Rekrutacja do seminariów 2023. Sprawdzamy, jakie warunki muszą spełnić przyszli księża

Trwa nabór do wyższych seminariów duchownych. Jakie kryteria muszą spełnić młodzi kandydaci? Warunki przyjęcia są podobne, choć kryteria różnią się nieco między diecezjami. Sprawdzamy, z czym mierzą się mężczyźni, którzy w 2023 roku chcą zacząć przygodę z seminarium.

Obecnie w Polsce jest ponad trzydzieści seminariów diecezjalnych i niemal tyle samo miejsc formacji przyszłych księży zakonnych. Ostatnie lata przynoszą coraz więcej decyzji o łączeniu seminariów ze względu na małą ilość kandydatów, dlatego ośrodków seminaryjnych jest mniej niż diecezji w Polsce.

Nie każdy kandydat przejdzie formację w rodzinnej diecezji

Formację poza swoją diecezją przechodzą więc klerycy z diecezji gnieźnieńskiej, kaliskiej i bydgoskiej – wszyscy są zgromadzeni w poznańskim seminarium. Wspólne seminarium mają diecezja gliwicka i opolska, a sosnowieckie seminarium mieści się tam, gdzie częstochowskie. Do Wrocławia przeniesiono kleryków z Legnicy i Świdnicy, a do Warszawy – przyszłych księży z Łowicza. Klerycy z diecezji bielsko-żywieckiej od początku formują się w Krakowie.

Co więcej, nowe zasady formacji przyszłych kapłanów wprowadziły konieczność odbycia roku propedeutycznego, a odbywa się to poza murami właściwego dla diecezji seminarium, więc pierwszoroczni klerycy w wielu miejscach mają spore szanse na przynajmniej pierwszy etap formacji w tzw. domu propedeutycznym poza swoją diecezją.

Formalne wymagania różnią się w zależności od diecezji

Jak wynika z lektury wymagań rekrutacyjnych przedstawionych na stronach polskich seminariów diecezjalnych, zestaw dokumentów potrzebny do rekrutacji może się nieznacznie różnić w zależności od miejsca, w które przyszły kleryk składa papiery.

Różnice zależą przede wszystkim od tego, do jakiej uczelni „podłączone” jest konkretne seminarium; możliwe jest kilka rozwiązań, ale najczęściej praktykowane są dwa. Klerycy albo mają zajęcia wewnątrz seminarium, które funkcjonuje jako filia danej uczelni, albo muszą równocześnie zrekrutować się na wskazany przez seminarium wydział teologiczny.  W zależności od wybranego rozwiązania zmienia się też ścieżka rekrutacyjna, inny jest też egzamin wstępny.

Co się znajduje w pakiecie dokumentów kandydata do seminarium?

Do „pakietu podstawowego” dokumentów potrzebnych kandydatowi do seminarium należą: podanie o przyjęcie do seminarium, zazwyczaj pisane odręcznie i kierowane do rektora lub ordynariusza, życiorys, również w części seminariów obligatoryjnie pisany odręcznie (w Krakowie jedno i drugie obowiązkowo pisane piórem), świadectwo chrztu i bierzmowania,  świadectwo maturalne (lub dokument równoważny), opinia proboszcza i katechety o kandydacie oraz fotografie (w zmiennej ilości, od jednej do sześciu sztuk).

W zależności od diecezji wśród wymaganych dokumentów mogą się też pojawić: świadectwo ukończenia szkoły średniej, sądowe zaświadczenie o niekaralności, zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, dowód ubezpieczenia, pełny odpis aktu urodzenia, świadectwo ukończenia szkoły ponadpodstawowej, dyplom ukończenia katechizacji w szkole ponadpodstawowej, data i miejsce Pierwszej Komunii. Niektóre seminaria proszą też kandydatów o kserokopię dowodu osobistego i książeczki wojskowej, do czego nie są już zobowiązane ustawą.

W innych kandydat musi dostarczyć świadectwo kościelnego ślubu rodziców, jeśli mają ślub kościelny, w kieleckim i siedleckim seminarium – „świadectwo doświadczenia Boga i usłyszenia głosu powołania”, a w Legnicy, Łomży, Przemyślu, Świdnicy i Wrocławiu chętni muszą dostarczyć świadectwo lekarza rodzinnego o stanie zdrowia z załączeniem dokumentacji dotyczącej chorób, przebytych operacji i terapii.

