Abp Skworc: św. Józef drogowskazem dla Kościoła dzisiaj

Ponowne odkrycie bogactwa duchowych i osobowych cech Opiekuna Zbawiciela może sprzyjać kształtowaniu konkretnych postaw, będących praktyczną odpowiedzią na bolączki naszych czasów - napisał abp Wiktor Skworc, przewodniczący Komisji Duszpasterstwa Konferencji Episkopatu Polski, w propozycjach duszpasterskich na Rok świętego Józefa.

Abp Skworc przypomniał, że św. Józef jest patronem Kościoła i dlatego „warto w Roku Jubileuszowym polecać mu z pokorą sprawy związane z nadużyciami przedstawicieli eklezjalnej wspólnoty (szczególnie osób duchownych) wobec nieletnich, a także sytuacje kryzysowe wywołane trwającą pandemią". W tym względzie „przykład świętego Józefa staje się konkretnym drogowskazem na drodze do pokonania obecnego kryzysu, z którym zmaga się Kościół" - napisał.

Przewodniczący Komisji Duszpasterstwa zauważył, że w Roku Jubileuszowym równie aktualnym wyzwaniem jest troska o dar małżeńskiej miłości. „Święty Józef daje się poznać jako mężczyzna ceniący sobie bliskość i miłość oblubieńczą oraz jej źródło, którym jest Duch Święty" - napisał i zachęcił do sięgnięcia w Roku świętego Józefa do katechez papieża Jana Pawła II na temat teologii ciała.

Abp Skworc poprosił także o przygotowanie Roku Jubileuszowego od strony pastoralnej, ze wskazaniem na możliwości zaangażowania osób duchownych i świeckich. Przypomniał również o szerokim zakresie odpustów związanych z Rokiem świętego Józefa podanych w dokumencie Penitencjarii Apostolskiej. Zachęcił ponadto biskupów diecezjalnych do ustanowienia specjalnym dekretem w poszczególnych diecezjach kościołów jubileuszowych.

Przewodniczący Komisji Duszpasterstwa zwrócił się również do mediów diecezjalnych i wydziałów teologicznych o włączenie się w obchody Roku Jubileuszowego. Do zestawu propozycji duszpasterskich, do wykorzystania w diecezjach i parafiach, została załączona Modlitwa do św. Józefa.

Publikujemy pełny tekst "Propozycji duszpasterskich na Rok świętego Józefa":

Rok świętego Józefa. Propozycje duszpasterskie do wykorzystania w diecezjach i parafiach

Ogłoszony przez ojca świętego Franciszka 8 grudnia br."Rok świętego Józefa" stwarza okazję do podjęcia inicjatyw duszpasterskich, które mogą wzbogacić i wzmocnić codzienne życie wiarą każdego ochrzczonego. Wydany z tej okazji przez Papieża list pasterski "Patris corde"[1] przybliża w nowy sposób sylwetkę świętego Józefa, wydobywając z niej te przymioty męża i ojca, które w obecnych czasach stały się czymś bardzo deficytowym. Współczesność potrzebuje - jak zauważa Franciszek - odnowy rozumienia zadań mężów i ojców w rodzinach, zwłaszcza zaś ich roli w procesie wychowania dzieci.

Święty Józef jest również patronem Kościoła świętego. Dlatego warto w "Roku Jubileuszowym" polecać mu z pokorą sprawy związane z nadużyciami przedstawicieli eklezjalnej wspólnoty (szczególnie osób duchownych) wobec nieletnich, a także sytuacje kryzysowe wywołane trwającą pandemią. Papież, nawiązując do nauczania Soboru Watykańskiego II, stwierdza, że Święci pomagają "wszystkim wiernym w osiągnięciu świętości i doskonałości własnego stanu"[2]. Ich życie jest konkretnym dowodem na to, że można żyć Ewangelią. W tym rozumieniu przykład świętego Józefa staje się konkretnym drogowskazem na drodze do pokonania obecnego kryzysu, z którym zmaga się Kościół.

Ponowne odkrycie bogactwa duchowych i osobowych cech Opiekuna Zbawiciela może sprzyjać kształtowaniu konkretnych postaw, będących zarazem praktyczną odpowiedzią na bolączki naszych czasów. Jedną z nich jest postawa odpowiedzialności za wypowiadane słowa. W tym kontekście czymś bardzo aktualnym jest nie tylko samo milczenie świętego Józefa na kartach Ewangelii, ale również Jego gotowość do podejmowania decyzji wyłącznie po wysłuchaniu i w świetle słowa Bożego.

Innym, równie aktualnym wyzwaniem jest troska o dar małżeńskiej miłości. Święty Józef daje się poznać jako mężczyzna ceniący sobie bliskość i miłość oblubieńczą oraz jej źródło, którym jest Duch Święty[3]. Nawiązując do tej postawy, warto sięgnąć w "Roku świętego Józefa" do katechez papieża Jana Pawła II na temat teologii ciała[4].

