Otwarcie granic i Rosja tematami rozmów szefów MSZ Polski i państw bałtyckich

Otwarcie granic, współpraca po pandemii koronawirusa, polityka Rosji i upamiętnienie ofiar okupacji sowieckiej, a także przygotowania do rozmów ministrów spraw zagranicznych UE były tematami rozmów szefów MSZ Polski, Litwy, Łotwy i Estonii w poniedziałek w Wilnie.

Po rozmowach w gronie państw bałtyckich i Polski szefowie MSZ złożyli kwiaty w Wilnie pod Pomnikiem Ofiar Okupacji Sowieckiej w związku z obchodzonym na Litwie 14 czerwca Dniem Żałoby i Nadziei. Jest to święto upamiętniające pierwsze wywózki zorganizowane przez NKWD w 1941 r. po włączeniu Litwy do ZSRR.

Czaputowicz wśród tematów rozmów wymienił kwestie historyczne, w tym ofiary okupacji sowieckiej. "Musimy pamiętać i wspominać o rocznicy deportacji na Syberię, to było bardzo bolesne wydarzenie dla naszych narodów" - powiedział.

Rozmowy z udziałem państw bałtyckich - jak poinformował - dotyczyły także bieżącej agendy unijnej. W tym kontekście wspomniał o jednolitym stanowisku wobec utrzymania tradycyjnych polityk UE, takich jak polityka spójności i Wspólna Polityka Rolna.

Szef polskiego resortu dyplomacji wyraził zadowolenie ze znoszenia restrykcji i wznawiania możliwości przemieszczania się obywateli państw członkowskich w ramach strefy Schengen. Podczas spotkania z dziennikarzami chwalił decyzję o otwarciu granic oraz wcześniejsze wprowadzenie restrykcji.

"Mamy te rezultaty dobre, oczywiście każdy by chciał, żeby było jeszcze lepiej" - mówił.

Zapewnił, że obecne ogniska koronawirusa w Polsce są pod kontrolą. "Myślę też, że w najbliższym czasie Polacy w miarę dalszego stabilizowania się sytuacji będą mogli przyjeżdżać do państw sąsiednich, bezpiecznych, bliskich nam" - dodawał.

Czaputowicz nawiązał także do poniedziałkowych rozmów ministrów spraw zagranicznych w formie wideokonferencji z Wilna, w których uczestniczyć będą czterej ministrowie Litwy, Polski, Łotwy i Estonii. Tematem wideokonferencji będą - jak zapowiedział - relacje transatlantyckie, a w konsultacjach weźmie udział sekretarz stanu USA Mike Pompeo.

Szef MSZ zapewniał, że kraje bałtyckie będą chciały podnieść temat dalszego rozwoju Partnerstwa Wschodniego, a także wspólnego podejścia do polityki rosyjskiej, która - jak oceniał - jest zagrożeniem nie tylko dla regionu, ale i całej Europy.

Krytykował Rosję za próby reinterpretowania historii, w tym kwestionowanie paktu Ribbentrop-Mołotow. "Musimy tutaj być jednoznaczni, razem stawić czoła ciągłej narracji rosyjskiej dotyczącej historii" - zaapelował Czaputowicz.

Z kolei szef MSZ Litwy Linas Linkeviczius poinformował o włączeniu Polski do strefy swobodnego przemieszczania się utworzonej przez państwa bałtyckie. Podkreślał przy tym bliskość geograficzną i społeczną wszystkich czterech państw.

Zdaniem Linkevicziusa współpraca na tym polu może być przykładem dla całej strefy Schengen.

Szef litewskiego MSZ podobnie jak Czaputowicz podkreślił konieczność walki z rosyjską dezinformacją.

Nawiązując do rozmów szefów MSZ państw UE, zaakcentował on utrzymanie dobrych relacji transatlantyckich i przekonywał, że priorytetem zarówno krajów bałtyckich i Polski jest utrzymanie bezpieczeństwa w regionie.

Wśród ważnych tematów rozmów szefów MSZ krajów Wspólnoty wymienił także negocjacje unijnego budżetu i kształt funduszu odbudowy oraz ocenił, że państwa bałtyckie i Polska mają "praktycznie identyczne" stanowisko we wspomnianych kwestiach.

Minister spraw zagranicznych Łotwy Edgars Rinkeviczs ocenił, że swobodne przemieszczanie się w rejonie Morza Bałtyckiego działa bardzo dobrze i przećwiczone zostały mechanizmy bezpieczeństwa, które - jego zdaniem - mogą zostać wykorzystane przez całą UE w strefie Schengen. Wyraził także nadzieję na otwarcie od początku lipca granic zewnętrznych UE.

Nawiązywał także do obchodzonego na Litwie Dnia Żałoby i Nadziei, krytykując w tym kontekście rosyjskie próby "przepisywania historii". Zaznaczył, że Łotwa będzie na arenie międzynarodowej przypominać, że sowiecka agresja na Polskę była wynikiem podpisania paktu Ribbentrop-Mołotow.

Zdaniem Rinkeviczsa na próby reinterpretacji historii przez Rosję wpływa bieżąca sytuacja polityczna w Moskwie. Państwa bałtyckie i Polska będą wspierać własną narrację historyczną w tym zakresie - zapewnił.

Także szef MSZ Estonii Urmas Reinsalu krytykował Rosję za "fałszywą narrację historyczną" i podkreślał, że państwa bałtyckie będą domagać się prawdy o ofiarach represji sowieckich.

W kontekście otwierania granic ocenił model "bańki podróżniczej" między państwami bałtyckimi i Polską jako wzorcowy dla całej strefy Schengen. Jednocześnie Reinsalu zwrócił uwagę, że każde państwo członkowskie podejmuje suwerenne decyzje dotyczące restrykcji wprowadzanych w wyniku pandemii oraz znoszenia obostrzeń.

Podobnie jak szef polskiego resortu dyplomacji zapowiedział podniesienie tematu rozwoju Partnerstwa Wschodniego na forum rozmów szefów MSZ państw UE.