Opublikowano białą księgę ws. Barbary Blidy

11 lat temu

PAP / mh

Prokuratura Generalna opublikowała w poniedziałek białą księgę sprawy Barbary Blidy. Na 715 stronach zaprezentowano w niej urzędowe dokumenty prokuratury związane z osobą b. minister, która w kwietniu 2007 r. popełniła samobójstwo, gdy przyszła po nią ABW.

Zgodnie z zapowiedziami PG z końca maja biała księga zawiera szeroki opis ustaleń, które poczyniły różne prokuratury, prowadzące śledztwa w związku z tzw. aferą węglową na Śląsku, a także okolicznościami samobójczej śmierci Blidy oraz zaniedbaniami, jakich w związku z akcją ABW dopuścili się jej funkcjonariusze.

Obszerny - liczący 715 stron - zbiór dokumentów został zamieszczony w poniedziałek po południu na stronie internetowej Prokuratury Generalnej. Dokumenty te dotyczą zakończonych postępowań karnych, prowadzonych przez prokuratury: z Katowic, okręgową i apelacyjną w Łodzi, a także Prokuraturę Okręgową w Ostrowie Wlkp. odnoszących się do różnych wątków związanych z tragiczną śmiercią Blidy.

"Biała księga zawiera wszystkie postanowienia prokuratury kończące postępowania karne prowadzone w tej sprawie, a także decyzje sądu utrzymujące w mocy decyzje prokuratury" - powiedział PAP rzecznik prasowy PG prok. Mateusz Martyniuk. Dodał, że decyzje prokuratur i decyzje sądów zamieszczono wraz z ich uzasadnieniami. Pominięto w nich wątki objęte tajemnicą - w tej części akta spraw spoczywają w kancelariach tajnych.

W końcu maja Prokuratura Generalna ujawniła pismo, które prokurator generalny Andrzej Seremet skierował do rzecznik praw obywatelskich prof. Ireny Lipowicz. W piśmie tym szef prokuratury odniósł się do zastrzeżeń i wątpliwości zgłoszonych Prokuraturze Generalnej przez RPO w kwietniu w związku ze śledztwami prowadzonymi po śmierci Blidy. Seremet uznał, że śledztwa były rzetelne, a zarzuty RPO - nieuprawnione. Wtedy także zapowiedział publikację białej księgi.

Obszerne zestawienie dokumentów rozpoczyna akt oskarżenia o niedopełnienie obowiązków szefa "grupy realizacyjnej" z ABW, która przyjechała zatrzymać Blidę. Można zapoznać się z całym aktem oskarżenia oraz jego uzasadnieniem - łącznie to 70 stron zeskanowanych dokumentów. Prokuratura zanonimizowała cały ten dokument, pozostawiając tylko inicjały danych oskarżonego, innych przesłuchanych w sprawie funkcjonariuszy ABW i policji, a nawet prokuratora, który wniósł akt oskarżenia.

W kolejnych dokumentach (w których zamazano również dane sędziów wydających postanowienia w sprawie Blidy) można się zapoznać z argumentacją sędziów i prokuratorów, prowadzącą ich do decyzji o umorzeniu śledztw dotyczących domniemania wywierania wpływu na bieg śledztwa ws. Blidy przez wyższych przełożonych z prokuratury i policji, a także resortu sprawiedliwości i kierownictwa ABW.

Prezentowane są też postanowienia sądu oddalające zażalenia rodziny Blidów na decyzje Prokuratury Apelacyjnej w Łodzi co do kierowania przeciwko Barbarze Blidzie śledztwa ws. tzw. mafii węglowej na Śląsku. Przytoczono też 10 innych postanowień o umorzeniu lub odmowie wszczęcia śledztw w poszczególnych wątkach całej sprawy (najobszerniejsze ma 279 stron).

Blida popełniła samobójstwo o świcie 25 kwietnia 2007 r., gdy ekipa ABW przyszła do jej domu w Siemianowicach, aby ją zatrzymać w związku ze śledztwem związanym z korupcyjnym handlem węglem na Śląsku. Okoliczności jej śmierci badały prokuratury na Śląsku, w Łodzi i w Wielkopolsce, w odrębnych śledztwach, dotyczących różnych wątków.

W zasadniczej części sprawę umorzono. Oskarżony - o przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków - został szef grupy ABW zatrzymującej Blidę. Jak czytamy w akcie oskarżenia, zarzucono mu, że nie nakazał sprawdzenia łazienki, do której udała się Blida i gdzie odebrała sobie życie. Co do członków "ekipy realizacyjnej" z ABW śledztwo umorzono, bo nie ustalono bezspornie, by ktokolwiek z nich złamał prawo. W uzasadnieniu napisano, że do takich wniosków doprowadziły m.in. badania śladów daktyloskopijnych, połączeń telefonicznych oraz konfrontacji funkcjonariuszy.

Prokuratura umorzyła też śledztwo, w którym badano, czy na postępowanie dotyczące nieprawidłowości w handlu węglem na Śląsku (to w tym śledztwie zapadła decyzja, że Blida ma zostać zatrzymana i usłyszeć zarzuty) i prowadzących je nie wpływali ludzie z resortu sprawiedliwości i ABW oraz przełożeni z prokuratury. Podobna decyzja zapadła w śledztwie, które prowadzono z zawiadomienia pełnomocnika rodziny Blidów, które dotyczyło działalności ekipy z kamerą, która miała zarejestrować zatrzymaną Blidę wyprowadzaną z jej domu. Prokuratura uznała, że nie złamano tu prawa.

