Raport ws. CIA - wskazówką dla prokuratury

Raport komisji Senatu USA w sprawie więzień CIA i praktyk stosowanych przez Agencję po 11 września 2001 r. może posłużyć jako wskazówka co do dalszego prowadzenia śledztwa w tej sprawie przez polską prokuraturę - ocenił w środę prezydent Bronisław Komorowski.

Prezydent na briefingu prasowym po posiedzeniu RBN skomentował ujawnienie przez komisję amerykańskiego Senatu raportu w sprawie postępowania CIA po 11 września 2001 roku. Podkreślił m.in., że dokument może być istotny także dla polskiej prokuratury, prowadzącej śledztwo w sprawie więzień CIA na terenie Polski. "Myślę, że raport amerykański to śledztwo ożywi, myślę, że dostarczy też nowych, jeśli nie informacji, to wskazówek co do prowadzenia tego śledztwa na gruncie polskim" - powiedział prezydent.

Przyznał zarazem, że ujawnienie raportu pokazuje, iż "w amerykańskim systemie politycznym ujawniła się daleko idąca zdolność do rozliczania własnych błędów, do rozliczania i napiętnowania złych praktyk". Według Komorowskiego należy to docenić. "To jest zjawisko bardzo ważne, warte naśladowania w innych krajach, również w Polsce" - dodał.

Prezydent uważa, że to amerykańskie rozliczanie otwiera "dobrą perspektywę jeśli chodzi o możliwość pogłębiania współpracy polsko-amerykańskiej". Zdaniem Komorowskiego "przekreślenie błędów, odcięcie się od nich, nazwanie ich po imieniu" przez USA jest dobrym punktem wyjścia do dalszej "uczciwej współpracy" z amerykańskim sojusznikiem.

Według prezydenta, efektem amerykańskiego raportu "miażdżącego, jeśli chodzi o relacje amerykańskiej sfery politycznej i amerykańskich służb specjalnych" powinna być również zachęta, by - jak mówił - "w sposób intensywny się przyglądać" oraz wzmocnić efektywność polskiego systemu kontroli sfer politycznych nad służbami specjalnymi.

"Mówię to między innymi dlatego, że słyszę wypowiedzi ważnych osób w tamtym okresie odpowiedzialnych za państwo polskie, że mówią bardzo często: +nie wiedziałem+. No, to jest poważny problem, jeśli okazuje się, że można nie wiedzieć o problemach tak istotnych, rzutujących na opinii o Polsce, na nasze relacje z ważnym sojusznikiem i na naszą autoopinię o sobie" - oświadczył Komorowski.

W latach 2002-03, gdy według informacji medialnych miało być w Polsce więzienie CIA, prezydentem był Aleksander Kwaśniewski, a premierem Leszek Miller.

Kwaśniewski przyznał w środę w radiu TOK FM, że po atakach terrorystycznych w USA w 2001 roku, nawiązano współpracę na poziomie wywiadowczym w kontekście walki z terroryzmem, w wyniku której stworzono możliwość używania ośrodka w Kiejkutach przez stronę amerykańską. "Zgodnie z zasadami współpracy wywiadowczej myśmy o szczegółach nigdy nie byli informowani" - powiedział były prezydent.

"Wywiady mają to do siebie, że działają w sposób dyskrecjonalny i niestety zazwyczaj na granicy prawa, natomiast cel tego wszystkiego to nie było torturowanie dla torturowania czy sadystyczne spełnianie potrzeb jakichś tam amerykańskich agentów itd. To było uzyskanie informacji, które pozwolą nam zapobiec temu, czego nie wiedzieliśmy" - mówił Kwaśniewski.

Senat USA opublikował we wtorek streszczenie raportu, w którym ocenia, że program przesłuchań, jaki CIA prowadziła w walce z terroryzmem, był nie tylko niezwykle brutalny, ale też nieskuteczny, a torturowanie wykraczało daleko poza granice prawa.

W ujawnionym mającym 525 stron dokumencie, który jest streszczeniem liczącego ponad 6 tys. stron raportu, nie padają nazwy państw, które współpracowały z USA i zgodziły się mieć na swym terytorium tajne ośrodki CIA. Nazwy miejsc, w których przetrzymywani byli więźniowie, zakodowano kolorami - "zielone", "niebieskie" czy "czarne" miejsce zatrzymań. Utajnione pozostały też nazwiska agentów, którzy przeprowadzali brutalne przesłuchania.

Jak powiedział PAP ekspert Human Rights Watch John Sifton, znajdujące się w Polsce tajne więzienie CIA zostało oznaczone w raporcie Senatu o torturach CIA jako "miejsce niebieskie".