Kolejne poprawki ws. zasiłków dla opiekunów

Zniesienie kryterium dochodowego uprawniającego do zasiłków i podniesienie ich wysokości - to niektóre z poprawek zgłoszonych w czwartek do projektów dotyczących zasiłków dla opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych - rządowego i dwóch poselskich: PiS i SLD.

W czwartek po południu w Sejmie odbyło się drugie czytanie projektów. Wszystkie kluby, poza PSL, zgłosiły do nich poprawki.

Pierwsze czytanie projektów miało miejsce w środę rano; wieczorem komisja polityki społecznej i rodziny zaopiniowała zgłoszone do projektu poprawki. Poprawkami zaproponowanymi podczas drugiego czytania komisja zajmie się w czwartek po południu.

Projekt rządu, realizując wyrok Trybunału Konstytucyjnego, przywraca świadczenia odebrane opiekunom dorosłych osób niepełnosprawnych w ub. roku; dwa projekty poselskie zakładają m.in. likwidację progu dochodowego uprawniającego do specjalnego zasiłku opiekuńczego, który przysługuje opiekunom dorosłych.

Jak poinformował w imieniu komisji Sławomir Piechota (PO), wszystkie trzy projekty rozpatrywano łącznie, a jako projekt wiodący wybrano rządowy.

Piechota powiedział, że w środę komisja poparła m.in. poprawkę klubu PSL, która ma wyeliminować rozbieżności interpretacyjne i jednoznacznie wskazać, że zasiłki i świadczenia pielęgnacyjne należą się też rolnikom - jeśli zrezygnują z pracy w gospodarstwie.

Podczas drugiego czytania Marzena Okła-Drewnowicz (PO) zgłosiła poprawkę (zaproponowaną przez MPiPS), dotyczącą grupy ok. 5 tys. opiekunów, którzy nie zakwalifikowali się do specjalnego zasiłku opiekuńczego ze względu na to, że 1 stycznia 2013 r. nie mieli ważnego orzeczenia o niepełnosprawności w stopniu znacznym, bo czasowe decyzje w tym zakresie wygasły 31 grudnia 2012 r.

W myśl poprawki osoby, które nie miały prawa do zasiłków w okresie 31 grudnia 2012 r. - 30 czerwca 2013 r. (a wcześniej pobierały świadczenie pielęgnacyjne), będą mogły otrzymywać specjalny zasiłek opiekuńczy.

Stanisław Szwed (PiS) zgłosił trzy poprawki. Jedna z nich zmierza do zniesienia czteromiesięcznego terminu na złożenie wniosków o wypłatę zaległych świadczeń. Kolejna powtarza propozycję zawartą w poselskim projekcie PiS i znosi kryterium dochodowe.

PiS chce także zrównania wysokości świadczeń dla opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych i rodziców dzieci niepełnosprawnych. Miałyby one być od przyszłego roku równe 50 proc. średniego wynagrodzenia.

Anna Bańkowska (SLD) zgłosiła w imieniu swojego klubu pięć poprawek. Zakładają one m.in. podwyższenie kwoty zasiłku przysługującego opiekunom dorosłych do 800 zł od maja, a od 2015 r. - 1000 zł, a także zniesienie kryterium dochodowego upoważniającego do zasiłków.

SLD chce także, by prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługiwało także tym opiekunom, którzy nie podejmują pracy ze względu na opiekę nad osobą niepełnosprawną, a nie tylko tym, którzy zrezygnowali z pracy. Komisja poparła w środę to rozwiązanie, zakładając, że opiekunowie ci mają podlegać kryterium dochodowego i że będzie ono obowiązywało od 2015 r. Jak mówiła Bańkowska, jej klub chce, aby weszło ono w życie już teraz, wraz z pozostałymi przepisami ustawy.

Tożsamą poprawkę złożył klub TR. Artur Górczyński poinformował, że jego klub chce, aby wszystkie przepisy weszły w terminie 14 dni po uchwaleniu ustawy, bez okresu przejściowego dla osób niepodejmujących zatrudnienia.

Arkadiusz Mularczyk (SP) złożył poprawkę, według której zasiłek wynosiłby tyle samo, ile świadczenie pielęgnacyjne.

Rządowy projekt ustawy o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów ma przywrócić świadczenia pielęgnacyjne odebrane opiekunom dorosłych osób niepełnosprawnych na mocy przepisów znowelizowanej ustawy o świadczeniach rodzinnych, która obowiązuje od początku zeszłego roku.

Teraz dla tej grupy przeznaczony jest specjalny zasiłek opiekuńczy w wysokości 520 zł, przy czym przysługuje on tylko wtedy, gdy łączny dochód dwóch rodzin - osoby sprawującej opiekę oraz wymagającej opieki - nie przekroczy, w przeliczeniu na osobę, ustawowego limitu (obecnie 623 zł).

Odebranie ustalonego wcześniej prawa do świadczeń zakwestionował w ub. roku TK. Rządowy projekt jest realizacją tego orzeczenia. Zgodnie z propozycją opiekunowie osób niepełnosprawnych, którzy utracili prawo do świadczeń pielęgnacyjnych, otrzymają ich zwrot. Będą one wypłacane wraz z ustawowymi odsetkami. Według szacunków będzie to wartość ok. 5 tys. zł. Przywrócone zostanie im również prawo do zasiłku, jednak w wysokości 520 zł - tyle wynosiło świadczenie pielęgnacyjne przed zakwestionowaną nowelizacją, obecnie wynosi 820 zł.

Podczas debaty posłowie opozycji zwracali uwagę, że znowelizowana ustawa o świadczeniach rodzinnych zróżnicowała sytuację opiekunów osób niepełnosprawnych ze względu na wiek, w którym powstała niepełnosprawność ich podopiecznych.

Ustawa realizująca wyrok TK wprowadzi kolejną kategorię. Będziemy mieli do czynienia z co najmniej trzema grupami opiekunów, z których każda będzie miała inne uprawnienia. Rodzice dzieci, których niepełnosprawność powstała przed osiągnięciem dorosłości, będą mieli prawo do świadczenia pielęgnacyjnego (obecnie 820 zł), opiekunowie dorosłych osób niepełnosprawnych będą uprawnieni do specjalnego zasiłku opiekuńczego (520 zł), jeśli spełnią kryterium dochodowe, zaś opiekunowie, którzy odzyskali utracone w zeszłym roku uprawnienia, będą otrzymywali zasiłek (również 520 zł) niezależnie od dochodu.

Zdaniem opozycji może to ponownie zakwestionować TK.

Posłowie zwracali też uwagę na potrzebę wypracowania kompleksowego systemu wsparcia niepełnosprawnych. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej chce takie rozwiązania przygotować i wprowadzić je w życie z początkiem przyszłego roku. Zaprasza wszystkie zainteresowane środowiska do współpracy przy "okrągłym stole".