RPO: argumentacja Seremeta nie rozwiała moich wątpliwości ws. Blidy

Argumentacja prokuratora generalnego Andrzeja Seremeta nie dała podstaw do wyjaśnienia moich wątpliwości oraz zmiany stanowiska w sprawie śmierci b. posłanki SLD Barbary Blidy - powiedziała w poniedziałek rzecznik praw obywatelskich prof. Irena Lipowicz.

"Podtrzymuję w pełni moje wątpliwości co do tego, że relacje między prokuratorami i najwyższymi rangą funkcjonariuszami ABW były tego rodzaju, że budziły wątpliwości co do bezstronności prokuratury w sprawie przeciwko Blidzie" - oceniła Lipowicz. Jej zdaniem wątpliwości te występują nawet w przypadku podzielenia argumentacji Seremeta, że nie zachodziły określone w prawie przesłanki do wyłączenia prokuratorów.

RPO dodała, że podtrzymać musi także uwagi dotyczące podejmowania podczas narad u ówczesnego premiera Jarosława Kaczyńskiego decyzji co do biegu postępowania ws. Blidy, gdyż stanowisko Seremeta "nie zawiera racjonalnych argumentów przemawiających przeciwko tej tezie". "Oczywiście nie były to decyzje o charakterze procesowym, ale w znaczeniu polityki administracyjnej nakazujące prokuratorom podejmowanie działań zezwalających w szczególności na zatrzymanie Blidy" - wskazała.

RPO podczas poniedziałkowego briefingu odniosła się w ten sposób do stanowiska Prokuratury Generalnej. W końcu maja Seremet skierował do Lipowicz pismo, w którym odpowiedział na zastrzeżenia i wątpliwości zgłoszone Prokuraturze Generalnej przez RPO w związku ze śledztwami prowadzonymi po śmierci Blidy. Prokurator generalny uznał wtedy, że śledztwa były rzetelne, a zarzuty RPO - nieuprawnione.

Według Lipowicz dyskusyjna było jednak badanie różnych wątków sprawy śmierci Blidy w wielu śledztwach, które odnosiły się do tych samych kwestii, opierały na tych samych zeznaniach świadków i tych samych dokumentach.

"Za słusznością tezy o bezzasadności podzielenia sprawy na szereg różnych postępowań przygotowawczych przemawia w mojej ocenie okoliczność, że badane w moim biurze akta zawierały niemal wyłącznie kopie dokumentów, w tym przede wszystkim protokołów przesłuchań świadków, wytworzonych w innych postępowaniach" - zaznaczyła Rzecznik.

Poniedziałkowy briefing RPO odbył się jeszcze przed zamieszczeniem, w poniedziałek po południu, na stronie internetowej PG zapowiadanej przez Seremeta tzw. białej księgi sprawy, czyli obszernego zbioru dokumentów dotyczących zakończonych postępowań karnych prowadzonych przez prokuratury i odnoszących się do śmierci Blidy.

"Jestem całkowicie pewna mojej argumentacji i bardzo byłabym zadowolona z opublikowania białej księgi, bo wtedy cała opinia publiczna mogłaby zobaczyć szczegółowe elementy" - podkreśliła RPO.

Lipowicz w końcu marca zwracała uwagę, że - w jej ocenie - zatrzymanie Blidy nie było konieczne, a późniejsze umorzenie śledztwa, w którym badano okoliczności tego zatrzymania - przedwczesne. Jak oceniała, zatrzymanie Blidy przez ABW nie spełniło kryterium proporcjonalności wynikającego z konstytucyjnej zasady, w myśl której ingerencja w sferę praw i wolności obywatelskich jest dopuszczalna tylko wtedy, gdy jest to konieczne w demokratycznym państwie prawa.

Sprawę okoliczności śmierci Blidy w zasadniczej części umorzono. Oskarżony - o przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków - został szef grupy ABW zatrzymującej Blidę. Zarzucono mu, że nie nakazał sprawdzenia łazienki, do której udała się Blida i gdzie odebrała sobie życie.

W poniedziałek RPO dodała, że zwracała się do Seremeta o spowodowanie zbadania akt postępowań prowadzonych ws. Blidy w trybie zwierzchniego nadzoru służbowego. "Z otrzymanej przeze mnie odpowiedzi nie wynika, aby pan prokurator podjął działania w tym zakresie" - zaznaczyła. Rzecznik prasowy Prokuratury Generalnej prok. Mateusz Martyniuk odnosząc się do tego zarzutu powiedział PAP, że sprawa była badana w ramach zwierzchniego nadzoru.

Blida popełniła samobójstwo o świcie 25 kwietnia 2007 r., gdy ekipa ABW przyszła do jej domu w Siemianowicach, aby ją zatrzymać w związku ze śledztwem związanym z korupcyjnym handlem węglem na Śląsku. Okoliczności jej śmierci zbadała prokuratura w dziewięciu śledztwach, umarzając sprawę w zasadniczej części i oskarżając szefa grupy ABW zatrzymującej Blidę - za to, że nie nakazał sprawdzenia łazienki, do której udała się Blida i odebrała sobie życie.

Sprawę wyjaśniała też sejmowa komisja śledcza, która uznała, że b. premier Jarosław Kaczyński oraz b. minister sprawiedliwości Zbigniewa Ziobro powinni odpowiedzieć za tę sprawę przed Trybunałem Stanu.