Ksiądz, który zmieni Kościół. Lekcja księdza Blachnickiego

Chrześcijaństwo odnosi się do całego naszego życia i działania. Obejmować powinno i pracę zawodową, i życie prywatne, wybory polityczne i społeczne, ale także styl życia. Tam, gdzie tego brakuje, chrześcijaństwo staje się folklorem, ornamentem, a nie rzeczywiście pełną odpowiedzią na zaproszenie Boga.

Pierwszą lekcją, jaką powinniśmy wyciągnąć z myślenia i działania ks. Blachnickiego, jest ich całościowość. Chrześcijaństwo odnosi się do całego naszego życia i działania. Obejmować powinno i pracę zawodową, i życie prywatne, wybory polityczne i społeczne, ale także styl życia. Tam, gdzie tego brakuje, chrześcijaństwo staje się folklorem, ornamentem, a nie rzeczywiście pełną odpowiedzią na zaproszenie Boga. Istotą chrześcijaństwa jest zaś życie w wolności i prawdzie, odrzucenie wszystkiego, co nas zniewala. „W niewoli jest [chrześcijanin] tylko wtedy, gdy bardziej kocha dobra doczesne, karierę życiową, stanowisko, spokojne i wygodne życie niż Boga”, uczył ks. Blachnicki. Wiara nie może przebiegać obok życia, ale musi je określać. „Wiara to nie jest coś, co się dokonuje obok życia codziennego, ale określa ona postępowanie. W każdej sytuacji pyta się, czego oczekuje ode mnie Bóg, Słowo Boże”, pisał duchowny w innym miejscu. Takie rozumienie wiary, choć niewątpliwie wymagające, pozwala na to, by chrześcijanie rzeczywiście odzyskali własny głos w przestrzeni publicznej.

Otwarta parafia

W sytuacji, gdy rozpada się tradycyjny model parafii, duszpasterstwo, jakie znamy, gdy całe pokolenie odchodzi od religii i Kościoła, warto wrócić do intuicji ks. Blachnickiego dotyczących życia parafialnego. Jeśli parafia nie stanie się ewangelizującą i zaangażowaną wspólnotą, jeśli nadal będzie pojmowana jako punkt usług religijnych, do którego wpada się w konkretnej sprawie, płaci i wymaga, ale za którą nie jest się odpowiedzialnym, to laicyzacja doprowadzi do tego samego, do czego doprowadziła już w krajach sąsiednich, czyli do łączenia parafii, sekularyzowania kościołów, a także stopniowego zanikania wiary. To, co przewidział ks. Blachnicki w odniesieniu do Irlandii, stanie się także w Polsce. Katecheza szkolna, która niestety nie przyniosła spodziewanych rezultatów (ciekawe, że przewidywał to także ks. Blachnicki, jasno wskazując, że tam, gdzie nie ma religijnych rodzin, tam nauczanie religii w parafiach czy szkołach nic nie daje), również powinna być przeformułowana, a dużo większe siły powinny być przeznaczone na formację osób dorosłych, a nie dzieci. I wtedy, o czym pisał ks. Blachnicki, tak robiono, i teraz księża większość czasu spędzają na katechizacji, ale jest to para idąca w gwizdek, nieprzynosząca rezultatów. Jeśli ktoś ma co do tego wątpliwości, jeśli podważa prawdziwość intuicji ks. Blachnickiego, to proponuję, by cofnął się myślą do roku 2020 i zadał sobie pytanie, czy nie jest przypadkiem tak, że uczestnicy większości antyklerykalnych, a niekiedy antychrześcijańskich zajść na ulicach polskich miast, to ludzie, którzy uczestniczyli w lekcjach katechezy. Ponad dwadzieścia lat katechezy w szkołach nie przyniosło rezultatów i być może warto uznać, że powodem nie jest brak przygotowania katechetów czy ich niedoskonałość, ale błąd systemowy, na który wskazywał ks. Blachnicki.

Formacja dorosłych

„Inne błędne przekonanie jest takie, że już niewiele możemy zrobić z ludźmi dorosłymi i dlatego trzeba się skoncentrować na pracy z dziećmi i z młodzieżą. To jest błędna teza, także z socjologicznego punktu widzenia. Jacy są dorośli, takie będą dzieci, nie odwrotnie. Postawa dorosłych, ich sposób życia, środowisko, które tworzą – to wszystko wchłania młodzież i dzieci, większość z nich idzie w ślady dorosłych. […] Katecheza szkolna, którą powszechnie uważa się za formę katechumenatu, jest niewystarczająca do tego, żeby nowe pokolenia naprawdę wdrażać w życie chrześcijańskie, w życie Kościoła. Rzeczywistość to ciągle potwierdza. Ogromna większość ludzi w społeczeństwach historycznie biorąc chrześcijańskich w zasadzie jest poza Kościołem, poza życiem wiary. Nadto sytuacja się nie poprawia, a raczej ciągle się pogarsza. […] Coś jest nie w porządku z systemem tego rzekomego katechumenatu szkolnego, skoro nie ma owoców, skoro Kościół w tradycyjnie chrześcijańskich środowiskach nie wzrasta, nie jest dynamiczny, a wręcz przeciwnie – maleje, wciąż słabnie jego dynamika i zamiera wiara”, wskazywał Blachnicki. A w innym miejscu dodawał, że jeśli katecheza nie prowadzi do wspólnoty, to prowadzi do niewiary. To przemyślenie trzeba podjąć na nowo, zadać sobie pytanie, czy przypadkiem nie popełniliśmy błędu, tak bardzo forując katechezę w szkołach, a ignorując inne sfery duszpasterstwa, w tym budowanie wspólnot.

Fragment pochodzi z książki "Franciszek Blachnicki. Ksiądz, który zmienił Kościół". Więcej znajdziesz tutaj >>