Rozmowa z formatorem – kluczowy punkt rekrutacji

Poza dokumentami koniecznymi do rozpoczęcia procesu edukacji kolejnym niezbędnym elementem jest rozmowa z przedstawicielem seminarium: rektorem, ojcem duchownym, formatorem z danego miejsca. Jak wynika z lektury stron polskich seminariów diecezjalnych, to w zasadzie kluczowy punkt programu. Niektóre seminaria od razu informują kandydatów, z kim dokładnie spotka się przyszły ksiądz, a także podają dane kontaktowe, zazwyczaj numer telefonu i maila. W innych miejscach rozmowa jest tylko dyskretnie wspomniana.

Podobnie rzecz ma się z egzaminem, na ogół z teologii, który przejdzie lub nie kandydat do seminarium. W części miejsc formujących przyszłych księży egzaminem z teologii zajmują się wydziały teologiczne, na które równocześnie rekrutują się kandydaci. W innych egzamin wstępny jest przeprowadzany w murach seminarium. Zakres koniecznej wiedzy jest dość zróżnicowany: najwięcej wymaga od przyszłych księży krakowskie i sandomierskie seminarium.

Na egzaminie – religia, teologia, czasem język polski

O egzaminie wstępnym na swoich stronach internetowych informuje kandydatów piętnaście seminariów diecezjalnych. W Częstochowie egzamin trwa 45 minut, a do napisania jest wypracowanie na jeden z pięciu tematów, dotyczących ogólnej wiedzy i kultury religijnej, oraz test z wiedzy religijnej z zakresu YouCat.  W Ełku kandydaci mają kolokwium z zakresu „podstawowej wiedzy teologicznej”. Krakowskie seminarium podaje na stronie pięćdziesiąt tez z pięciu głównych dziedzin teologii, które są obowiązkowe także dla świeckich zdających na studia teologiczne na UPJP2. We wrocławskim seminarium, w którym uczą się klerycy z Legnicy i Świdnicy,  kandydatów ze wszystkich trzech diecezji obowiązuje test ze znajomości treści Ewangelii Marka.

W Łomży na chętnych czeka pisemny egzamin z języka polskiego i ustny egzamin z teologii w zakresie szkół ponadgimnazjalnych, w Łodzi – test z wiedzy religijnej na poziomie szkoły średniej. W Pelplinie egzaminowaniem przyszłych kleryków zajmuje się Wydział Teologiczny UMK. W Przemyślu także obowiązkowa jest praca pisemna z języka polskiego, a także egzamin ze znajomości „Katechizmu” i ogólnej wiedzy z Ewangelii, podobnie jak w Rzeszowie, gdzie poza katechizmem i pracą pisemną z polskiego kandydaci egzaminowani są ze znajomości Ewangelii Marka. W sandomierskim seminarium chętni piszą pracę „z podstawowych prawdy wiary i zasad moralności chrześcijańskiej oraz najważniejszych aktualnych wydarzeń w życiu Kościoła” na jeden z podanych tematów, a w Siedlcach jest egzamin pisemny „mający na celu zorientowanie się w podstawowej, ogólnej wiedzy z zakresu katechizmu, historii Kościoła, życia Kościoła lokalnego, podstawowych zagadnień teologiczno-moralnych”. Wiedzę teologiczną przyszłych księży sprawdzają też seminaria w Tarnowie i Włocławku.

Rekrutacja przez internet? To nie jest norma

Mimo, że większość uczelni nie funkcjonuje już bez elektronicznej rekrutacji, część seminariów wciąż działa jeszcze w trybie analogowym. I na przykład w Częstochowie już na samym początku chętni są informowani, że rekrutacji przez internet nie ma i wszystko należy załatwiać wyłącznie osobiście. W innych seminariach, na przykład w katowickim, kandydat zaczyna rekrutację od założenia konta online. Gdy się przegląda strony seminariów, można śmiało powiedzieć, że wszystko zależy od poziomu cyfryzacji danego seminarium i zwyczajów, które w nim panują. Dla części rekrutujących się kandydatów może to być zaskoczeniem, bo pokolenie Z to pokolenie zdecydowanie cyfrowe.

Terminy rekrutacji do seminariów 2023

W zasadzie we wszystkich seminariach terminy rekrutacji są podobne: pierwszy nabór zaczyna się i kończy się w lipcu, choć w niektórych seminariach rekrutacja startuje jeszcze w czerwcu. Drugi nabór kończy się we wrześniu. Nie ma jednego, ogólnopolskiego terminu rekrutacji do seminariów, a cały proces często jest podzielony na etapy wyznaczone przez ustalone w danym miejscu, nieprzekraczalne daty – warto więc sprawdzić dwa razy, jakie zasady i terminy obowiązują na terenie odpowiedniej diecezji.