Olga Tokarczuk z drugą nominacją do National Book Award

Magazyn "The New Yorker" ogłosił we wtorek długą listę nominowanych do National Book Award w kategorii "literatura tłumaczona na język angielski". Ta kategoria nagrody została utworzona dopiero w zeszłym roku, a już po raz drugi wśród nominowanych do niej pojawia się Olga Tokarczuk. Rok temu w ścisłym finale nagrody znalazł się przekład "Biegunów", w tym roku szansę na nagrodę ma przekład książki "Prowadź swój pług przez kości umarłych" Antonii Lloyd-Jones. W marcu ten sam tytuł nominowany był także do Międzynarodowej Nagrody Bookera i znalazł się w finale nagrody.

Oprócz Tokarczuk na długiej liście nominowanych do National Book Award w kategorii przekładów na język angielski znalazły się też książki: "When Death Takes Something from You Give It Back: Carl’s Book" Naji Marie Aidt, "The Collector of Leftover Souls: Field Notes on Brazil’s Everyday Insurrections" Elaine Brum, "Space Invaders" Nony Fernandez, "Spadek" Vigdisa Hjortha, "Death Is Hard Work" Khaled Khalifa, "Baron Wenckheim’s Homecoming" Laszlo Krasznahorkai, "The Barefoot Woman" Scholastique Mukasonga, "The Memory Police" Yoko Ogawy oraz "Crossing" Pajtim Statovci

"«Prowadź swój pług przez kości umarłych», w przekładzie Antonia Lloyd-Jones, na długiej liście nominacji do amerykańskiej National Book Award for Translated Literature! Wielka radość!" - napisała Tokarczuk na Facebooku we wtorek wieczorem.

Powieść Tokarczuk "Prowadź swój pług przez kości umarłych" w Polsce ukazała się w 2009 r. W 2017 r. na podstawie powieści powstał film "Pokot" w reżyserii Agnieszki Holland i Kasi Adamik. Tokarczuk była współautorką scenariusza.

Akcja nominowanej powieści Tokarczuk - którą sama autorka określiła jako "thriller moralny" - rozgrywa się w Kotlinie Kłodzkiej. Główną bohaterką jest Janina Duszejko - kiedyś inżynier mostów, dziś wiejska nauczycielka angielskiego, geografii i dozorczyni domów letniskowych. Jej pasją jest astrologia, a wielką miłością - wszelkie zwierzęta. Gdy dzieje im się krzywda, Janina staje w ich obronie i upomina się o szacunek dla nich. Nikt nie przejmuje się kobietą, która uważa, że świat jest odbiciem tego, co zapisane w gwiazdach, a w wolnych chwilach czyta Williama Blake'a. W okolicy, gdzie mieszka Janina, zaczynają umierać kłusownicy i krzywdziciele zwierząt. Liczba zgonów rośnie. Janina ma teorię na temat motywu i sprawcy tych zbrodni, ale policja ignoruje ją, traktując jak nieszkodliwą dziwaczkę.

"Przekonuję się, że książka jest ciągle aktualna i bardzo żywo odbierana" - mówiła PAP Tokarczuk w maju, po tym, jak angielski przekład powieści otrzymał nominacje do Bookera. "W sztafażu powieści detektywistycznej i czarnego humoru zawarte jest pytanie o poważniejsze rzeczy. Anglicy też miewają poczucie, że obowiązujące prawo jest niemoralne, pewnie często zadają sobie pytanie, jak ma się zachować w takiej sytuacji uczciwy obywatel. Czy ma się posunąć do protestu, kontestacji i buntu? Na ile rebelia jest częścią demokracji? Czy człowiek powinien iść za głosem swojego sumienia przeciwko państwu? Jest to też opowieść o ludziach wykluczonych, których nie słucha władza, o społeczeństwie patriarchalnym, i o tym, jak wyglądają struktury władzy oparte na białych, pewnych siebie facetach, którzy zapełniają parlamenty. Często decydują o różnych sprawach właśnie na polowaniach. To jest też książka o samotności i wykluczeniu starszych kobiet. Dużo wokół tej książki tematów, tak dużo, że rozmyślałam o powrocie do postaci Janiny Duszejko, choć przecież w zakończeniu książki ona umiera" - mówiła pisarka.

Ważną częścią "Prowadź swój pług przez kości umarłych" są przekłady wierszy Williama Blake'a pióra jednego z bohaterów - Dyzia. "To jedna z rzeczy, którą Anglicy bardzo chwalą. Tłumaczenia wierszy Blake'a na polski autorstwa Dyzia trzeba było przełożyć znowu na angielski, ale tak, żeby zachować Dyziową nieudolność, amatorszczyznę. To, jak to zrobiła tłumaczka Antonia Lloyd-Jones, zachwyciło Anglików" - dodała pisarka.

Antonia Lloyd-Jones jest jedną z najwybitniejszych tłumaczek z języka polskiego na język angielski; przekładała m.in. Jacka Dehnela, Pawła Huelle, Jarosława Iwaszkiewicza, Zygmunta Miłoszewskiego, Jacka Hugo-Badera, Witolda Szabłowskiego, Mariusza Szczygła i Artura Domosławskiego. Jest także jedną z mentorek młodszego pokolenia tłumaczy i tłumaczek. Za zasługi dla polskiej kultury została w 2019 roku odznaczona medalem Gloria Artis.

Nominowanych do National Book Award w pozostałych kategoriach "The New Yorker" będzie podawał w kolejnych dniach.Tegorocznych laureatów poznamy w październiku.