Katastrofę powinna zbadać komisja

Przywódcy Litwy, Łotwy, Estonii, Czech, Słowacji, Węgier, Bułgarii i Rumunii przyjechali we wtorek do Warszawy na zaproszenie Komorowskiego, by porozmawiać o wrześniowym szczycie NATO w Walii oraz sytuacji na Ukrainie. W dyskusji - jak mówił po spotkaniu polski prezydent - wyrazili głębokie współczucie dla rodzin i bliskich ofiar, które poniosły śmierć w samolocie malezyjskich linii lotniczych, zestrzelonym w ubiegłym tygodniu nad wschodnią Ukrainą.

Jednocześnie zażądali - jak relacjonował Komorowski - "pełnego wyjaśnienia okoliczności tej tragedii przez międzynarodową komisję z udziałem wszystkich zainteresowanych państw" i zapewnienia "pełnego dostępu do miejsca, dowodów i świadków katastrofy oraz bezpieczeństwa działania komisji i odpowiednich służb na terenie dramatu". 

Prezydenci potępili także "działania wojskowe wymierzone przeciwko ludności cywilnej" i zaprotestowali "przeciwko każdej formie wsparcia dla tych, którzy podejmują działania o charakterze terrorystycznym" - mówił polski prezydent. 

"Powszechne w dyskusji było także wezwanie do natychmiastowego i bezwarunkowego zakończenia działań zbrojnych przez rosyjskich separatystów na terenie państwa ukraińskiego" - powiedział Komorowski.

Ta tragedia - mówił prezydent Polski - "powinna nas mobilizować do jeszcze efektywniejszej pracy na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa nam i wszystkim pozostałym członkom UE i NATO".

"Ten dramatyczny przypadek wskazuje jak niebezpieczne mogą być skutki działania, w którym polityka, nacisk ekonomiczny uwzględnia także przemoc zbrojną, agresję typu wojskowego, która służy zakwestionowaniu granic i integralności kraju" - mówił Komorowski. "To jest nowe wyzwanie, na które musimy znaleźć odpowiedź w ramach NATO" - dodał. 

Zdaniem Komorowskiego obserwujemy "autentyczne łamanie fundamentalnych zasad, na których opiera się europejska architektura bezpieczeństwa". "Otwarte pogwałcenie tych zasad przez Rosję wymaga stanowczej i solidarnej reakcji świata zachodniego, w tym NATO" - zaznaczył prezydent. 

Jak podkreślił, Sojusz Północnoatlantycki pozostaje "najważniejszym filarem bezpieczeństwa euroatlantyckiego". "A jednym z czynników decydujących o kondycji i wiarygodności pozostaje zdolność adaptacji do zmieniających się warunków bezpieczeństwa" - stwierdził Komorowski.

Dlatego - mówił - na wrześniowym szczycie NATO w Walii "powinny zostać uwzględnione zmiany spowodowane działaniami Rosji we wschodnim otoczeniu Sojuszu". 

"Zmiany w systemie bezpieczeństwa mają niestety charakter trwały, a nie incydentalny, bo to nie jest pierwszy przypadek stosowania metody militarnych rozstrzygnięć w otoczeniu NATO i UE" - zwrócił uwagę Komorowski. 

W związku z tym prezydenci Europy Środkowej i Wschodniej opowiedzieli się za trwałą koncentracją NATO wokół "misji kolektywnej obrony na podstawie art. 5 Traktatu Waszyngtońskiego" i za "strategicznym wzmocnieniem flanki wschodniej Sojuszu". 

"Elementem tego procesu powinna być widoczna obecność sił zbrojnych Sojuszu w Europie Środkowo-Wschodniej, reforma sił odpowiedzi NATO, w tym zwiększonej gotowości szczecińskiego Korpusu Północ-Wchód i rozbudowa infrastruktury sojuszniczej, która byłaby zdolna przyjąć wsparcie na wypadek konieczności realizacji planów ewentualnościowych" - mówił Komorowski.  

Plany ewentualnościowe powinny być stale weryfikowane - dodał. 

Wszyscy podkreślali - relacjonował Komorowski - że Pakt Północnoatlantycki powinien być w pełni suwerenny w swoich decyzjach i "nie może uwzględniać innych kryteriów niż poczucie bezpieczeństwa krajów członkowskich".

Prezydent powtórzył opinię, że konflikt ukraińsko-rosyjski stanowi "najpoważniejsze wyzwanie dla bezpieczeństwa Europy od czasu zakończenia +zimnej wojny+". 

"Jego szczególnie dramatycznym wyrazem jest zestrzelenie samolotu pasażerskiego (malezyjskich linii lotniczych - PAP) i śmierć prawie 300 osób, obywateli wielu krajów" - ocenił prezydent. 

Zdaniem Komorowskiego najważniejsze zadanie przed jakim stoi NATO to "dostosowanie się do zmienionej sytuacji bezpieczeństwa, w uwzględnieniem nowego modelu działania Rosji i nowego typu agresji, które możemy zaobserwować w relacjach między Rosją a Ukrainą".

"Także o tym rozmawiałem z prezydentem USA Barackiem Obamą" - podkreślił prezydent Polski. Według niego, "ważne jest, że Stany Zjednoczone potwierdzają w pełni przedstawione przez prezydenta Obamę w czerwcu w Warszawie zainteresowanie strategicznym wzmocnieniem wschodniej flanki Sojuszu". 

Prezydenci krajów bałtyckich, Grupy Wyszehradzkiej, Bułgarii i Rumunii opowiedzieli się także za utrzymaniem "otwartych drzwi" dla państw, które spełniają kryteria członkostwa w NATO, "o ile same wyrażą tego rodzaju zainteresowanie". 

W ocenie Komorowskiego wtorkowe spotkanie w Warszawie wykazało "daleko idącą zbieżność poglądów", co - zdaniem prezydenta - pozwala zachować nadzieję, że na szczycie NATO przywódcy tych państw będą mówili, "jeśli nie jednym głosem, to będą używali tej samej argumentacji". 

Na zaproszenie Komorowskiego we wtorek w Warszawie spotkali się prezydenci: Litwy - Dalia Grybauskaite; Łotwy - Andris Berzins; Estonii - Toomas Hendrik Ilves; Czech - Milosz Zeman; Słowacji - Andrej Kiska; Węgier - Janos Ader; Bułgarii - Rosen Plewnelijew i Rumunii - Traian Basescu.