Nowe zasady i kryzys zwiększą frekwencję

Nowe zasady kampanii, której ton nadadzą główni kandydaci europejskich partii, mogą poprawić frekwencję w eurowyborach - oceniają brukselscy eksperci. Niewykluczone, że frekwencji pomoże kryzys, bo wielu wyborców skorzysta z okazji, by zaprotestować przeciwko zaciskaniu pasa.

Od pierwszych wyborów do Parlamentu Europejskiego w 1979 r. frekwencja systematycznie spada, i to pomimo rosnącej roli europarlamentu. 35 lat temu do urn poszło 62 proc. wyborców, zaś w ostatnich wyborach w 2009 r. - już tylko 43 proc.

Tendencję tę uważano za dowód braku zainteresowania UE i coraz większego dystansu między instytucjami UE a jej mieszkańcami, którzy nie są świadomi ani wpływu UE na ich życie, ani też roli europarlamentu w podejmowaniu decyzji UE. Niska frekwencja jest też dla niektórych argumentem świadczącym o braku wystarczającej demokratycznej legitymizacji PE.

Tegoroczne eurowybory, planowane na czas od 22 do 25 maja, mogą okazać się punktem zwrotnym - uważają niektórzy unijni politycy i eksperci. Będą to pierwsze wybory po wejściu w życie Traktatu Lizbońskiego, który nie tylko znacznie zwiększył wpływ PE na tworzenie unijnego prawa oraz na uchwalanie budżetu, ale też wprowadza zasadę, że nominując kandydata na szefa Komisji Europejskiej rządy muszą brać pod uwagę wynik eurowyborów.

Europejskie rodziny partii politycznych wystawiły czołowych kandydatów, którzy są twarzą ich kampanii wyborczej w całej Unii, a zarazem pretendują do funkcji szefa KE. "To może oprzeć kampanię wyborczą na osobowościach i ją zeuropeizować, nadając większą wagę wyborom do PE, co z kolei daje szansę na powstrzymanie spadku frekwencji, jaki obserwujemy od 1979 r." - ocenili w swojej analizie eksperci brukselskiego think-tanku European Policy Centre, Corina Stratulat i Janis A. Emmanouilidis.

Główni pretendenci to przewodniczący Parlamentu Europejskiego Martin Schulz kandydujący z ramienia socjalistów oraz reprezentujący chadeków były wieloletni premier Luksemburga i przewodniczący eurogrupy Jean-Claude Juncker.

Nie bez znaczenia dla frekwencji będzie też to, że wybory odbywają się w czasie, gdy UE wychodzi z najgłębszego w swej historii kryzysu gospodarczego. Wysokie bezrobocie, szczególnie wśród ludzi młodych, stagnacja gospodarki, polityka zaciskania pasa i ratowanie banków wywołały w wielu państwach wielkie niezadowolenie społeczne, skierowane zarówno przeciwko politykom w kraju, jak i UE. To zaś przekłada się na wzrost poparcia partii populistycznych i eurosceptycznych.

Wielu wyborców może wykorzystać majowe głosowanie, aby - głosując na eurosceptyków - zaprotestować przeciwko polityce antykryzysowej swoich rządów i Unii.

"Wybory do PE dadzą europejskim obywatelom okazję, aby powiedzieć, co myślą o tym, jak polityczni liderzy odpowiedzieli na kryzys. Niezadowoleni wyborcy - których w tej chwili nie brakuje - prawdopodobnie nie przegapią szansy, aby zagłosować przeciwko integracji europejskiej" - ocenili eksperci European Policy Centre.

Z wewnętrznych analiz Parlamentu Europejskiego wynika, że w tym roku obawy o frekwencję nie są tematem związanych z eurowyborami relacji mediów. W minionych miesiącach dziennikarze w krajach UE najchętniej zajmowali się partyjnym układaniem krajowych list wyborczych, kandydatami europejskich partii politycznych na szefa KE oraz wzrostem poparcia dla ugrupowań populistycznych i eurosceptycznych.