Czy polityka interesuje kobiety?

Większość z nas krzywi się przy słowie "polityka" i mówi, że to po prostu jest mało interesujące. Arystoteles pisał, że każdy człowiek jest zwierzęciem politycznym i zainteresowanie polityką leży w jego naturze. Zapewne leży w naturze mężczyzny. Czy także kobiety? Pytanie trudne. Niektórzy mówią, że kobiety są mądrzejsze i wrażliwsze, a w związku z tym polityka, jako najohydniejsza sfera życia ludzkiego, je po prostu brzydzi. Ale są też zdania inne.

Istnieją - jak pisał Max Weber w dziele "Polityka jako zawód i powołanie" - dwa sposoby traktowania polityki jako zawodu. Albo się żyje "dla" polityki, albo też "z" polityki. Podział ten nie jest, oczywiście, całkowicie rozłączny. "Z" polityki jako zawodu żyje ten, kto usiłuje uczynić z niej stałe źródło dochodów; "dla" polityki ten, kto tego nie robi.

Kobiety mają, jak z kolei pisał Francis Fukuyama, amerykański politolog i filozof, właśnie ten talent: stawiania spraw publicznych ponad cele prywatne. Tom Peters - powołując się na wyniki badań i analiz prowadzonych przez amerykańską antropolog Helen Fisher - twierdzi, że kobiety nadają się lepiej na liderów niż mężczyźni, są od nich bardziej zdecydowane i łatwiej zdobywają zaufanie. Są na przykład lepszymi inwestorami i sprzedawcami, są otwarte na zmiany i coraz bardziej... potrzebne w nowoczesnej gospodarce. Dlaczego więc wciąż nie są widoczne w polskiej polityce?

Przeprowadziłam ankietę wśród znajomych płci obojga. Pytałam, dlaczego ich zdaniem kobiety nie interesują się polityką i czy w ogóle to pytanie jest dobrze sformułowane. Może się interesują, ale nie działają, nie chcą walczyć o stanowiska, miejsca, funkcje. Mało kto zakwestionował sens mojego pytania. Potwierdzano raczej zawartą w nim sugestię. Tak, kobiety nie interesują się polityką w takim samym stopniu, jak mężczyźni. Ale dlaczego tak jest? Ponieważ, jak usłyszałam, mają za dużo innych obowiązków, są szlachetniejsze i brud polityki ich nie wciąga i nie frapuje, są za delikatne, za uczciwe etc. Niewielu mówiło, że są niedopuszczane do stanowisk, a jeśli są, to przede wszystkim dzięki męskiemu wsparciu i menedżerstwu. Zresztą i z tym bywa różnie. Joanna Kluzik-Rostkowska pytana o to, czy bycie kobietą w polityce pomogło jej, czy raczej było to utrudnienie, powiedziała, że zdecydowanie pomogło. "Jako mężczyzna pewnie nie doszłabym do stanowisk, które pełniłam".

O dyskryminacji kobiet mówi się przy sprawach płacowych. W Polsce, jak można przeczytać, zdarza się ona stosunkowo rzadko. Nierówność wynagrodzeń między pracownikami różnej płci, w unijnym żargonie zwana pay gap, dla całej Unii wynosi średnio 17 proc. Według unijnych szacunków, w Polsce pay gap jest na poziomie 10 proc. Jednak zdaniem badaczy, przyjęty w ośrodku Eurostat sposób wyliczeń nie oddaje całej prawdy o naszym rynku pracy. Eurostat korzysta z danych GUS, który zbiera informacje o zarobkach tylko w zakładach zatrudniających ponad 9 osób. Gdy policzyć zarobki wszystkich kobiet i wszystkich mężczyzn w naszym kraju, to wychodzi, że Polki zarabiają przeciętnie około 30 proc. mniej niż Polacy. Co nijak się ma choćby do ich poziomu wykształcenia: kobiet z wyższym wykształceniem jest 19 proc., a mężczyzn - 14 proc.

A może jest i tak, że zróżnicowanie wynagrodzeń wynika i z tego, że kobiet nie ma w polityce? Dziś specjaliści od zarządzania nie mają wątpliwości, że konwencjonalny styl kojarzony z działaniami mężczyzn, stawiający na rywalizację, sztywną hierarchię, zarządzanie przez autorytarne wydawanie poleceń i ścisłą kontrolę, ustępuje stylowi stawiającemu na współpracę, komunikację, dobieranie zadań do zainteresowań pracowników, który to styl chętniej obierają kobiety. Z publikacji Financial Times wynika, że firmy zarządzane przez kobiety mniej cierpią w czasach kryzysu. Między innymi dlatego, że kobiety-menedżerowie są mniej skłonne do ryzykownych kroków. Tu jednak kręci się błędne koło. Kobiety, które widzą, że ich szanse na awans są mizerne, przenoszą uwagę na dom, tam szukając źródła życiowej satysfakcji. Odpuszczają inwestowanie w siebie, które mogłoby wzmocnić szanse na awans - i wyższe zarobki. Opracowania dotyczące udziału kobiet w biznesie doczekały się obszernych komentarzy. Wciąż ich brakuje, jeśli chodzi o udział kobiet w polityce.