Praga: uroczysty pogrzeb Vaclava Havla

Minutą ciszy, a potem żałobnym biciem dzwonów w całym kraju rozpoczęto w piątek w południe państwowe uroczystości pogrzebowe ostatniego prezydenta Czechosłowacji i pierwszego prezydenta Czech Vaclava Havla.

W całych Czechach rozległy się syreny, na ulicach zatrzymali się przechodnie i pojazdy.

Ostatnie pożegnanie Havla odbywa się w praskiej katedrze św. Wita - w tym samym miejscu, w którym odprawiono mszę dziękczynną po inauguracji jego pierwszej kadencji prezydenckiej. Z sąsiadującego z Praskim Zamkiem Pałacu Arcybiskupów do świątyni przeszła wcześniej procesja złożona z hierarchów kościelnych Czech i Słowacji. To właśnie oni odprawią uroczystą mszę żałobną w intencji zmarłego.

W katedrze jest ponad tysiąc osób, wśród nich przedstawiciele władz czeskich - prezydent Vaclav Klaus oraz premier Petr Neczas - a także goście z kraju i zagranicy. Przybyli przywódcy: Francji - Nicolas Sarkozy, Austrii - Heinz Fischer, Słowacji - Ivan Gaszparovicz, Niemiec - Christian Wulff, Węgier - Pal Schmitt, Słowenii - Danilo Tuerk, Gruzji - Micheil Saakaszwili, szefowa amerykańskiej dyplomacji Hillary Clinton wraz z mężem, byłym prezydentem USA Billem Clintonem, była szefowa amerykańskiej dyplomacji, a prywatnie przyjaciółka Havla, Madeleine Albright, szef Komisji Europejskiej Jose Manuel Barroso i przewodniczący Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek.

Polskę reprezentują marszałek Senatu Bogdan Borusewicz i - jako przedstawiciel prezydenta RP Bronisława Komorowskiego - były prezydent Lech Wałęsa. W imieniu rządu RP przybył minister kultury Bogdan Zdrojewski. W polskiej delegacji jest też były premier Tadeusz Mazowiecki.

W ławach katedry zasiedli przyjaciele Havla: artyści, muzycy, dawni opozycjoniści, obrońcy praw człowieka.

Przed mszą z Sali Władysławowskiej Praskiego Zamku trumnę z ciałem zmarłego wnieśli do katedry  żołnierze kompanii honorowej armii czeskiej.

Główną część liturgii odprawia prymas Czech arcybiskup Dominik Duka, on także wygłosi kazanie. Lektorem pierwszego czytania z Księgi Hioba jest aktor Josef Abrham, który grał w filmie Havla pt. "Odejścia". Ostatnią część mszy celebrował będzie praski biskup pomocniczy Vaclav Maly, przyjaciel Havla jeszcze z okresu działalności opozycyjnej.

Kazanie Prymasa Czech arcybiskupa Dominika Duki

Prymas Czech arcybiskup Dominik Duka, który wygłosił kazanie w czasie piątkowej mszy żałobnej w intencji czeskiego prezydenta Vaclava Havla, podziękował zmarłemu za wolność przeniesioną Czechom.

- Jestem wdzięczny za chwile w więzieniu wtedy i za wolność tu i teraz - powiedział prymas. Przypomniał, jak wraz z Havlem w komunistycznym więzieniu grał w szachy oraz jego późniejsze powitanie na Praskim Zamku i w katedrze św. Wita już jako prezydenta.

- Prawda i miłość były dążeniem serca Vaclava Havla - zaznaczył hierarcha.

- Mówiłeś, że miłość musi zwyciężyć nad nienawiścią. (...) Prawda i miłość były dążeniem twojego serca - mówił w kazaniu abp Duka. Zaznaczył, że pomimo historycznych przeciwności, Havel miał odwagę i wiarę patrzeć pozytywnie w przyszłość. Podkreślił też, że były prezydent Czech, choć doznał krzywd od totalitarnych rządów, nie pałał żądzą odwetu.

- W twoim wewnętrznym przeświadczeniu jest tajemnica twojego bohaterstwa i wytrwałości. W tym widzę to, co najcenniejsze dla nas uczyniłeś. W tym małym narodzie wzbudziłeś nadzieję i w ten sposób go zjednoczyłeś. (...) Nieprzypadkowe jest to, że w ostatnich dniach życia mówiłeś, że nie musimy się bać przyszłości, ani kryzysu, jeśli będziemy zjednoczeni - podkreślił prymas.

- Dziś przechodzisz do pamięci narodu jako prezydent-odnowiciel - powiedział. Zaznaczył, że z Bożą pomocą będzie bronił wartości, które przyświecały byłemu prezydentowi Czech, czyli prawdy, sprawiedliwości oraz szacunku do każdego człowieka. - Niech św. Agnieszka Ci towarzyszy w królestwie prawdy i miłości - dodał.

Prymas podziękował przedstawicielom państw, którzy przybyli na uroczystości pogrzebowe. - Wierzę, że przyswoicie sobie jego dziedzictwo - mówił.

- - -

W pierwszych ławach katedry zasiedli wdowa po zmarłym przywódcy Dagmar, jej córka z pierwszego małżeństwa Nina, a obok nich czeski prezydent Vaclav Klaus z małżonką Livią.

Wcześniej list od papieża Benedykta XVI odczytał legat papieski na piątkowe uroczystości i dawny nuncjusz apostolski w Pradze, kardynał Giovanni Coppa.

Oprawę muzyczną uroczystości pogrzebowych zapewnia Czeska Filharmonia Narodowa wraz z Praskim Chórem Filharmonicznym; wspólnie wykonają Requiem Antonina Dworzaka. Na samym końcu katedrę wypełni chorał św. Wacława, czeski hymn kościelny i średniowieczna pieśń rycerstwa czeskiego.

Po mszy trumna zostanie przewieziona do krematorium na Strasznicach, gdzie rodzina w czasie prywatnej uroczystości pożegna się ze zmarłym. Pochówek odbędzie się na Cmentarzu Vinohradzkim dopiero po Bożym Narodzeniu.

Vaclav Havel zmarł w niedzielę w wieku 75 lat w swym wiejskim domu w Hradeczku, na pogórzu Karkonoszy. Były prezydent czuł się osłabiony od wiosny, kiedy nabawił się poważnego zapalenia górnych dróg oddechowych.