Agresja u chłopców związana z dojrzewaniem

Chłopcy, którzy dojrzewają przedwcześnie lub z opóźnieniem w stosunku do rówieśników częściej zachowują się aspołecznie - wynika z pracy opublikowanej w majowym wydaniu pisma "Psychoneuroendocrinology".

Jak przypomina prowadząca badania Elizabeth J. Susman z Uniwersytet Stanu Pensylwania, agresywne zachowania mogą się zacząć bardzo wcześnie, nawet w wieku przedszkolnym i mogą być związane z zaburzeniami kontroli impulsów, problemami w rodzinie lub po prostu ogólnymi zaburzeniami zachowania.

Badaczka razem ze swoim zespołem analizowała, czy istnieje zależność między wiekiem, w którym dzieci przechodzą dojrzewanie płciowe a zachowaniami agresywnymi i aspołecznymi.

W tym celu naukowcy zebrali i przeanalizowali dane dotyczące aspołecznych zachowań w grupie 135 chłopców i dziewcząt w wieku od 8 do 13 lat. Sprawdzano m.in. czy są agresywni, popełniają jakieś wykroczenia, czy mają problemy w relacjach z innymi, zaburzenia koncentracji uwagi, czy są buntownicze i sprawiają problemy wychowawcze.

Dzieci zostały poddane stresującemu testowi - poinformowano je, że mają opowiedzieć jakąś historię i wykonać zadanie rachunkowe, a specjalna komisja będzie porównywać ich rezultaty z wynikami rówieśników. Przed rozpoczęciem testu i po jego zakończeniu naukowcy pobrali od wszystkich próbki śliny, które posłużyły do oceny poziomu hormonu stresu - kortyzolu oraz alfa-amylazy ślinowej (ptialiny), enzymu będącego również wskaźnikiem reakcji na stres. Stadium dojrzałości płciowej każdego dziecka oceniały pielęgniarki.

Okazało się, że chłopcy, którzy dojrzewali później i wydzielali więcej kortyzolu w sytuacji stresowej niż rówieśnicy częściej przejawiali też zachowania aspołeczne. Chłopcy przechodzący dojrzewanie płciowe w młodszym wieku i wydzielający mniej alfa-amylazy ślinowej częściej łamali prawo i mieli zaburzenia zachowania. Byli też bardziej agresywni niż ci, którzy dojrzewali w starszym wieku. Nie zaobserwowano podobnych zależności u dziewcząt.

"Są to pierwsze badania, które wskazują, że wiek, w którym przechodzi się dojrzewanie płciowe wpływa na ryzyko zachowań aspołecznych" - komentuje Susman. Dlatego, rodzice powinni być szczególnie wyczuleni na oznaki przedwczesnego lub zbyt późnego dojrzewania u dzieci. "Rodzice i pracownicy służby zdrowia muszą sobie uświadomić jak stresujący może być to okres dla dzieci - zarówno pod względem społecznym, jak i biologicznym" - podkreśla badaczka.

Na razie naukowcy nie wiedzą, dlaczego związek między opóźnionym lub przedwczesnym dojrzewaniem dotyczy tylko chłopców. "W okresie dojrzewania płciowego organizm chłopców wytwarza duże ilości testosteronu, a testosteron również bierze udział w reakcji na stres. Być może, w porównaniu z dziewczynkami, chłopcy przechodzą po prostu więcej zmian hormonalnych sprzyjających zachowaniom aspołecznym" - spekuluje Susman.