Św. Sylwester I – papież przełomu czasów

Podsumowania, oceny, zamykanie jakiegoś etapu i planowanie przyszłości. 31 grudnia nie da się uniknąć myślenia o końcu roku i o tym jaki będzie kolejny. Na ten czas Kościół daje nam patrona, który jak najbardziej z przełomem jest kojarzony. To za pontyfikatu świętego papieża Sylwestra dla chrześcijaństwa otworzyła się nowa epoka. Minął czas prześladowań, więc można było i też trzeba było budować wspólnotę wierzących w nowej rzeczywistości – błogosławionego pokoju. Nadszedł moment, kiedy droga do świętości nie będzie już musiała prowadzić przez męczeńską śmierć.

Sylwester urodził się w Rzymie w 2 połowie III wieku. O rodzinie, dzieciństwie i drodze na tron Piotrowy nie wiemy wiele. Jego ojciec, Rufin, kapłan – wówczas jeszcze celibat nie obowiązywał – w czasie prześladowań ukrywał księgi liturgiczne i Pismo Święte należące do rzymskiego Kościoła.

Sylwester mimo zagrożenia jako kapłan służył potrzebującym. Podobno opiekował się pielgrzymami. Papieżem został w styczniu 314 roku.
Wówczas jednak, więcej niż o nowym biskupie Rzymu słychać było o władcy zachodniej części cesarstwa, Konstantynie Wielkim, który nie tylko kazał na tarczach umieścić chrześcijańskie symbole, ale także w 313 roku wraz z Licyniuszem, panem wschodniej części Imperium, w dokumencie powszechnie znanym jako edykt mediolański, zadecydowali o tym, że należy:

Chrześcijanom i wszystkim dać zupełną wolność wyznawania religii, jaką kto zechce. W ten sposób bowiem bóstwo w swej niebieskiej siedzibie i dla nas, i dla wszystkich, którzy naszej poddani są władzy, zjednać będzie można i usposobić łaskawie. Ze zbawiennych więc i słusznych powodów postanowiliśmy powziąć uchwałę, że nikomu nie można zabronić swobody decyzji, czy myśl swą skłoni do wyznania chrześcijańskiego, czy do innej religii, którą sam za najodpowiedniejszą dla siebie uzna…

Modlitwa Jana Pawła II o uwolnienie świata od wszelkiego zła

To właśnie wydarzenie rozpoczęło nowy etap w historii Kościoła, a co za tym idzie sprawiło, że Sylwester został pierwszym papieżem w zupełnie innej rzeczywistości. Kościół wyszedł z katakumb – z ukrycia. Wspólnota mogła się swobodnie rozwijać, ale też i musiała się mierzyć z rodzącymi się herezjami.

Św. Sylwester zabija smoka i wskrzesza umarłych - Maso di Banco, Public domain, via Wikimedia CommonsCóż w takiej sytuacji?... Otóż trzeba było zająć się organizacją życia wierzących, nie tyle na nowo, ale w innych okolicznościach. Co się zmieniło? To od tej chwili niedziela stała się świętem państwowym, a duchowni już nie byli zobowiązani do pełnienia funkcji publicznych, które nie dotyczyły Kościoła. Ponadto za pontyfikatu Sylwestra zwołany został pierwszy sobór powszechny. Odbył się Nicei w roku 325. Wprawdzie papież nie brał w nim bezpośredniego udziału, ale pojawili się tam jego legaci, a synod, który zwołano w Rzymie potwierdził podjęte tam decyzje. Wówczas wypracowano wspólne dla wszystkich credo – tzw. nicejskie wyznanie wiary i to ono do dziś jest w trakcie Mszy świętej wypowiadane. Ponadto, zwalczając heretyckie poglądy Ariusza, ustalono dogmat o boskości Syna i jego równości z Ojcem. Określono także zasady obchodów Wielkanocy, jak również ogłoszono 20 kanonów prawa kościelnego, w których określono między innymi sposób wybierania biskupów.

Czas, kiedy Sylwester I był papieżem to również ten etap, kiedy powstają różne fundacje kościelne, a w Rzymie wznoszone są kościoły. Właśnie wtedy powstają dwie bazyliki o szczególnym znaczeniu dla chrześcijan – św. Jana na Lateranie i św. Piotra na Watykanie. To w tej ostatniej przez wiele stuleci, do czasu powstania kolejnej budowli, tej którą znamy dziś, będą gromadzili się wierni przy grobie św. Piotra. Poświęcenia obu bazylik dokonał również nasz dzisiejszy patron i od tego momentu ustalił się też sposób konsekrowania świątyń.

Trzy modlitwy dziękczynne

Sylwester I zmarł 31 grudnia 335 roku. Jego szczątki złożono w katakumbach św. Pryscylli. Dziś relikwie spoczywają niedaleko Modeny oraz w Rzymie. Oczywiście modlimy się do niego o pomyślność w nowym roku, ale święty jest też opiekunem zwierząt domowych i tego, aby były obfite zbiory paszy.

W ikonografii jest przedstawiany w stroju pontyfikalnym. Atrybuty to m.in.: kościół, trzyramienny krzyż, księga, paliusz, tiara, wąż z książką. Jest też i smok, ponieważ tego według legendy miał uwięzić w podziemiach Watykanu.