Nie ma usprawiedliwienia dla kary śmierci

Obecnie bowiem Katechizm nie wyklucza stosowania kary śmierci w sytuacjach ekstremalnych. W punkcie 2267 KKK czytamy:

Kiedy tożsamość i odpowiedzialność winowajcy są w pełni udowodnione, tradycyjne nauczanie Kościoła nie wyklucza zastosowania kary śmierci, jeśli jest ona jedynym dostępnym sposobem skutecznej ochrony ludzkiego życia przed niesprawiedliwym napastnikiem.

Jeżeli jednak środki bezkrwawe wystarczają do obrony i zachowania bezpieczeństwa osób przed napastnikiem, władza powinna ograniczyć się do tych środków, ponieważ są bardziej zgodne z konkretnymi uwarunkowaniami dobra wspólnego i bardziej odpowiadają godności osoby ludzkiej.

Istotne jest dzisiaj, biorąc pod uwagę możliwości, jakimi dysponuje państwo, aby skutecznie ukarać zbrodnię  i unieszkodliwić tego, kto ją popełnił, nie odbierając mu ostatecznie możliwości skruchy, przypadki absolutnej konieczności usunięcia winowajcy "są bardzo rzadkie, a być może już nie zdarzają się wcale".

W ciągu ostatniego półwiecza nastąpił postęp co do stanowiska kościoła w kwestii kary śmierci. Niektórzy uważają te zmiany za postęp także jeśli chodzi o nauczanie kościoła. Zmiany te zbiegły się to w czasie z narastającą opozycją wobec nauczania kościoła w społeczeństwie obywatelskim, szczególnie w Europie, ale także w Stanach Zjednoczonych i innych miejscach.

Od czasów Jana XXIII papieże zwracali się do władz państwowych w imieniu osób, które miały zostać stracone. Stało się to powszechną praktyką Stolicy Apostolskiej za Jana Pawła II. Episkopaty wielu krajów, także Stanów Zjednoczonych, podejmowały podobne działania, aby doprowadzić do zniesienia kary śmierci.

Jeśli zaś chodzi o nauczanie kościoła, dokumenty historyczne pokazują, że toczyła się istotna dyskusja na ten temat w okresie tworzenia szkicu nowego Katechizmu. Niektórzy byli za docenieniem stanowiska przeciwników kary śmierci, ale do takiego precedensu nie doszło. Po wydaniu pierwszej edycji tekstu Katechizmu w 1992 roku wielu pozostało niezadowolonych, ale kwestię sprostowała encyklika św. Jana Pawła II Evangelium Vitae z 1995 roku. 

W miarę jak w katolickim świecie rósł ruch naciskający na kościół, aby opowiedział się przeciwko karze śmierci, św. Jan Paweł II zrobił kolejny krok w tym kierunku w styczniu 1999 roku i to bez konieczności zmiany nauczania kościoła. Papież wezwał do stworzenia globalnego konsensusu dla zniesienia kary śmierci, ponieważ jest ona zarówno okrutna jak i niepotrzebna. Benedykt XVI wystąpił z podobnym apelem w listopadzie 2011.

Jednakże Franciszek posunął się o wiele dalej niż jego poprzednicy, argumentując, że opozycja do kary śmierci bazuje na przekonaniu wypływającym z wiary. Wyraził to jasno 14 września 2014 roku podczas połączonej sesji Kongresu Amerykańskiego, kiedy to zacytował Złotą regułę etyczną: Co byście chcieli, żeby wam ludzie czynili, i wy im czyńcie (Mt 7, 12). Powiedział także, że ta reguła wskazuje nam jasny kierunek i przypomina nam o naszym obowiązku ochrony życia ludzkiego w każdym stadium jego rozwoju.

Papież zakończył mówiąc: to zobowiązanie prowadziło mnie od początku mojej służby, aby orędować za zniesieniem kary śmierci na różnych poziomach. Jestem przekonany, że jest to najlepsza droga. Skoro każde życie jest święte, a każdy człowiek obdarowany niezbywalną godnością, to społeczeństwo może tylko zyskać resocjalizując skazanych za przestępstwa.

Franciszek wezwał biskupów w Stanach Zjednoczonych do odnowienia swojego powołania w nawoływaniu do zniesienia kary śmierci. Mówił także: Nie tylko wspieram, ale także zachęcam do działania tych, którzy są przekonani, że sprawiedliwa i konieczna kara nie może nigdy wykluczać wymiaru nadziei i tego celu, jakim jest rehabilitacja skazanych za przestępstwa.

To samo przesłanie papież wystosował do Organizacji Narodów Zjednoczonych i ponawiał je kilka razy w ciągu tego roku. Na przykład 21 lutego 2016 roku nie tylko powtórzył za swoimi poprzednikami nawoływanie do sumień tych, którzy rządzą, aby wypracowali międzynarodowy konsensus dla wycofania kary śmierci. Mówił także jasno, że przykazanie Nie zabijaj! ma wartość absolutną i należy je stosować zarówno do niewinnej jak i winnej osoby.

Gerard O’Connell - watykanista, mieszka w Rzymie, korespondent jezuickiego tygodnika America Magazine; Tekst pierwotnie ukazał się pod tytułem "The Abolitionist".