Heroizm w głoszeniu Ewangelii

Cel: Poznanie i zapamiętanie historii męczeństwa św. Andrzeja Boboli, który oddał życie głosząc Słowo Boże w trosce o zbawienie ludzi i jedność chrześcijan. Wzbudzenie wdzięczności Bogu za heroizm świętego, który przynagla nas do wierności Chrystusowi szczególnie w trudnych momentach naszego życia, gdy stoimy przed ważnymi, moralnymi wyborami.

1. Wprowadzenie

Wprowadzamy w temat katechezy, zadając uczniom pytanie: Kto to jest męczennik i jakich męczenników znają? Po krótkiej dyskusji zapisujemy na tablicy temat "Heroizm w głoszeniu Ewangelii" i informujemy uczniów, że dzisiejsza katecheza będzie poświęcona postaci św. Andrzeja Boboli, męczennika żyjącego w czasach, gdy część prawosławnych przyłączyła się do Kościoła katolickiego, przyjmując zwierzchnictwo papieża, co spowodowało napięcia między wiernymi zamieszkującymi we wschodniej części Rzeczpospolitej. Następnie krótko mówimy o życiu świętego i nakreślamy kontekst ówczesnej, trudnej sytuacji Kościoła na Kresach Wschodnich.

2. Życie św. Andrzeja Boboli i kontekst historyczny jego posługi

Rozdajemy uczniom poniższy schemat notatki graficznej, na którą uczniowie naniosą podstawowe informacje z życia świętego oraz dane historyczne dotyczące czasów, w których żył.

Następnie krótko przedstawiamy życiorys świętego:

Św. Andrzej urodził się w 1591 roku w Strachocinie koło Sanoka. Po wstąpieniu do zakonu jezuitów w roku 1611 i odbyciu studiów przyjął sakrament święceń w 1622 roku. Pracował jako nauczyciel młodzieży i duszpasterz, głównie na wschodnich rubieżach Rzeczpospolitej Polskiej. W 1652 roku rozpoczął misję ewangelizacyjną, apostołując wśród ubogiej ludności w Pińsku i okolicach. Trudne to były czasy w naszej Ojczyźnie, a mimo to św. Andrzej z olbrzymim zapałem głosił Ewangelię. Jego niestrudzona praca została nagle przerwana śmiercią męczeńską w 1657 roku w Janowie Poleskim.

Uczniowie uzupełniają graficzny schemat następującymi danymi z życiorysu:

· ur. 1591 roku w Strachocinie koło Sanoka,

· jezuita, nauczyciel młodzieży i duszpasterz,

· w 1652 rozpoczął misję ewangelizacyjną wśród ubogiej ludności w Pińsku i okolicach,

· zginał śmiercią męczeńską w 1657 roku w Janowie Poleskim.

Gdy uczniowie zakończą uzupełnianie notatki, przedstawiamy krótko kontekst historyczny posługi św. Andrzeja Boboli oraz opowiadamy o jego męczeńskiej śmierci:

Czasy, w których przyszło pracować św. Andrzejowi, były bardzo burzliwe. Nieustanne wojny: z Rosją, ze Szwecją, z Kozakami i Tatarami niszczyły kraj i wyludniały całe okolice. Ponadto pogłębiało się napięcie między prawosławiem a katolicyzmem. W "obronie" prawosławnych wystąpił wódz Kozaków, Piotr Konaszewicz, a po nim jeszcze gwałtowniej Bohdan Chmielnicki. Pińsk jako miasto pogranicza Rusi i prawosławia był szczególnie narażony na ataki. Zniszczony w roku 1648, odbity przez Polaków, został w roku 1655 ponownie zajęty przez wojska carskie. Polska ludność była mordowana. W roku 1657 Pińsk odzyskali Polacy i jezuici mogli wrócić do normalnej pracy. Ale już w maju 1657 roku Pińsk zajął ponownie oddział kozacki pod dowództwem Jana Lichego. Powracających do Kościoła katolickiego chrześcijan uważano za zdrajców.

