"Made in Wrocław": Tęsknota za PRL-em?

PRL, mimo totalitarnego ustroju i ekonomicznej słabości, stała się kulturowym dziedzictwem powojennego pokolenia, budującym w dużej mierze jego tożsamość. Nie było w PRL-u obywatela, który nie posiadałby lub ostatecznie nie kojarzył pralki automatycznej Polar, kuchenki gazowej Wrozamet czy komputera Odra.

Sentyment wobec wytworów PRL-u nie przekłada się oczywiście na pragnienie powrotu komunizmu wraz z jego trudną codziennością. Znaczenia nabierają natomiast przedmioty życia codziennego, które powstawały w tym okresie. Dla jednych zachowują wartość sentymentalną, dla innych stają się estetycznym obiektem zainteresowania.

Po kilkudziesięciu latach nie było w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej zapewne wielu obywateli, którzy nie posiadaliby lub ostatecznie nie kojarzyli pralki automatycznej Polar, kuchenki gazowej Wrozamet czy komputera Odra skonstruowanego i wyprodukowanego w zakładach Mera-Elwro. Te właśnie, produkowane masowo wytwory wrocławskiej myśli technicznej zostały trwale wpisane w pamięć starszych pokoleń oraz stały się świadectwem kolejnych etapów technologicznego rozwoju warunkowanego przez aktywną działalność intelektualnych elit.

Wystawa we wrocławskiej galerii Design – BWA Wrocław przedstawi wybrane urządzenia codziennego użytku produkowane we Wrocławiu między 1945 a 1989 rokiem. Kuratorzy wybrali dorobek przedsiębiorstw: Elwro, Polar, Wrozamet. Pokazane zostaną komputery (Odra z lat 70. oraz ośmiobitowy mikrokomputer edukacyjny Elwro Junior 800 z lat 80.), kalkulatory (lata 70. i 80.), syntezator Elwirka (lata 80.), konsola do gier telewizyjnych (przełom lat 70. i 80.), motorower Ryś (lata 60.), pralka Polar Superautomat PS 663 oraz kuchenka Ewa (lata 70. i 80.).

Wrocławskie Zakłady Elektroniczne Elwro – istniejące w latach 1959 -1993 były jednymi z czołowych polskich i wrocławskich zakładów, wprowadzających nowatorskie w całym bloku wschodnim technicznie rozwiązania. Produkty do dziś budzą emocje nie tylko rzesz kolekcjonerów, ale także wszystkich zainteresowanych komputerami i historią polskiej myśli informatycznej.

Polar (dziś Whirpool) to spadkobierca powstałych w 1952 r. Zakładów Metalowych Zakrzów, producenta gazowych piecyków łazienkowych oraz motorowerów Ryś i Żak. W 1957 r. skonstruowano Mewę, pierwszą w Polsce lodówkę absorpcyjną. W 1971 r. Polar rozpoczął produkcję pralek, których produkował w 1975 r. ponad 63 tys. W szczytowym okresie firma zatrudniała ok. 10 tys. pracowników. W latach 90. liczba ta zmalała o ponad połowę.

Autorzy wystawy, kierując się optyką vintage, wskazują zarówno na pierwotną funkcję i estetykę prezentowanych eksponatów, jak również proponują własną, estetyczną i funkcjonalną interpretację historii wrocławskiego wzornictwa epoki PRL. Unikając nostalgii, wykorzystując nowoczesne multimedia i techniki przejęte z popartowych kierunków w sztuce, pokazują, jak niezbyt w końcu odległą przeszłość widzi i interpretuje nowa generacja – kosmopolityczna, mobilna i pozbawiona uprzedzeń.

Pomysłodawcami wystawy są młodzi wrocławianie – Joanna Sabat, Joanna Lewandowska, Tomasz Sobczak i Sebastian Sobótka, tworzący kolektyw WROzament, którego nazwę zaczerpnęli od potentata na PRL-owskim rynku kuchenek gazowych, przedsiębiorstwa Wrozamet. Organizatorem wystawy jest galeria Design – BWA Wrocław, a kuratorami – Joanna Sabat i Tomasz Sobczak.

Wystawa czynna od 25 czerwca do 17 lipca 2010 roku.