Ks. Piotr Skarga SI: "Żywoty Świętych Polskich"

Skarga wiedział, że Słowo Wcielone objawia się i mówi do nas w swoich świętych, którzy z Niego, z Jego pełni, czerpią łaskę świętości. Skarga był sługą sług Bożych - świętych Pańskich. Pisząc ich Żywoty czuł się ich pokornym bratem, służką, głosicielem świętości Jezusowej w nich - objawionej światu spragnionemu świętości. Żywoty  Świętych Pańskich to owoc tej miłości i pracy służebnej, zrodzony z gorącego pragnienia, by ukazując przykłady świętości, "pomagać duszom" do wstępowania w ślady świętych - dla większej chwały Boga, dla większego dobra Kościoła Chrystusowego i Ojczyzny, dla pożytku dusz, aby dobro było powszechne i promieniowało, i było coraz większe. Ten cel przyświecał Skardze przy pisaniu Żywotów. Nie miał żadnego innego celu.

Ale Skarga był także (czy w pełni świadomie?) sługą słowa polskiego, sługą mowy polskiej. Dwóch poetów - Wierzyński i Miłosz - napisało piękne i mądre wiersze o mowie polskiej, sięgając do jej głębokiej prawdy, do jej służebnej dla narodu roli, niezależnie od sytuacji politycznych - wolności czy niewoli. Bo mowa, bo słowo jest wierne i trwa, póki go naród sam nie zeszpeci i nie zdradzi.

Dla Wierzyńskiego mowa polska to mowa od dziecka "przyłożona do ucha", z którą idzie się w jasność dnia i w ciemność nocy, przez "ogromne obszary wiosen i zim", idzie się w przyszłość "pytać proroków, którego dnia prawdę nam o nas powiedzą". A gdy było ciemno i pusto, "tylko jeden ocalał nam szept (Idzie za nami jak dawniej szedł). I nigdy nas nie opuści". To szept polskiego słowa, polskiej mowy.

I cóż wiemy o tej mowie, o tym szepcie? "O tej słodyczy (...) niedocieczonej to jedno wiem, że jestem w niej zakochany". Jakaż to miłość? "Miłość niezmienna, zasiana w krew".

" I tak idziemy, mowa i ja, Do ostatniego przed nami dnia Z ziemią przyłożoną do ucha".

K. Wierzyński, Mowa i ziemia