To będą ostatnie tego rodzaju mistrzostwa

Mistrzostwa Europy w Polsce i na Ukrainie są ostatnimi, w których wystąpi 16 reprezentacji - od 2016 roku w turnieju zagrają już 24 drużyny. W tym roku obejrzymy 24 mecze grupowe i siedem spotkań pucharowych.

16 reprezentacji narodowych, które zakwalifikowały się do rozgrywek podzielono na cztery grupy po cztery drużyny. Każda czwórka zagra ze sobą systemem każdy z każdym, co oznacza, że wszyscy uczestnicy wystąpią w co najmniej trzech meczach.

Dwie drużyny z największą liczbą punktów z każdej grupy awansują do fazy pucharowej, tj. do ćwierćfinału Euro-2012. Jeżeli dwa, trzy lub cztery zespoły zakończą mecze grupowe z jednakową liczbą punktów, wówczas o klasyfikacji decyduje szereg czynników.

W pierwszej kolejności rozstrzygające są wyniki starć bezpośrednich między takimi drużynami. Jeśli więcej niż dwa zespoły będą miały tą samą liczbę punktów, wówczas kolejnym decydującym czynnikiem jest różnica bramek strzelonych i straconych, także w meczach bezpośrednich między nimi. Gdyby i to kryterium okazało się niewystarczające, na wyższym miejscu sklasyfikowana będzie ekipa z większą liczbą strzelonych goli.

Jeśli powyższe nie przyniosą rozstrzygnięcia, liczona jest różnica bramek po wszystkich meczach grupowych, a następnie liczba strzelonych goli w tych trzech spotkaniach.

W dalszej kolejności decydujący jest współczynnik narodowy UEFA. W przypadku Euro-2012 liczony jest on za występy drużyn w eliminacjach oraz finałach mistrzostw Europy 2008 w Austrii i Szwajcarii oraz mistrzostw świata 2010 w RPA, a także za mecze kwalifikacyjne do tegorocznego turnieju. Reprezentacje otrzymują określoną liczbę punktów za każdy rozegrany mecz, a dodatkowo przyznaje się bonusy za zwycięstwo i remis, strzelone bramki czy triumf po rzutach karnych.

Skomplikowany system określania współczynnika UEFA powoduje, że prawdopodobieństwo remisu dwóch lub więcej drużyn także pod tym względem jest znikome. Pomimo tego regulamin Euro-2012 określa jeszcze dwa czynniki decydujące o kolejności w grupie. Pierwszym z nich jest kryterium fair play, które promuje zespół o niższej liczbie żółtych i czerwonych kartek otrzymanych przez piłkarzy podczas fazy grupowej turnieju. Ostatecznym rozwiązaniem jest losowanie.

W przypadku, gdy dwie drużyny, które rozgrywają między sobą ostatni mecz grupowy, mają tę samą liczbę punktów oraz jednakową liczbę strzelonych i straconych bramek, a samo spotkanie kończy się remisem, wówczas odbywa się konkurs rzutów karnych i to jego wynik decyduje o kolejności między nimi. To rozwiązanie stosuje się wyłącznie wtedy, gdy żadna inna drużyna tej grupy nie zgromadziła takiej samej liczby punktów po wszystkich meczach grupowych.

Po fazie grupowej rozpoczną się ćwierćfinały. Pierwszy zespół grupy A (A1) zagra z zespołem z drugiego miejsca grupy B (B2), i odwrotnie (B1-A2). Pozostałe pary to C1-D2 i D1-C2.

Zwycięzca pary A1-B2 podejmie zwycięzcę pary C1-D2, a w drugim półfinale zmierzą się reprezentacje, które wygrają pozostałe ćwierćfinały. Triumfatorzy półfinałów będą rywalizować w finale - 1 lipca w Kijowie. Z tego formatu wynika, że rywale grupowi będą mogli ponownie zagrać ze sobą dopiero w ostatnim meczu turnieju. Tak zdarzyło się np. na Euro-2004, gdzie Grecja dwukrotnie pokonała Portugalię i wygrała turniej.

Jeżeli po dwóch połowach meczu w fazie pucharowej utrzymywać się będzie wynik remisowy, sędzia zarządzi dogrywkę, czyli dodatkowe dwie części, z których każda potrwa 15 minut. Nie obowiązuje w nich zasada "srebrnego gola", mówiąca o tym, że spotkanie może skończyć się po pierwszej połowie dogrywki, jeśli przyniesie ona rozstrzygnięcie (tzn. jeśli nie zakończy się remisem). Nie ma też "złotej bramki", która jeszcze na Euro-2000 pozwoliła Francji triumfować w półfinale i finale tych rozgrywek. Zgodnie z tym przepisem, mecz kończył się w momencie, gdy jedna z drużyn zdobyła bramkę podczas dogrywki.

Jeśli dodatkowe 30 minut także nie przyniesie rozstrzygnięcia, o zwycięstwie zdecydują rzuty karne.

Triumfatorzy Euro-2012 otrzymają replikę Pucharu Delaunaya, czyli trofeum mistrzów Europy, oraz złote medale. Drużynie pokonanej w finale wręczone zostaną medale srebrne, a ekipom, które odpadną w półfinałach - brązowe.