W niedzielę w kościołach będą liczeni wierni. Trwa badanie praktyk religijnych

W najbliższą niedzielę, 20 października, we wszystkich parafiach w Polsce zostanie przeprowadzone anonimowe badanie praktyk religijnych. To jedno z najdłużej prowadzonych badań socjologicznych w Polsce. Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego (ISKK) organizuje je od lat 80.

Podczas każdej mszy świętej liczone są osoby obecne w kościele oraz te, które przystępują do Komunii świętej. Dane spisywane są w specjalnych formularzach przez proboszczów i przesyłane do diecezji, a stamtąd do ISKK. Dzięki temu powstają dwa podstawowe wskaźniki:

• Dominicantes – procent katolików zobowiązanych, którzy uczestniczą w niedzielnej Eucharystii.
• Communicantes – procent wiernych obecnych w kościele, którzy przyjmują Komunię świętą.

Liczenie przeprowadzają osoby wyznaczone przez proboszczów i administratorów parafii – mogą nim być ministranci, wolontariusze, współpracownicy parafii.

Jak czytamy na stronie ISKK, badanie „ma bardziej charakter pomiaru statystycznego niż badania socjologicznego, przynosi jednak dane uściślające lub weryfikujące informacje uzyskiwane w drodze wywiadu socjologicznego”. „W badaniu tym nie mają zastosowania pojęcia „respondenta”, i „próby”, nikomu, bowiem nie zadaje się żadnych pytań: podstawą uzyskiwania informacji jest obserwacja (zliczanie) wszystkich wiernych obecnych na mszy św. niedzielnej, liczy się także tych, którzy przyjęli komunię św. w czasie mszy” – podano.

To badanie ma zatem charakter obiektywny. Liczby pokazują zachowania, a nie deklaracje i opinie, które w badaniach opinii publicznej często bywają zawyżone. Po drugie, liczy się wszystkich przychodzących do kościoła, a nie tylko wybraną grupę badawczą, jak to się dzieje w przypadku badań opinii społecznej.

Zebrane dane pozwalają porównać religijność w Polsce w różnych diecezjach oraz śledzić zmiany w czasie. Badanie prowadzone w jeden konkretny dzień roku eliminuje sezonowość i pozwala uchwycić realny obraz uczestnictwa w praktykach religijnych.

Religijność Polaków

Dane ISKK dokumentują systematyczny spadek uczestnictwa w niedzielnej Mszy św.. Jeszcze w latach 80. XX wieku wskaźnik dominicantes przekraczał 50 proc. W 1991 r. wynosił 46,7 proc. W ostatniej dekadzie spadł poniżej 40 proc.

• W 2010 roku dominicantes wyniósł 41 proc.
• W 2015 roku – 39,8 proc.
• W 2019 roku (ostatnie pełne badanie przed pandemią) – 36,9 proc.
• Po pandemii, w 2021 roku, wskaźnik spadł do 28,3 proc., co było historycznym minimum.
• W 2022 roku nastąpiło lekkie odbicie – 29,5 proc.

Z kolei communicantes – czyli odsetek osób przyjmujących Komunię – w długiej perspektywie wykazuje trend wzrostowy. W latach 80. wynosił poniżej 10 proc., w 1991 r. osiągnął 10,3 proc., a obecnie oscyluje wokół 16-17 proc.

To oznacza, że choć w kościołach jest mniej osób, ci którzy uczestniczą, częściej przystępują do sakramentów.

ISKK/stacja7/dm