Romowie upamiętnili rocznicę buntu w Auschwitz

Władze Stowarzyszenia Romów w Polsce oddały w czwartek hołd więźniom niemieckiego obozu Auschwitz, którzy zbuntowali się 69 lat temu. Złożyli kwiaty pod pomnikiem Sinti i Romów zgładzonych przez Niemców, który stoi w byłym Auschwitz II-Birkenau.

Członkowie zarządu stowarzyszenia w milczeniu przeszli przez teren tak zwanego cygańskiego obozu rodzinnego, który istniał w Birkenau od lutego 1943 roku do sierpnia 1944. Niemcy więzili w nim cygańskie rodziny z całej Europy. Cierpieli z powodu chorób i głodu. Dzieci były obiektami zbrodniczych eksperymentów pseudomedycznych prowadzonych przez dr. Josefa Mengelego. Niemal wszyscy Sinti i Romowie zostali zgładzeni.

Prezes Stowarzyszenia Romów w Polsce Roman Kwiatkowski przypomniał, że naziści wyznaczyli likwidację obozu cygańskiego na 16 maja 1944 roku. Chcieli wówczas zgładzić około 6,5 tysiąca pozostałych przy życiu więźniów. Doszło jednak do buntu, który pokrzyżował plany SS.

Dzień wcześniej jeden z SS-manów wyjawił plany polskiemu więźniowi i zalecił, aby Cyganie nie opuszczali baraków, gdy rozpocznie się akcja. 16 maja wieczorem przed obóz podjechały samochody, z których wysiadło kilkudziesięciu uzbrojonych SS-manów. Kilku z nich weszło do baraku mieszkalnego, aby wypędzić więźniów. Sinti i Romowie uzbrojeni w noże, łopaty, łomy i kamienie nie wyszli. Zapanowała konsternacja. Po pewnym czasie SS-mani otaczający baraki wsiedli do samochodów i odjechali. Akcja została odwołana.

Pierwsza próba likwidacji obozu nie udała się. SS-mani, którzy zetknęli się z tak nieoczekiwaną sytuacją, prawdopodobnie wycofali się z obawy przed stratami. Wśród więźniów znajdowali się bowiem Cyganie, którzy służyli w niemieckim wojsku. SS-mani obawiali się też rozprzestrzenienia buntu na inne części obozu.

Cyganie zostali zgładzeni w nocy z 2 na 3 sierpnia 1944 roku Wówczas, na rozkaz Reichsfuehrera SS Heinricha Himmlera, obóz, w którym byli więzieni, został zlikwidowany. W komorach gazowych zgładzono pozostałych przy życiu 2897 więźniów.

W wyniku prześladowań i terroru w latach panowania III Rzeszy śmierć poniosła około połowa populacji romskiej, zamieszkującej obszary okupowane przez Niemców. W KL Auschwitz zginęło ich ponad 20 tysięcy.

Stowarzyszenie Romów w Polsce utworzono na początku 1992 roku. Podstawowym jego zadaniem jest działanie na rzecz tworzenia warunków pełnego uczestnictwa Romów w życiu społeczności polskiej, której - mimo własnej, specyficznej tożsamości - czują się członkami.

Romowie w Polsce mają status mniejszości etnicznej. W Polsce mieszka 20-30 tys. osób tej narodowości. Według różnych szacunków, w Europie przedstawicieli tej nacji jest od 8 mln do nawet ok. 15 mln.