Elżbieta Rafalska o obawach ze startem 500 plus

W związku ze startem programu "Rodzina 500 plus" najbardziej obawiamy się, że wszyscy będą składać wnioski w pierwszych dniach i utworzą się kolejki - mówi szefowa MRPiPS Elżbieta Rafalska. Przyznaje, że i resort, i samorządy obawiają się też, czy nie zawiodą systemy informatyczne.

Program "Rodzina 500 plus" startuje 1 kwietnia. Dzięki niemu rodziny dostaną 500 zł na drugie i kolejne dziecko, a te mniej zamożne - również na pierwsze.

Podczas spotkania z dziennikarzami w środę Rafalska podkreślała, że wdrożenie takiego programu to ogromne wyzwanie organizacyjno-logistyczne dla resortu i wojewodów. - Ale na tym etapie, o którym mówimy, to największy ciężar jest po stronie samorządu. W tej chwili największe wyzwanie przed samorządami - zaznaczyła.

Pytana o obawy w związku z uruchomieniem programu, wskazała na możliwe zatory przy składaniu wniosków. - Największa obawa jest przed tym, żeby wszyscy albo znaczna część tych, którzy składają wnioski, nie chcieli 1 kwietnia ruszyć do punktów osobistego składania wniosków; wtedy mogą się utworzyć kolejki - powiedziała.

Wiceminister rodziny i pracy Bartosz Marczuk podkreślił, że z punktu widzenia wypłaty data złożenia wniosku nie będzie miała kluczowego znaczenia. - Samorządy mają w tym pierwszym okresie trzy miesiące na wydanie decyzji oraz wypłatę i sygnalizowały nam, że wcale nie będzie tak, że będą rozpatrywać wnioski po kolei. Mogą mieć różne strategie rozpatrywania wniosków i wcale nie muszą tego robić według kolejności zgłoszeń - zaznaczył.

Rafalska wskazała, że samorządy - świadome zagrożeń związanych z kumulacją wniosków w początkowym okresie - proponują różne rozwiązania, np. zbieranie wniosków w szkołach, przedszkolach, a nawet w galeriach handlowych, wydłużanie godzin pracy, przyjmowanie ich również w sobotę i niedzielę. - Słyszałam, że wnioski będą też zbierane w dużych zakładach pracy, że poprzez kadry zostały rozdane wnioski pracownikom, przeszkolono pracowników działów kadr do poboru, w porozumieniu ze służbami samorządowymi - dodała.

Wiceminister rodziny i pracy Stanisław Szwed zwrócił uwagę, że nie potwierdziły się obawy, iż będzie ogromny wzrost biurokracji i zatrudnienia dodatkowych pracowników. - Z tych informacji, które posiadamy, wynika, że dodatkowych pracowników będzie ok. jedna trzecia z tego górnego pułapu, który zakładaliśmy. Czyli wynika z tego, że samorządy będą własnymi siłami sobie radzić, przeznaczając te środki, które przekazujemy, na lepsze funkcjonowanie systemu - wskazał.

Rafalska dodała, że jeśli gdzieś w terenie są zgłaszane obawy związane z uruchomieniem programu, to dotyczą kwestii informatycznych. - Dopinamy kwestie związane z informatyzacją, z systemem emp@tia (portal MRPiPS, przez który wnioski będą trafiały do gmin - PAP), z systemami (…) wykorzystywanymi przez gminy - zapewniła.

Poinformowała, że MRPiPS wspólnie z Ministerstwem Cyfryzacji i bankiem PKO BP tworzy trzy centra kryzysowe - po jednym dedykowanym każdej z tych instytucji. - Każde z tych centrów będzie odpowiadało za bieżący monitoring funkcjonowania wszystkich systemów informatycznych wykorzystywanych w pierwszym okresie realizacji: system bankowości elektronicznej, system PUE ZUS, emp@tia, systemy dziedzinowe wykorzystywane przez gminy. Te centra będą taką naszą "strażą pożarną", będą działać do późnych godzin wieczornych, w razie potrzeby całodobowo. Gdyby wystąpiła jakakolwiek sytuacja kryzysowa, (…) natychmiast będą uruchamiani eksperci - zapewniła Rafalska.

- Zawsze jest jakiś element tej tzw. złośliwości rzeczy martwych, ale naszym zadaniem jest zrobienie absolutnie wszystkiego, żeby te zagrożenia był jak najmniejsze - dodała.

Marczuk zapewnił, że ostatnie testy emp@tii wskazują na to, że "jesteśmy bliżej optymalizacji systemu", cały czas - jak zaznaczył - resort nad tym pracuje. - Mamy nadzieję, że te dwa kluczowe elementy -czyli kiedy wnioski online będą wpływać via banki przez system emp@tia do gmin i potem, kiedy gminy zaczną korzystać z emp@tii, żeby te wnioski weryfikować - że te dwa kluczowe momenty będą wydolne - powiedział.

Jak dodał, druga sprawa, która budzi emocje, na co też wskazywano w czasie ostatnich konsultacji w regionach to systemy dziedzinowe, czyli specjalne nakładki dla gmin. - Jesteśmy w bieżącym kontakcie z wykonawcami tych systemów, oni 23 marca mają te systemy dostarczyć do wszystkich gmin. Jeden dostawca (obsługujący miasta: Kraków, Szczecin, Zielona Góra, Bydgoszcz, Toruń, Radom, Kielce, Piaseczno) dostarczy je 29 marca - poinformował wiceminister.

Podkreślił, jednak, że ta nakładka działa w tym samym środowisku, co system do obsługi świadczeń rodzinnych, to nie jest zupełnie nowy system dla gmin, tylko nakładka konieczna do obsługi 500 plus.

Rafalska dodała, że podczas spotkań w regionach poinformowano ją, że urzędy stanu cywilnego spotykają się ze wzrostem petentów, którzy przychodzą po skrócony odpis aktu urodzenia, przekonani, że do wniosków trzeba go dołączyć. - Informujemy, że nie jest to potrzebne. Te dane, które są potrzebne, będą pozyskiwane samodzielnie przez urząd - przypomniała.

Prezes Poczty Polskiej Marek Chibowski poinformował, że poczta będzie partnerem resortu we obsłudze programu 500 plus. Jak mówił, główne atuty poczty to dostęp do wszystkich obywateli (jak podkreślił, nie ma w Polsce gminy bez placówki pocztowej), możliwość zapewnienia kompleksowej obsługi od wniosku do wypłaty. Poczta będzie m.in. udzielała informacji na temat programu poprzez specjalną infolinię, a także w placówkach pocztowych, w tym dodatkowo 1158 dedykowanych stanowiskach informacyjnych.

Chibowski dodał, że na poczcie będzie można otrzymać wniosek o 500 plus, uzyskać pomoc w jego wypełnieniu, wysłać go i odebrać pieniądze. Przedstawiciele firmy będą także pomagać klientom, którzy mają niewystarczające kompetencje cyfrowe. Poczta jest także gotowa do wsparcia osób niepełnosprawnych np. poprzez odebranie wniosku z miejsca zamieszkania i doręczenie świadczenia w formie gotówkowej; dysponuje też infolinią wideo z możliwością tłumaczenia dla osób niesłyszących.

Poczta będzie też doręczać decyzje o przyznaniu świadczenia; beneficjenci, którzy będą chcieli otrzymać pieniądze za pośrednictwem poczty, będą mogli skorzystać z jednego z trzech sposobów wypłaty: gotówką w placówce pocztowej, przekazem pocztowym lub na rachunek w Banku Pocztowym.