Projekt upamiętniający życie w warszawskim getcie

Odgłosu kroków przechodniów, połączonego z marszem defilującego wojska, będzie można od 10 do 16 sierpnia posłuchać w ramach projektu udźwiękowienia Kładki Pamięci na ul. Chłodnej, upamiętniającego życie w getcie i okupowanej Warszawie.

Kładka Pamięci to instalacja autorstwa Tomasza Leca złożona z dwóch par metalowych słupów połączonych na górze światłowodami. Symbolizuje ona drewniany most nad ul. Chłodną, łączący w 1942 r. tzw. małe i duże getto warszawskie.

- Koncepcja projektu "Słyszysz, Mirów?" wyszła od młodej artystki Wiktorii Frydrych z Pracowni Sztuki Domeny Publicznej ASP zainteresowanej tematyką historyczności i roli pamięci o historii dla polskiego społeczeństwa i Warszawy. Szukając inspiracji przyszła do Muzeum Woli na wykład poświęcony tematowi rzezi Woli. I później przedstawiła nam pomysł upamiętnienia okupacyjnej rzeczywistości dzielnicy, ze szczególnym uwzględnieniem tragedii życia w getcie - opowiadała PAP Anna Banaś z Muzeum Woli (oddziału Muzeum Warszawy), współorganizatora projektu.

Jak dodała, artystka zaproponowała projekt dotyczący instalacji Kładka Pamięci przy ul. Chłodnej. - Było to bardzo dramatyczne miejsce, którym Żydzi przemieszczali się między jedną a drugą częścią getta. Mogli stamtąd również wyjrzeć na stronę aryjską, spojrzeć na panoramę Warszawy. Był to bardzo niebezpieczny punkt, ponieważ zdarzało się, że żołnierze niemieccy dla rozrywki strzelali do przechodzących kładką Żydów - przypomniała Banaś.

Kładkę obecnie upamiętnia symboliczna instalacja, którą artystka postanowiła udźwiękowić. - Ma to być rodzaj artystycznego komentarza w postaci dźwięku. Będzie to odgłos kroków przechodniów przełamywany marszem defilującego wojska. Ma to być symbol ówczesnej dramatycznej okupacyjnej rzeczywistości. Dźwięki te będą w dniach 10-16 sierpnia w godz. 12-14 i 16-19 nadawane z głośników umieszczonych przy instalacji. Projekt symbolicznie rozpocznie się 10 sierpnia, w rocznicę likwidacji małego getta - mówiła muzealniczka.

Projektowi będą towarzyszyły spacery poświęcone historii i architekturze ulicy Chłodnej. Jan Jagielski z Żydowskiego Instytutu Historycznego opowie o okupacyjnej historii Chłodnej oraz jej wątkach żydowskich, a autor Kładki Pamięci, architekt Tomasz Lec przybliży wątki związane z kwestiami miejskimi i architektonicznymi. Tematyka obu spacerów ma się uzupełniać. Zaplanowano je w dniach 12-16 sierpnia w godz. 17.30-19.

2 października 1940 r. szef dystryktu warszawskiego Ludwig Fischer podpisał zarządzenie o utworzeniu getta, które 16 listopada zostało ostatecznie zamknięte. Przez kolejne miesiące jego granice zmieniano, zmniejszając obszar. Początkowo obejmowało teren ograniczony ulicami: Bagno, pl. Grzybowskim, Elektoralną, pl. Bankowym, Ogrodem Krasińskich, Nowolipkami, Świętojerską, Freta, Sapieżyńską, Konwiktorską, Stawki, Okopową, Żelazną, Wronią, Waliców, Żelazną i Sienną.

Obszar od pl. Mirowskiego i części ul. Chłodnej jako ważny trakt komunikacyjny był wyłączony z getta. W grudniu 1941 r. wyłączono z niego też teren na zachód od ul. Żelaznej, pomiędzy ul. Leszno i Grzybowską, co spowodowało podział getta na dwie części, tzw. małe i duże getto. 26 stycznia 1942 r. otwarto dla pieszych drewniany most nad ul. Chłodną przy skrzyżowaniu z ul. Żelazną, łączący obie części getta.