Michał Archanioł - któż jak Bóg!

Michał, archanioł. Już Stary Testament wspomina go jako jednego z najpotężniejszych duchów, niebieskiego wodza Izraela, który towarzyszy temu ludowi (Dn 10, 13 i 21; 12, 1).

Jeszcze bardziej akcentują jego znaczenie starotestamentalne pisma niekanoniczne, takie jak: Księga Henocha, Apokalipsa Barucha, Apokalipsa Mojżesza itd. Michał jest w tych pismach archaniołem, jednym z czterech najpotężniejszych duchów, księciem aniołów, obdarzonym przez Boga szczególnym zaufaniem i kluczami do nieba; on to składa ofiarę na niebieskim ołtarzu Świętego Świętych. Jest zarazem aniołem sprawiedliwości i sądu, ale także aniołem łaski i zlitowania. Wstawia się za Izraelitami, jest ich aniołem.

W Liście św. Judy apostoła pojawia się walcząc z szatanem o ciało Mojżesza (9): to także widoczny wpływ legend żydowskich. W Apokalipsie św. Jana apostoła Michał prowadzi aniołów do zwycięskiego boju z szatanem i jego zastępami; jest także aniołem gminy Jezusowej. Również we wczesnochrześcijańskim piśmiennictwie (Tertulian, Orygenes, Hermas, Didymus itp.) uchodzi za księcia aniołów, archanioła, któremu Bóg powierza zadania wymagające szczególnej siły. Wstawia się za ludźmi u Boga, jest aniołem ludu chrześcijańskiego, stoi u wezgłowia umierających, a potem towarzyszy duszom w drodze do nieba. Z tymi właśnie funkcjami złączył się później jego patronat nad kaplicami cmentarnymi, a w w. XII także wyobrażenie z wagami do odmierzania dobrych uczynków.

Poczynając od VI w. Michał uchodzi za pogromcę aniołów zbuntowanych, którzy stali się szatanami. Przeświadczenie to (Kasjodor, Ekumeniusz, Andrzej z Cezarei) pochodzi z interpretacji Apokalipsy (12, 7). W tym czasie istniało już wiele dowodów czci liturgicznej archanioła. Znacznie później pojawił się kult oddawany mu na górze Gargano pod Manfredonią (południowe Włochy); cześć ta miała zrazu charakter czysto lokalny, później jednak znalazła swój wyraz w martyrologium pod dniem 8 maja. Z czasem imię Michał weszło także do modlitw mszalnych (przy poświęceniu kadzidła) oraz do liturgii zadusznej.

Grecy wspominali Michała 9 czerwca, 6 września i 8 listopada, natomiast Martyrologium Hieronimiańskie pod dniem 29 września mówiło o poświęceniu ku czci św. Michała bazyliki przy Drodze Salaryjskiej. Najsławniejszą jednak budowlą poświęconą jego czci stał się kościół i klasztor na Mont-Saint-Michel pod Avranches, dokąd w r. 966 przybyli benedyktyni. Po reformie kalendarza liturgicznego (1969) święto archanioła Michała zatrzymało swój dawny termin (29 września), dołączono doń jednak wspomnienia archaniołów Gabriela i Rafała.