na SWPS w Sopocie. Od niedawna psycholog sportu pomaga również polskiej reprezentacji piłki nożnej. - Coraz więcej ludzi zaczyna rozumieć, że pomoc psychologa sportu jest potrzebna nie po to, żeby rozwiązać "problemy z głową", ale żeby pomóc osiągnąć lepsze wyniki - kończy Aleksandra Pogorzelska.