Rząd zajmie się ustawą dotyczącą alimentów

Należności od dłużników alimentacyjnych ma egzekwować komornik - takie rozwiązanie przewidują założenia nowelizacji ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. We wtorek ma zająć się nimi rząd. Obecnie postępowanie przebiega dwutorowo - w trybie sądowym i administracyjnym.

Projekt założeń do nowelizacji ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów oraz ustawy o świadczeniach rodzinnych przygotowało Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.

Projektowane zmiany mają przede wszystkim uprościć procedury dotyczące egzekwowania należności od dłużników alimentacyjnych.

Świadczenie z funduszu alimentacyjnego przysługuje osobom, które nie są w stanie wyegzekwować zasądzonych alimentów. Przyznawane jest na dzieci do ukończenia 18. roku życia lub do ukończenia 25. roku życia, jeżeli się uczą, a w przypadku znacznego stopnia niepełnosprawności - bez względu na wiek.

Wysokość świadczeń z funduszu alimentacyjnego pokrywa się z wysokością na bieżąco ustalanych alimentów, nie może jednak przekroczyć 500 zł miesięcznie. Prawo do świadczenia uzależnione jest od kryterium dochodowego - dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie może przekroczyć kwoty 725 zł.

Świadczenia wypłaca gmina, ale dłużnik zobowiązany jest je zwrócić.

Jedna ze zmian przewidzianych w projekcie założeń zmienia tryb egzekucji zobowiązań dłużnika. Obecnie prowadzona jest ona dwutorowo - zarówno w trybie sądowym, jak i administracyjnym, jednak nie skutkuje to wzrostem poziomu odzyskanych należności, generuje natomiast znaczne koszty po stronie organu właściwego wierzyciela (czyli urzędu gminy lub ośrodka pomocy społecznej).

Z danych MPiPS wynika, że w 2012 r. koszty poniesione przez gminy w celu wyegzekwowania długów w ramach postępowania administracyjnego przewyższyły kwotę odzyskanych należności. Efektywność egzekucji sądowej jest zdecydowanie wyższa - kwoty odzyskiwane przez komornika sądowego przewyższają kilkukrotnie (w niektórych przypadkach nawet kilkadziesiąt razy) kwoty odzyskane przez organ administracyjny. Dlatego planowane jest przekazanie kompetencji do odzyskiwania wypłaconych świadczeń wyłącznie komornikom sądowym.

Przewiduje się też zmiany w przekazywaniu środków pochodzących z egzekucji. Obecnie w przypadku odzyskania należności 20 proc. stanowi dochód własny organu właściwego dłużnika, kolejne 20 proc. - dochód własny organu właściwego wierzyciela, a pozostałe 60 proc. tej kwoty i odsetki stanowią dochód budżetu państwa.

Ta procedura stwarza w praktyce wiele problemów, m.in. konieczność dokonywania szczegółowych rozliczeń księgowo-rozrachunkowych dotyczących bardzo drobnych kwot, czasochłonność i kosztowność, niemożność przeprowadzenia procedury w przypadku pobytu dłużnika alimentacyjnego za granicą. Dlatego planowane jest uproszczenie tej procedury - 40 proc. wyegzekwowanych należności będzie trafiać do jednej gminy - wierzyciela.

Inne zmiany dotyczą m.in. ujednolicenia procesu przyznawania świadczeń z funduszu alimentacyjnego, który obecnie przebiega niejednolicie z uwagi na różną praktykę organów realizujących tę ustawę i rozbieżności interpretacyjnych. Zmiany w zakresie świadczeń rodzinnych obejmują przede wszystkim kwestie proceduralne. Istnieje również potrzeba zharmonizowania treści obu zmienianych ustaw.