Gdy św. Andrzej Bobola przebywał w Janowie Poleskim, oddziały kozackie zaczęły mordować Polaków. Święty nie opuścił swoich wiernych i otaczał opieką duszpasterską prześladowaną ludność powracającą do wiary w Kościele katolickim. Odważnie przyznawał się do swoich poglądów oraz wzywał do nawrócenia i jedności chrześcijan. Gdy został pojmany, zdarto z niego suknię zakonną, przywiązano do słupa i zaczęto bić nahajami. Kiedy jednak ani namowy, ani krwawe bicie nie zmusiło go do wyrzeczenia się wiary, oprawcy ścięli świeże gałęzie wierzbowe, upletli z nich koronę na wzór Chrystusowej i włożyli mu ją na głowę. Policzkowali go, wybili zęby i wyrwali paznokcie. Następnie okręcili św. Andrzeja sznurem i zapędzili na miejscowy targ. Zgromadził się tam tłum ludzi. Święty zapytany przez dowódcę, czy jest księdzem, potwierdził i dodał: "Moja wiara prowadzi do zbawienia. Nawróćcie się". Zawleczono go do miejskiej rzeźni, położono na stole i zaczęto przypalać ogniem. Na miejscu tonsury wycięto mu ciało do kości, a z pleców zdarto skórę. Rany posypywano przy tym sieczką. Odcięto mu nos, wargi, wykłuto jedno oko. Kiedy z bólu i jęku wzywał stale imienia Jezus, w karku zrobiono mu otwór i wyrwano język u nasady. Potem powieszono głową w dół. Dowódca zakończył szablą jego nieludzkie męczarnie 16 maja 1657 roku.

Uczniowie słuchając wykładu nauczyciela, nanoszą na graficzny schemat krótkie sformułowania kończące rozpoczęte zdanie: "Czasy były trudne, bo…" oraz "Naraził się tym, że…" (porównaj: uzupełniony schemat notatki graficznej).

Czasy były trudne, bo…

· toczyły się nieustanne wojny,

· pogłębiało się napięcie między prawosławiem i katolicyzmem,

· polska ludność była mordowana.

Naraził się tym, że…

· odważnie przyznawał się do swoich poglądów,

· wzywał do nawrócenia,

· dążył do jedności chrześcijan.

Gdy uczniowie uzupełnią notatkę, zadajemy pytanie, czy według nich św. Andrzej liczył się z tym, że mógł być torturowany i zginąć śmiercią męczeńską? Jakie argumenty przemawiają za tym, że powinien się angażować w swoją pracę, mimo że narażał własne życie, a jakie argumenty przemawiają za tym, że postępował nieodpowiedzialnie, lekkomyślnie? Razem z uczniami uzupełniamy narysowaną na tablicy tabelę.

3. Doświadczenie współczesne

Jak byś postąpił / postąpiła na miejscu 20-letniego chłopaka, który stracił życie, stając w obronie dziewczyny? Naraziłbyś / naraziłabyś swoje życie czy nie?

W lutym 2013 roku media poinformowały o śmierci 20-letniego chłopaka, który został śmiertelnie ugodzony nożem, ponieważ stanął w obronie dziewczyny. Do zdarzenia doszło ok. godz. 3.00 nad ranem na ul. Piotrkowskiej w Łodzi. Według tego, co udało się ustalić policji, chłopak i dziewczyna po wyjściu z jednego z pubów usiedli na pobliskim murku, aby porozmawiać. W tym czasie obok nich przechodziło dwóch mężczyzn. Prawdopodobnie jeden z nich potknął się o nogę dziewczyny. Podszedł do niej, uderzył ją w twarz i oddalił się. 20-latek pobiegł za napastnikiem. Wtedy ten wyciągnął nóż i dziewięć razy ugodził chłopaka. Całe zdarzenie trwało niespełna minutę.

W czteroosobowych grupach uczniowie uzupełniają podobną tabelę, nad którą pracowali przed chwilą z nauczycielem. Nie wypisują już jednak argumentów za i przeciw narażaniu życia przez Andrzeja Bobolę, lecz argumenty za i przeciw narażaniu życia przez 20-letniego chłopca, który zginął na ul. Piotrkowskiej w Łodzi.

4. Refleksja

Czy zdarzyło ci się, że nie zrobiłeś / nie zrobiłaś czegoś tylko dlatego, by się nie narazić, by nie doświadczyć przykrych dla ciebie konsekwencji? Na czym dzisiaj polega heroizm? Jak mógłbyś naśladować w dzisiejszych czasach postawę św. Andrzeja Boboli?

Propozycja definicji

Heroizm jest odwagą podejmowania decyzji w stosunku do naszego życia, których konsekwencje mogą nas bardzo wiele kosztować, ale które warto podjąć z miłości do Boga i do ludzi, a także w obronie innych wartości, w które głęboko wierzymy.

5. Działanie

Modlitwa za wstawiennictwem św. Andrzeja Boboli o odwagę narażania się w słusznej sprawie, myślenia w pierwszej kolejności nie o sobie, lecz o innych.

Uzupełniony schemat notatki graficznej