200 lat nauczania medycyny w Warszawie

Warszawski Uniwersytet Medyczny obchodzi 200-lecie nauczania medycyny w Warszawie. Przed siedzibą rektoratu uczelni odsłonięto w czwartek pamiątkowy obelisk, odbyła się także sesja naukowa.

Obelisk stanął przed gmachem rektoratu WUM (ul. Żwirki i Wigury 61, róg Trojdena). Potężny głaz z owiniętą przez węża laską Asklepiosa - symbolem medycyny - nosi napis "Ludziom i Ojczyźnie 1809-2009".

Wewnątrz monumentu, w metalowej rurze, umieszczony został tekst okolicznościowego przemówienia, jakie wygłosił rektor WUM, prof. Marek Krawczyk podczas ceremonii odsłonięcia. Brali w niej udział także prof. Katarzyna Chałacińska-Macukow, rektor Uniwersytetu Warszawskiego oraz byli rektorzy WUM. Poświęcenia obelisku dokonał ks. Józef Jachimczak, Krajowy Duszpasterz Służby Zdrowia.

Wcześniej odbyła się sesja naukowa, poświęcona historii uczelni. - W XVII i XVIII wieku Polaków leczyli cudzoziemcy lub nieliczni absolwenci uczelni zagranicznych - mówił podczas wykładu prof. Marek Krawczyk. - Wydział lekarski Akademii Krakowskiej bardzo wówczas podupadł, a w Wilnie i Lwowie lekarzy jeszcze nie kształcono. Nieliczne próby zmiany takiego stanu rzeczy kończyły się niepowodzeniem, jak w przypadku Henryka Loehoeffela, nadwornego lekarza Augusta III, który chciał uczyć anatomii, wykonując sekcje zwłok na Podwalu. Sprzeciwiła się temu miejscowa ludność - dodał.

W roku 1750 Warszawa liczyła 70 tysięcy mieszkańców, ale miała tylko 3 lekarzy i 10 cyrulików. Dopiero za czasów Napoleona Komisja Rządząca zaleciła założyć w Warszawie uczelnię lekarską.

19 września 1809 r. dekretem królewskim powołano Wydział Akademicko-Lekarski. Jego kierownikiem został Hiacynt Dziarkowski, współpracujący z lekarzami - Józefem Czekierskim, Augustem Wolffem, Franciszkiem Brandtem i farmaceutą Józefem Celińskim. 17 października 1809 r. w "Gazecie Korespondenta" ukazało się ogłoszenie o powstaniu "Szkoły Lekarskiej" usytuowanej przy ulicy Jezuickiej 4. Prezesem został niezwykle zasłużony dla polskiej nauki ks. Stanisław Staszic.

W programie nauczania znalazły się: nauki medyczne, chirurgia i farmacja. Niespotykane dotąd połączenie trzech kierunków miało zapewnić kompleksowe kształcenie absolwentów. W 1809 roku 44 osoby studiowały nauki lekarsko-chirurgiczne, a 14 - nauki farmaceutyczne.

Pierwsze dyplomy otrzymało 30 grudnia 1813 r. 18 absolwentów. W 1815 roku proklamowano Królestwo Polskie. 19 listopada 1816 roku car Aleksander I wydał zgodę na założenie Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego, składającego się z pięciu wydziałów, między innymi Wydziału Prawa i Wydziału Nauk Lekarskich jako odrębnych fakultetów.

Po upadku Powstania Listopadowego Uniwersytet, podobnie jak wszystkie wyższe uczelnie Królestwa Polskiego, został zlikwidowany. W roku 1857 powołano do życia Cesarsko-Królewską Akademię Medyko-Chirurgiczną, która w roku 1862 roku stała się Wydziałem Lekarskim nowo utworzonej Szkoły Głównej Warszawskiej. W 1869 roku Szkoła Główna została zamknięta - powołano natomiast Cesarski Uniwersytet Warszawski z wykładowym językiem rosyjskim - mówił prof. Krawczyk.

Dopiero w roku 1915 reaktywowano Uniwersytet Warszawski. Rektorem został pediatra i neurolog - Józef Polikarp Brudziński. W 1916 r. Oddział Przygotowawczo-Lekarski Uniwersytetu przekształcono w samodzielny Wydział Lekarski, a w roku 1926 powstał Wydział Farmaceutyczny. Pierwszy doktorat honoris causa odrodzonej uczelni otrzymał w roku 1921 Józef Piłsudski.

O wojennych losach warszawskiej medycyny akademickiej mówił prof. Jerzy Jurkiewicz. - W latach II wojny światowej celem okupanta było uniemożliwienie Polakom zdobywania wykształcenia. Wówczas to profesorowie Witold Orłowski i Ludwik Paszkiewicz powołali Tajny Wydział Lekarski. Jednocześnie działała jawnie uczelnia docenta Jana Zaorskiego, udająca prywatną szkołę zawodową dla pomocniczego personelu sanitarnego, uczącą głównie masażu. Studenci dwuletni kurs odbywali w 11 miesięcy, a zaliczenia i dyplomy były zakamuflowane - na przykład ginekolog prof. Czyżewicz wydawał po pomyślnie zdanym egzaminie zaświadczenie, że dana osoba ma "dużo prolanu w moczu".

Po wojnie PKWN planowała przeniesienie uczelni medycznej do Lublina, na Pragę lub do Milanówka. Na szczęście lekarze oparli się tym zakusom - mówił prof. Krawczyk. W 1949 r. utworzono w Warszawie samodzielną uczelnię o nazwie Akademia Lekarska, której nazwę w 1950 roku zmieniono na Akademię Medyczną. Pod taką nazwą istniała przez 58 lat. Od marca 2008 uczelnia wróciła do historycznych korzeni, stając się Warszawskim Uniwersytetem Medycznym.

Dziś Warszawski Uniwersytet Medyczny jest największą i jedną z najbardziej prestiżowych uczelni medycznych w Polsce - mówił prof. Marek Krawczyk. Studiuje na nim ponad 10 tys. osób, w tym wielu obcokrajowców. Mają do wyboru 11 kierunków oraz 3 specjalności. Kadra naukowa i dydaktyczna Uniwersytetu to czołówka polskich lekarzy i naukowców - ponad 1,5 tysiąca pracowników, w tym 122 profesorów, z których wielu to krajowi konsultanci medyczni. Uczelnia prowadzi również studia w języku angielskim (na II Wydziale Lekarskim).