Przypominanie Herberta w 90. rocznicę urodzin

W księgarniach, szkołach, teatrach, na wieczorach poetyckich i na wystawach - twórczość Zbigniewa Herberta jest ciągle obecna. Z okazji 90. rocznicy urodzin autora "Pana Cogito" publikowane są wznowienia jego dzieł, w tym "Król mrówek. Prywatna mitologia".

Wiele miejsca dorobkowi Herberta poświęca Wydawnictwo a5, które prowadzą Krystyna i Ryszard Kryniccy - przyjaciele Herberta. Wydawnictwo opublikowało w tym roku tomik "89 wierszy". Jest to wznowienie zbioru, który po raz pierwszy ukazał się w 1998 roku i był ostatnim, osobistym wyborem poezji Herberta. Publikację odróżnia od innych tomów poety tematyczny, a nie chronologiczny układ utworów. Wcześniej do księgarń trafiły m.in. "Wiersze zebrane" i "Utwory rozproszone (Rekonesans)", przy czym te drugie zasługują na szczególną uwagę - zbiór zawiera wiele niepublikowanych wcześniej utworów. Wkrótce, z okazji 90. urodzin Herberta, ukaże się wznowiony zbiór "Króla mrówek. Prywatnej mitologii".

Przed zbliżającą się rocznicą urodzin poety Zeszyty Literackie promują na swojej stronie internetowej kwartalnik nr 127. Znajduje się w nim dział "Herbert nieznany", a w nim - listy Herberta do Zdzisława Ruziewicza, fizykochemika, z którym dzieciństwo i młodość spędził we Lwowie. Nakładem Zeszytów Literackich ukazała się w tym roku publikacja "Barbarzyńca w podróży", zawierająca najważniejsze szkice podróżne poety. Wydawnictwo oferuje też miłośnikom literatury "Notes Herbertowski", przeznaczony do prowadzenia zapisków, ilustrowany rysunkami, zdjęciami i fragmentami szkiców literackich Herberta.

Przygotowywane są też utwory Herberta w formie elektronicznej. Czytelnicy w formie e-booków mogą przeczytać "89 wierszy", "Pana Cogito" oraz "Króla mrówek" (a5) i "Barbarzyńcę w ogrodzie" (Zeszyty Literackie).

Wśród nowych książek poświęconych twórczości Herberta są takie tytuły jak "Światy z marzenia. Echa romantyczne w poezji Zbigniewa Herberta" Małgorzaty Mikołajczak (Wydawnictwo JMR Trans-Atlantyk) i "Herbert - Hermes. Konteksty nowoczesności w esejach, dramatach i wierszach Zbigniewa Herberta" Artura Grabowskiego (Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego).

Miejsca Herbertowi nie skąpią czasopisma literackie. Dwumiesięcznik literaturoznawczy "Teksty Drugie" zawarł na swoich łamach wnikliwe analizy tekstów Herberta. W piśmie znawcy literatury i krytycy interpretują "Tren Fortynbrasa", teksty o Lwowie oraz eseje. Z kolei w miesięczniku "Teatr" dowiadujemy się, że Herbert był nie tylko poetą, ale i aktorem-recytatorem (w młodości marzył o występowaniu na scenie, zdawał nawet do szkoły aktorskiej w Krakowie).

Herberta interesował zwłaszcza dramat radiowy i Herbert obecny jest w radiu. Np. kilka miesięcy temu radiowa Dwójka przygotowała czterodniowe audycje dedykowane autorowi "Pana Cogito". Słuchacze mogli lepiej poznać Herberta jako podróżnika, posłuchać jego archiwalnych wypowiedzi. Powstała też strona internetowa herbert.polskieradio.pl.

Także teatry przypominają o zmarłym 16 lat temu Herbercie, który opublikował pięć dramatów: "Jaskinię filozofów", "Drugi pokój", "Rekonstrukcję poety", "Lalka. Sztukę na głosy", "Listy naszych czytelników", przy czym niektóre były bardziej przeznaczone do realizacji w formie radiowego słuchowiska niż na scenie teatralnej.

Dramaty doczekały się zarówno inscenizacji teatralnych, jak i słuchowisk radiowych. W tym roku np. studenci Studia Teatralnego działającego przy Teatrze Baza w Warszawie przenieśli na scenę sztukę "Drugi pokój" - historię młodego małżeństwa, które wynajmuje pokój u starszej pani. Ten sam dramat, ale w interpretacji artystów warszawskiej Unii Teatru Niemożliwego, można od kilku lat oglądać w teatrach i placówkach kulturalnych w Polsce.

Nie brakuje też Herberta na wystawach. Jedną z najnowszych jest "Kufer Pana Cogito". Zorganizował ją Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych "Cogito" w Siemianowicach Śląskich i do niedawna prezentował w galerii miejskiej biblioteki publicznej. Ekspozycja prezentująca m.in. zdjęcia i utwory poety powstała z okazji Ogólnopolskiego Zjazdu Szkół Herbertowskich w tym mieście.

Szczególną aktywność w popularyzowaniu osoby i dzieł Herberta ma w ostatnich latach fundacja nosząca jego imię. Działająca od 2010 roku organizacja nie tylko zamieszcza na swojej stronie internetowej nowości dotyczące poety, ale i organizuje wiele akcji, mających promować czytanie Herberta wśród młodzieży.

Najważniejszym edukacyjnym przedsięwzięciem fundacji jest Kampania Pan Cogito. W jej ramach na profilu na Facebooku pojawiają się fragmenty dzieł poety oraz informacje o wydarzeniach z nim związanych. Ważnym dokonaniem fundacji była organizacja, we współpracy z 20 szkołami im. Herberta i 450 bibliotekami, akcji "Czytam w podróży… Herberta" - tegorocznym młodym wolontariuszom udało się rozdystrybuować 100 tys. zakładek z cytatami z utworów poety.

Fundacja organizuje też konkursy - m.in. fotograficzne i filmowe. Ostatni fotograficzny polegał na wykonaniu zdjęcia inspirowanego jednym z utworów poety: "Do ojca", "Babcia" lub "Matka". Konkurs filmowy adresowany był dla studentów i absolwentów szkół filmowych oraz do grafików. Uczestnicy konkursu musieli przygotować scenariusze inspirowane wybranym wierszem Herberta. Nagroda finansowa ma posłużyć laureatom do realizacji filmowego pomysłu.

O świecie wartości stworzonym w utworach poety ma także przypominać Międzynarodowa Nagroda Literacka im. Zbigniewa Herberta. Fundacja wręcza ją za całokształt twórczości poecie lub innemu artyście, któremu bliskie są idee Herberta.