Gdańsk: pomnik ofiar katastrofy smoleńskiej

W gdańskiej Bazylice Mariackiej, w kaplicy Św. Doroty, odsłonięto w sobotę pomnik ku czci ofiar katastrofy smoleńskiej. Forma monumentu wzbudziła kontrowersje wśród historyków sztuki.

Szcześciometrowy pomnik zbudowano z inicjatywy metropolity gdańskiego, abpa Sławoja Leszka Głódzia. Monument stanął w kaplicy Św. Doroty, w której znajduje się już m.in. sarkofag Macieja Płażyńskiego.

Pomnik ma kształt "wachlarza" utworzonego z granitowych, czarnych płyt, na których zostały wypisane imiona i nazwiska wszystkich osób, które zginęły pod Smoleńskiem 10 kwietnia. Monument wieńczy wykonana z brązu figura Chrystusa Zmartwychwstałego.

- Figura Chrystusa, wyłaniającego się z czarnych płyt, jest znakiem naszej wiary w życie wieczne. Chrystus przypomina, że on sam jest zmartwychwstaniem - mówił przed odsłonięciem pomnika abp Sławoj Leszek Głódź. Jak dodał, w pomniku umieszczona została ziemia z miejsca katastrofy, fragment rozbitego samolotu oraz kawałek brzozy, o którą uderzył samolot.

Odsłonięcia monumentu dokonali przedstawiciele rodzin ofiar katastrofy smoleńskiej: Elżbieta Płażyńska, Maria Karweta oraz Barbara Cichocka.

- Pomniki zawsze powstają z potrzeby serca. To epitafium z czarnego granitu, te nazwiska wypisane na płytach, a nad nimi Chrystus, to znak zwycięstwa nad śmiercią. Myślę, że ta czytelna chrześcijańska symbolika będzie fundamentem, który dźwignie naszą wielką tęsknotę - mówiła w imieniu rodzin Elżbieta Płażyńska.

Po uroczystości, w której - oprócz członków rodzin ofiar katastrofy, wzięli udział liczni parlamentarzyści i przedstawiciele lokalnych władz, w Bazylice odbył się okolicznościowy koncert "Requiem" W. A. Mozarta w wykonaniu muzyków z Polskiej Filharmonii Bałtyckiej, Cappelli Gedanensis, Schola Cantorum Gedanensis oraz solistów.

Pomnik, zaprojektowany przez warszawskiego rzeźbiarza Andrzeja Renesa, wzbudził dużo kontrowersji w środowisku historyków sztuki. W lokalnym dodatku do "Gazety Wyborczej" historyk sztuki z Uniwersytetu Gdańskiego dr Jacek Friedrich nazwał projekt monumentu "estetycznym koszmarem".

Kilkudziesięciu historyków sztuki i artystów z całej Polski wystosowało do abp. Sławoja Leszka Głódzia list otwarty, w którym wzywali metropolitę do zaniechania idei postawienia epitafium w takim kształcie. Forma monumentu wzbudziła też wątpliwości pomorskiego konserwatora zabytków, stwierdził on jednak, że brak mu prawnych narzędzi, by wpłynąć na pomysłodawców.

Sam metropolita w sobotę przed uroczystością powiedział dziennikarzom, że "przyjął on to, co było dane przez artystę". - Sztuka ma to do siebie, że najpierw się nie podoba, a potem przetrwa. A tu chodzi przede wszystkim o pamięć - mówił metropolita.