Sędziowie: ograniczenie immunitetów niemożliwe

Ograniczenie sędziowskiego immunitetu w odniesieniu do wykroczeń drogowych, niezależnie od intencji stojących za taką zmianą, nie jest możliwe w świetle konstytucji - oceniły stowarzyszenia sędziowskie. Taką zmianę przyjął Sejm, obecnie zajmuje się nią Senat.

Według przyjętej przez Sejm w pierwszej połowie lipca ustawy, przyjęcie mandatu karnego albo uiszczenie grzywny za wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji przez sędziego, prokuratora, posła, senatora, RPD, GIODO lub szefa IPN - automatycznie stanowić będzie oświadczenie o wyrażeniu przez niego zgody na pociągnięcie go do odpowiedzialności w tej formie.

- W przeciwieństwie do parlamentarzystów, którym konstytucja to umożliwia, sędziowie nie mogą zrzec się immunitetu zarówno w sprawach o przestępstwa, jak i o wykroczenia - podkreśliło Stowarzyszenie Sędziów Polskich "Iustitia" w podjętej uchwale. Jednocześnie zaapelowało do senatorów o przyjęcie poprawki wykreślającej sędziów z ustawy.

Także prezes Stowarzyszenia Sędziów "Themis" sędzia Irena Kamińska powiedziała PAP, że Sejm "rzecz bardzo ważną i zahaczającą o materię konstytucyjną przyjął w sposób pospieszny i nieprzemyślany". - Ten przepis powinien być konsultowany z konstytucjonalistami, w świetle obowiązujących zapisów ustawy zasadniczej rozwiązanie takie jest niemożliwe - zaznaczyła.

Zgodnie z konstytucją "sędzia nie może być, bez uprzedniej zgody sądu określonego w ustawie, pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności". Obecnie jest tak, że zgodę na pociągnięcie do odpowiedzialności za wykroczenie drogowe musi najpierw wyrazić: w przypadku posła, RPD, GIODO i szefa IPN - Sejm, w przypadku senatora - Senat, a jeśli chodzi o sędziów i prokuratorów, to za wykroczenia odpowiadają oni tylko dyscyplinarnie.

Dlatego, jak podkreśliła Iustitia w uchwale, "przepis ustawy zwykłej nie może określać uprawnień i obowiązków sędziego w sposób odmienny od norm zawartych w konstytucji".

- Oceniam taką zmianę inaczej jako zwykły śmiertelnik, a inaczej jako legalista, który uważa, iż konstytucja powinna być przestrzegana. Dla mnie jako osoby fizycznej konieczność tłumaczenia się przed prezesem sądu z każdego przekroczenia szybkości, choć oczywiście staram się jej nie przekraczać, jest rzeczą niezmiernie uciążliwą - zaznaczyła z kolei sędzia Kamińska.

Dodała, iż obecne przepisy nie oznaczają mniejszych kłopotów dla sędziów, lecz "często jest to kłopot większy, bo może rodzić odpowiedzialność dyscyplinarną". - Dlatego twierdzenie, że sędziowie są całkowicie bezkarni w takich sprawach, jest nieprawdziwe - podkreśliła.

Nowelizacja zakłada zmiany w ustawach: o prokuraturze, o ustroju sądów powszechnych, o wykonywaniu mandatu posła i senatora, o ochronie danych osobowych, o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz o Rzeczniku Praw Dziecka.

Zmiana oznacza, że osoby te będą mogły zapłacić mandat drogowy w momencie zatrzymania przez służby drogowe. Decyzja, by takim rygorom poddać sędziów, zapadła na ostatnim etapie prac w Sejmie, gdy wprowadzono do projektu poprawkę PiS. Poparło ją wtedy 426 posłów, przy trzech głosach przeciwnych i trzech wstrzymujących się.

"Na marginesie stowarzyszenie pragnie podkreślić, że opowiada się za zmianą prawa w kierunku umożliwiającym sędziemu przyjęcie mandatu karnego, jednak wymagałoby to zmiany konstytucji, a nie jest możliwe w formie zmian ustawowych" zaznaczyła Iustitia w uchwale.

Bardziej sceptycznie taką ewentualną zmianę w konstytucji oceniła prezes Stowarzyszenia "Themis". - Jak zaczniemy majstrować przy konstytucji, to trudno powiedzieć, czym to się może skończyć; bałabym się opowiadać za dążeniem do zmiany ustawy zasadniczej, gdyż nie mamy jeszcze aż tak utrwalonej demokracji, jak w wielu krajach zachodnich. Najpierw nauczmy się stosować obecną konstytucję, zanim zaczniemy ją zmieniać - wskazała sędzia Kamińska.

W końcu lipca za wykreśleniem z ustawy przepisów dotyczących ograniczenia sędziowskiego immunitetu opowiedziały się senackie komisje: praw człowieka, praworządności i petycji oraz regulaminowa, etyki i spraw senatorskich. Decyzja dotycząca wniesienia odpowiedniej poprawki w tej sprawie ma zapaść na posiedzeniu Senatu w tym tygodniu.