"Europeana1989" - akcja zbierania pamiątek

List od Jerzego i Anny Turowiczów z 1989 r. przyniósł b. premier Tadeusz Mazowiecki podczas akcji zbierania pamiątek, które dotyczą transformacji w postkomunistycznych krajach. Akcja, która odbywa się m.in. w Warszawie, jest elementem projektu "Europeana1989".

W sobotę rozpoczęła się akcja udostępniania pamiątek - np. zdjęć, filmów kojarzących się z wydarzeniami roku 1989 i upadkiem żelaznej kurtyny. Poza Warszawą zbiórki odbywają się m.in. w Poznaniu i Gdańsku.

"W naszym kręgu cywilizacyjnym, przez który przechodziło tyle burz dziejowych, utrwalanie historii i takich pamiątek historycznych jest rzeczą bardzo ważną" - zachęcał w sobotę w warszawskim Domu Spotkań z Historią Tadeusz Mazowiecki, pierwszy niekomunistyczny premier Polski po drugiej wojnie światowej.

Mazowiecki przyniósł ze sobą list od Jerzego i Anny Turowiczów, którzy napisali do niego zaraz po jego wyborze na premiera już niekomunistycznej Polski. "List otrzymałem w momencie, gdy dostałem wiadomość, że mam objąć funkcję premiera" - wspominał Mazowiecki. Jak opowiadał, Turowicz, "wybitny człowiek" i redaktor naczelny "Tygodnika Powszechnego", skrytykował w liście głośny artykuł Adama Michnika z 1989 r. "Wasz prezydent, nasz premier". Michnik przedstawił w nim koncepcję rewolucyjną, która gwałtownie przyspieszyła kalendarz demokratycznej transformacji.

"Ten list jest świadectwem tego, jak historia się szybko potoczyła" - zwrócił uwagę Mazowiecki, który w sobotę uczestniczył w spotkaniu z innymi ważnymi uczestnikami walki o wolność na przełomie lat 80. i 90., m.in. z byłą minister kultury Łotwy Sarmite Elerte i z dyrektorem Czeskiego Centrum Kultury w Warszawie Petrem Janyska.

Europeana to utworzona w 2008 r. przez Komisję Europejską europejska cyfrowa biblioteka i archiwum. Gromadzi i zapewnia dostęp do pochodzących z różnych krajów zdigitalizowanych materiałów z bibliotek, archiwów, muzeów i archiwów audiowizualnych. Materiały umieszczane są następnie na stronie internetowej www.europeana.eu.

W ramach specjalnego projektu "Europeana1989" dokumentowane będą przemiany, które w roku tym miały miejsce w Polsce oraz w innych krajach byłego bloku wschodniego. Przedsięwzięcie ma na celu "stworzenie żywego i pełnego obrazu rewolucyjnych wydarzeń (...) w Europie" - tłumaczą organizatorzy. "Poprzez gromadzenie opowiadań, zdjęć, filmów, nagrań dźwiękowych z każdego kraju zaangażowanego w przemiany 1989 roku, stworzone zostanie archiwum cyfrowych pamiątek z tamtego czasu" - tłumaczą.

Zbiórki pamiątek organizowane będą, w okresie od czerwca 2013 r. do czerwca 2014 r., w siedmiu krajach: w Polsce, Czechach, Niemczech, na Węgrzech oraz na Litwie, Łotwie i w Estonii - zapowiedział Frank Drauschke z zaangażowanego w projekt "Europeana1989" Historycznego Instytutu Badawczego Facts&Files w Berlinie. W Polsce organizatorem zbiórek pamiątek będzie Narodowy Instytut Audiowizualny.

Tłumacząc, jakie pamiątki można w ramach projektu poddać digitalizacji, organizatorzy poinformowali: "Zależy nam, by do kolekcji Europeana1989 trafiły różnorodne wspomnienia, dlatego zachęcamy do poddawania digitalizacji zdjęć, kaset wideo, listów, dokumentów i przedmiotów związanych z transformacją ustrojową". Materiały - które w efekcie będą dostępne online na stronie www.europeana1989.eu - można digitalizować samodzielnie lub, przy pomocy fachowców, podczas zbiórek (po zdigitalizowaniu pamiątki zostaną zwrócone właścicielom).