Łódź: przemarsz i spektakl z okazji 113. rocznicy Powstania Łódzkiego

Aktorzy alternatywnego Teatru Chorea w strojach robotników z przełomu XIX i XX wieku i z transparentami "Precz z cenzurą", "Precz z czarną sotnią", "Żądamy 8-godzinnego dnia pracy" wyruszyli po południu sprzed magistratu w kierunku ul. Wschodniej, gdzie w pierwszym dniu powstania - 22 czerwca 1905 roku - powstańcy starli się z kompanią piechoty i połową sotni kozaków.

"Obecnie mało kto pamięta o Powstaniu Łódzkim 1905 roku, które przyniosło za sobą falę zmian i - mimo upadku - odegrało ważną rolę w walce o niepodległość Polski. Chcemy pokazać, że każdy społeczny ruch pozostawia jakieś zmiany, a to, że ludzie w krytycznych sytuacjach decydują się na wyjście na ulicę nie idzie na marne - nawet, gdy walka okazuje się przegrana" - powiedziała PAP reżyserka widowiska Ewa Otomańska z Teatru Chorea.

Podczas przemarszu odgrywano symboliczne sceny i odczytywano autentyczne odezwy, poezję pisaną przez robotników oraz fragmenty "Dziejów jednego pocisku" Andrzeja Struga. Dla uczestników przemarszu przygotowano śpiewnik polskich pieśni rewolucyjnych, takich jak np. "Na barykady, ludu roboczy" czy "Gdy naród do boju", które można było wykonywać wraz z Krakowskim Chórem Rewolucyjnym i Warszawskim Chórem Rewolucyjnym "Warszawianka", a także okolicznościową gazetę "Łodzianka", poświęconą rocznicy.

Zapomniana część historii

"Chcemy przypomnieć wydarzenia, które w latach 1905-1907 angażowały dziesiątki tysięcy robotników i robotnic z Łodzi. Demonstracje, zbrojna walka z caratem, często o charakterze niepodległościowym, jak akcje przygotowywane przez Organizację Bojową Polskiej Partii Socjalistycznej Józefa Piłsudskiego to coś, z czego Łódź powinna być dumna, bo mało jest takich wydarzeń w krótkiej historii naszego miasta, które odbiłyby się szerokim echem na całym świecie" - zaznaczyła Katarzyna Gauza z Klubu Krytyki Politycznej w Łodzi, który był współorganizatorem obchodów.

W ramach projektu "1905. Człowiek niepodległy", dofinansowanego ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie, zostanie także zrealizowany album muzyczny z współczesnymi interpretacjami pieśni rewolucyjnych z lat 1905-1907 oraz kompozycjami autorskimi w oparciu o wiersze i prozę Rewolucji 1905 r., m.in. "Kwiaty Polskie" Juliana Tuwima, teksty Stefana Żeromskiego, Zofii Nałkowskiej i Andrzeja Struga.

Walka społeczno-niepodległościowa

Powstanie Łódzkie było pierwszym w Imperium Rosyjskim zbrojnym zrywem robotników w trakcie Rewolucji 1905 roku. Miało charakter społeczno-niepodległościowy; wśród postulatów znalazło się m.in. żądanie wprowadzenia 8-godzinnego dnia pracy, godnych płac, zniesienia pracy na akord, wprowadzenia ubezpieczeń i urlopów dla robotników, możliwości zrzeszania w związkach zawodowych oraz bezpłatnych i nauczających po polsku szkół początkowych dla dzieci.

Powstanie trwało od 22 do 24 czerwca. Na ulicach Łodzi stworzono ponad sto barykad, na których robotnicy walczyli ze skierowanymi do ich pacyfikacji pułkami piechoty, kawalerii i kozaków. Najcięższe walki toczyły się w okolicach ul. Wschodniej i obecnej ul. Rewolucji 1905 roku; zginęło w nich ok. 160 osób. Pokłosiem wydarzenia były strajki robotników wybuchające w Łodzi do 1907 r.