Debata próbą odwrócenia uwagi

Piątek jest trzecim, przedostatnim dniem Ogólnopolskich Dni Protestu, akcji organizowanej wspólnie przez NSZZ "Solidarność", OPZZ oraz Forum Związków Zawodowych. W tym dniu w miasteczku związkowym przed Sejmem odbywają się debaty z udziałem ekspertów i związkowców.

Uczestnicy debaty na temat kondycji związków zawodowych odnosili się do propozycji zmian w przepisach regulujących działanie związków, które zaproponował senator PO Jan Filip Libicki. Chce on m.in. likwidacji etatów związkowych, które mają obowiązek finansować pracodawcy i zwolnienia przedsiębiorców z obowiązku udostępniania lokalu związkom zawodowych.

Przedstawiciel FZZ Waldemar Lutkowski mówił, że jeśli te zapisy zostałyby wprowadzone, związki zawodowe de facto zostałyby "wykopane na bruk". Wytknął pomysłodawcy oraz posłom popierającym ten projekt, że nie biorą pod uwagę, w jaki sposób funkcjonują organizacje pracodawców i jakie one mają przywileje.

Henryk Nakonieczny z NSZZ "Solidarność" przekonywał, że uprawnienia związkowców - które nie powinny być nazywane przywilejami - są gwarancją niezależności związku.

Zwrócił uwagę, że trudno o merytoryczną debatę, gdy propozycje likwidacji pojawiają się w momencie, gdy związki zawodowe zaczynają upominać się o prawa pracowników. "Odwet i element szantażu - tak traktuję propozycje niektórych posłów PO i organizacji pracodawców" - powiedział.

Jego zdaniem wyklucza to rzeczywistą dyskusję, choć związkowcy również widzą potrzebę zmian w przepisach.

Przedstawiciel OPZZ Andrzej Radzikowski uznał propozycje zmian za merytorycznie nieuzasadnione i nazwał je próbą odwrócenia uwagi od rzeczywistych powodów protestów.

Zaznaczył, że dziś coraz więcej kwestii dotyczących prawa pracy rozstrzyga się na poziomie firmy. "Dzisiaj negocjacje wymagają wiedzy, (...) to na poziomie zakładu pracy negocjuje się, ile się za co płaci, w jakich warunkach się pracuje, jakie kto ma świadczenia, a to wymaga merytorycznej, fachowej wiedzy. Przedsiębiorcy mają pieniądze na szkolenia w tym zakresie, zatrudniają renomowane kancelarie prawne, a my związkowcy po drugiej stronie jesteśmy amatorami i musimy im sprostać" - podkreślał.

Wskazał, że w Polsce i na Litwie jest najwięcej barier w rozwoju działalności związków zawodowych. Zwrócił uwagę, że ok. 1 mln osób pracuje na umowy cywilno-prawne i nie może należeć do związków zawodowych. Przypomniał, że w tej sprawie został złożony wniosek do TK i wyraził nadzieję, że ta sytuacja się zmieni.

Prof. Ryszard Bugaj podkreślił, że niezależnie od tego, co mówią autorzy projektu ustawy o ograniczeniu praw związkowych, godzi ona w elementarne warunki działania związków zawodowych, "próbuje ona godzić nawet w sposób złośliwy", czego przykładem ma być zapis, że administracja zakładów pracy nie może zbierać składek związkowych. "To pomysł antyzwiązkowy" - uznał.

"Jestem optymistą, cenię inteligencję premiera i mam nadzieję, że swoich kolegów zdyscyplinuje, że ta ustawa nie wejdzie w życie" - mówił. Jednak - jak zasugerował - gdyby ta ustawa weszła pod obrady, to związki mogłyby przedstawić swoją własną propozycję ustawy nie tylko o związkach zawodowych, ale też o finansowaniu organizacji pracodawców. 

"Związki zawodowe są elementem infrastruktury społecznej i politycznej demokratycznego kapitalizmu tak samo jak partie polityczne, jak organizacje pracodawców. Nie ma żadnego powodu, by zgodzić się na to, aby z tego zestawu jedną z organizacji wyjąć. Trzeba zdać sobie sprawę, że rozpowszechnienie umów śmieciowych oznacza kłopoty budżetu państwa w długim okresie, bo ci ludzie nie będą mieli zabezpieczenia społecznego na starość i będzie musiał to pokryć budżet państwa" - podkreślił.

Prof. Juliusz Gardawski przypomniał, że debata nad "inkorporowaniem kapitału pracowniczego do systemu" trwa od 1944 r. "Związki zawodowe zaczęły być traktowane nie jako wróg klasowy, ale instytucja broniąca interesów świata pracy. Niektórzy posłowie chcieliby wrócić do wojny klasowej" - mówił. 

Prof. Paweł Ruszkowski zaapelował, żeby związki rozszerzyły swoją działalność i zaczęły reprezentować nie tylko tych, którzy nie są członkami, ale też młode pokolenie, które w ogóle nie pracuje.