"Rok Jubileuszowy" - będąc szczególnym czasem łaski - staje się zatem dla wiernych Kościoła darem i zadaniem. Dlatego czymś naturalnym wydaje się przygotowanie go od strony pastoralnej, z jednoczesnym wskazaniem na możliwości duszpasterskiego zaangażowania osób duchownych i wiernych świeckich. Warto więc przedstawić szeroki zakres odpustów związanych z "Rokiem świętego Józefa", o których mówi specjalny dokument Penitencjarii Apostolskiej[5].

Aby rok poświęcony świętemu Józefowi stał się czytelnym znakiem łaski, zachęcam Biskupów diecezjalnych do ustanowienia specjalnym dekretem w poszczególnych diecezjach kościołów jubileuszowych. Obok diecezjalnych sanktuariów i kościołów poświęconych świętemu Józefowi, warto wskazać również na kościoły oddane pod opiekę świętej Rodziny z Nazaretu oraz te, które noszą tytuł maryjny. Warto zadbać o to, aby były one otwarte dla wiernych w ciągu dnia, aby trwali na adoracji Najświętszego Sakramentu i mieli możliwość skorzystania z sakramentu pokuty i pojednania.

Również media diecezjalne mogą się włączyć w obchody "Roku świętego Józefa", m.in. poprzez zorganizowanie dobrej kampanii informacyjnej na temat możliwości i warunków uzyskania odpustu zupełnego w tym czasie. Inną formą ich aktywności mogą być konferencje poświęcone osobie i kultowi świętego Józefa, przeznaczone zarówno do różnych stanów i środowisk duszpasterskiego oddziaływania: narzeczonych, mężów i ojców, rodzin, osób chorych i umierających, ludzi pracy (w tym rzemieślników, przedsiębiorców), jak i wspólnot chrześcijańskiej formacji (np. Domowego Kościoła, Equipes Notre-Dame i in.). Inspiracją do działania może służyć także regularne czytanie i rozważanie nauczania papieskiego na temat świętego Józefa, zawartego m.in. w adhortacji Jana Pawła II "Redemptoris Custos" oraz liście pasterskim papieża Franciszka "Patris corde". Realizacja tej propozycji może sprzyjać przybliżaniu postaci Opiekuna świętej Rodziny szerszym kręgom słuchaczy. Warto w realizacji tych celów wykorzystać także te możliwości, które stwarza niemal powszechny już dostęp wiernych do Internetu.

Na forum diecezjalnym, przy współpracy z naukowym środowiskiem wydziałów teologicznych i innych odpowiednich instytucji, zasadna wydaje się organizacja sympozjów poświęconych świętemu Józefowi. "Rok Jubileuszowy" powinien się tym samym zaznaczyć w życiu parafialnym, szczególnie na poziomie przepowiadania, przygotowania liturgii kolejnych niedziel, uroczystości, świąt i dni powszednich oraz zadań wynikających z troski o osoby najbardziej potrzebujące (caritas). W tych sprawach należy wysłuchać głosu parafialnej rady duszpasterskiej, uwzględniając w duszpasterskim planowaniu lokalne tradycje i sprawdzone od lat inicjatywy.

a) przepowiadanie

* homilie nawiązujące do papieskiego nauczania w dni poświęcone świętemu Józefowi;

* okolicznościowe katechezy dla dzieci, młodzieży i dorosłych, ukazujące rolę ojca i męża w rodzinie;

* przygotowanie katechez dla różnych grup duszpasterskich, którym patronuje święty Józef (np. o Kościele, rodzinie, pracy, ojcostwie, o umieraniu - przemijaniu);

* propagowanie na parafialnych stronach WWW i innych kanałach internetowych konferencji, artykułów i świadectw poświęconych świętemu Józefowi.

b) liturgia

* wyznaczenie jednego dnia w miesiącu (np. 19. dnia każdego miesiąca), w którym będzie sprawowana Msza św. wotywna o świętym Józefie;

* odprawianie comiesięcznego nabożeństwa ku czci świętego Józefa w kościołach (np. 19. dnia każdego miesiąca) w intencji osób chorych, umierających, prześladowanych i ludzi pracy;

* uczynienie miesiąca marca 2021 r. czasem codziennej modlitwy do św. Józefa (poprzez odmówienie przykładowo przed lub po każdej Mszy św. modlitwy "Do Ciebie Święty Józefie" lub Litanii do Świętego Józefa);

* mając na uwadze możliwość uzyskania odpustu zupełnego w "Roku Jubileuszowym" (por. dekret Penitencjarii Apostolskiej), duszpasterze powinni zachęcać wiernych do rozważania Modlitwy Pańskiej "Ojcze nasz" (odkrywanie i rozeznawanie woli Boga w życiu na wzór świętego Józefa), do rodzinnego odmawiania modlitwy różańcowej, a także do osobistego zawierzenia Opiekunowi świętej Rodziny wykonywanej pracy;

* podjęcie modlitwy w intencji dzieł, którym patronuje św. Józef lub w intencji ludzi pracy (np. w każdą środę - dzień poświęcony Oblubieńcowi NMP);

* wprowadzenie cotygodniowego nabożeństwa w intencji rodzin;

* wyakcentowanie postaci świętego Józefa w uroczystości z Nim związane (19 marca i 1 maja);

* przygotowanie i przekazanie wiernym parafii następujących modlitw: do świętego Józefa, o błogosławieństwo w pracy i w intencji pracujących - za wstawiennictwem świętego Józefa;

* przygotowanie i przekazanie wiernym rozważań o świętym Józefie i do modlitwy "Ojcze nasz" (w kontekście możliwości uzyskania odpustu zupełnego);

* nowe odczytanie wyzwań wynikających z treści adhortacji Jana Pawła II "Redemptoris Custos";

* w związku z pandemią oraz mając na uwadze możliwość ożywienia Kościoła Domowego, można zaproponować peregrynację obrazu świętego Józefa w rodzinach naszych parafii. Pielgrzymowanie wizerunku św. Józefa mogłoby przyjąć postać rodzinnego dnia skupienia (przy tej propozycji należy jednak zwrócić szczególną uwagę na wymogi sanitarne).

* odnowienie i wyeksponowanie wizerunków św. Józefa i św. Rodziny.

c) caritas - uczynki miłosierdzia (jako dopełnienie możliwości uzyskania odpustu zupełnego)

* ożywienie działalności parafialnego zespołu charytatywnego - rozeznanie potrzeb najbardziej potrzebujących;

* aktywizacja parafialnych grup, wspólnot i dzieł, którym patronuje święty Józef (podjęcie tematyki józefologicznej i wskazanie na konkretne działania);

* przekazanie chorym parafianom tekstu listu pasterskiego "Patris corde" papieża Franciszka;

* organizacja i promocja w parafii poradni życia rodzinnego;

* rozwijanie w diecezji duszpasterstwa mężczyzn na bazie ruchów, stowarzyszeń i wspólnot działających promujących chrześcijańską formację tego stanu.

Modlitwa do św. Józefa

Witaj, opiekunie Odkupiciela,

i oblubieńcze Maryi Dziewicy.

Tobie Bóg powierzył swojego Syna;

Tobie zaufała Maryja;

z Tobą Chrystus stał się człowiekiem.

O święty Józefie, okaż się ojcem także i nam,

i prowadź nas na drodze życia.

Wyjednaj nam łaskę, miłosierdzie i odwagę,

i broń nas od wszelkiego zła. Amen.

Według papieża Franciszka, głównym celem ustanowienia "Roku świętego Józefa" jest wzmocnienie życia wiary na co dzień na wzór Opiekuna naszego Zbawiciela poprzez odkrywanie i rozeznawanie woli Pana Boga. Ojciec święty wskazuje również na potrzebę utrwalenia ufności całego Kościoła w szczególny patronat Opiekuna Jezusa poprzez podjęcie dzieł modlitewnych i uczynków miłosierdzia, które prowadzą do ulgi i pociechy w ludzkich utrapieniach, dręczących współczesny świat.

Realizacja papieskich postulatów domaga się wypracowania w każdej wspólnocie parafialnych konkretnych propozycji. Przedstawiono je w ogólnym zarysie z nadzieją, że znajdą dopełnienie i doprecyzowanie w inicjatywach podejmowanych w kolejnych miesiącach zarówno w diecezjach, jak i we wspólnotach formacyjnych czy parafialnych.

Katowice, 6 stycznia 2021 r.,

w Uroczystość Objawienia Pańskiego

+ Wiktor Skworc

Arcybiskup Metropolita Katowicki

Przewodniczący Komisji Duszpasterstwa KEP

_{SKD - 1/21}

_{[1] Franciszek, "Patris corde", List apostolski z okazji 150. rocznicy ogłoszenia świętego Józefa Patronem Kościoła powszechnego.}

_{[2] Por. Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna "Lumen gentium" [1], 42.}

_{[3] Por. Jan Paweł II, Adhortacja apostolska "Redemtoris custos", 19n.}

_{[4] Por. Jan Paweł II, Dzieła zebrane, tom VI, Katechezy, Teologia małżeństwa, Kraków 2007, (Katechezy wygłoszone w Rzymie podczas środowych audiencji od 5 września 1979 do 28 listopada 1984 r.).}

_{[5] Penitencjaria Apostolska, Dekret związany z "Rokiem świętego Józefa", z dnia 8 grudnia 2020 r.}