Ziobro: rząd chce zapewnić pluralizm TK

23 grudnia 2015 r. Timmermans - w liście wysłanym do szefa polskiej dyplomacji Witolda Waszczykowskiego i ministra sprawiedliwości - zwrócił się o informacje ws. reformy Trybunału Konstytucyjnego oraz wezwał do nieprzyjmowania nowelizacji ustawy o Trybunale.

- Ze zdumieniem przyjąłem list, który był Pan uprzejmy skierować do mnie w sprawie Trybunału Konstytucyjnego w Polsce. Jego treść świadczy o braku wiedzy związanej z Trybunałem" - napisał Ziobro w liście otwartym do wiceprzewodniczącego KE. Dodał, że Timmermans miał możliwość uzyskania rzetelnych informacji na ten temat, np. "wykorzystując rutynowe robocze kontakty pomiędzy Ministerstwem a Komisją Europejską.

- Ubolewam, że Pan tego nie zrobił. O Pańskich nieuzasadnionych zarzutach i nieuprawnionych wnioskach dowiedziałem się najpierw z mediów, a później z oficjalnej korespondencji. Z tych powodów odebrałem Pana list jako próbę nacisku na demokratycznie wybrany parlament i rząd suwerennego państwa, jakim jest Polska - podkreślił Zioro.

W związku z tym minister sprawiedliwości zwrócił się do Timmermansa o - jak napisał - "przyjęcie do wiadomości kilka faktów".

- Stabilność i właściwe funkcjonowanie Trybunału Konstytucyjnego, które dopiero dziś jest przedmiotem Pańskiej troski, zostało drastycznie zakłócone już latem zeszłego roku wskutek zmian w ustawie o Trybunale dokonanych przez ówczesną koalicję rządową - napisał Ziobro w liście do wiceszefa KE.

- Tracąca władzę koalicja PO i PSL przyjęła ustawę, na mocy której wymieniła jedną trzecią składu Trybunału i zapewniła, że aż 14 na 15 sędziów pochodziło z rekomendacji rządzących partii. Celem było zmonopolizowanie tej instytucji. Intencji tych nie krył poseł Platformy Obywatelskiej Robert Kropiwnicki. Referując w Sejmie zmiany w ustawie o Trybunale wprost deklarował, że chodzi między innymi o to, by pięciu sędziów zostało wybranych za naszej kadencji (w trakcie której PO-PSL miało większość) - napisał szef MS.

Dodał, że "rządowa większość złamała w ten sposób podstawową zasadę pluralizmu sądów konstytucyjnych obowiązującą w demokratycznych państwach (z pewnymi wyjątkami jak np. w Pańskiej ojczystej Holandii, gdzie w ogóle nie ma Trybunału Konstytucyjnego)". - Zasada pluralizmu została wyraźnie wskazana w wielu opiniach przywołanej przez Pana Komisji Weneckiej, która wyraźnie stwierdziła, że Partia rządząca nie powinna mieć możliwości obsadzenia wszystkich stanowisk sędziów wedle swojego wyboru…. - napisał Ziobro.

Ponadto - uważa szef MS - poprzedni parlament naruszył konstytucyjny obyczaj "wyznaczając w pośpiechu pięciu nowych sędziów na miejsce członków Trybunału, których kadencja miała upłynąć dopiero po wyborze nowego Sejmu". - W ten sposób - na dwa tygodnie przed wyborami do parlamentu - ówczesna większość parlamentarna odebrała tę decyzję nowo wybranemu Sejmowi, dysponującemu aktualnym demokratycznym mandatem - dodał. - Bulwersujące działania, które uszły wówczas Pańskiej uwadze, były przedmiotem protestów ówczesnej opozycji, a prezydent Andrzej Duda bezskutecznie apelował o dochowanie demokratycznych standardów - napisał Ziobro.

Jego zdaniem "postępowanie rządowej większości nie miało przy tym precedensu". - Gdy w 1997 roku wydarzyła się podobna sytuacja - upływ kadencji parlamentu zbiegł się w czasie z upływem kadencji części sędziów Trybunału - decyzję o wyborze ich następców tracąca wtedy władzę lewica pozostawiła nowej większości sejmowej. Ówczesny Sejm ustanowił wówczas konstytucyjny obyczaj, który został złamany przez rządzącą większość PO-PSL - napisał Ziobro.

Zaznaczył też, że "zaledwie 5 z 15 obecnych członków Trybunału Konstytucyjnego to osoby wskazane przez nową parlamentarną większość". - Zostały wybrane zamiast sędziów, których poprzedni parlament wyznaczył na mocy ustawy o Trybunale. Ustawy sprzecznej częściowo z konstytucją, co potwierdził w orzeczeniu sam Trybunał - napisał szef MS.

PiS - dodał minister - które "jako pierwsza partia w polskiej historii zdobyła w demokratycznych wyborach większość w parlamencie i ma niepodważalny mandat do sprawowania władzy, podjęło działania naprawcze, aby przywrócić pluralizm w Trybunale Konstytucyjnym". 

- Stało się to zgodnie z bogatym dorobkiem Komisji Weneckiej, która poświęca zasadzie pluralizmu w składzie sądów konstytucyjnych wiele uwagi. Należy przy tym podkreślić, że nowa sejmowa większość nie zapewniła sobie przewagi w Trybunale ani nawet politycznej równowagi w tej instytucji. Nadal większość sędziów pochodzi z wyboru poprzednich koalicji - napisał Ziobro.

Zaznaczył też, że pięciu nowo wybranych sędziów zostało "bezpodstawnie odsuniętych od orzekania wskutek arbitralnej decyzji przewodniczącego Trybunału Konstytucyjnego, pana profesora Andrzeja Rzeplińskiego". - Jego polityczne ambicje są dziś największym zagrożeniem dla niezawisłości Trybunału, a także równowagi władz: sądowniczej, ustawodawczej i wykonawczej w Polsce - napisał szef MS dodając, że "sędzia, którego obowiązkiem jest bezstronność, deklaruje się jako sympatyk opozycyjnej Platformy Obywatelskiej i zachowuje się jak polityk".

Na zakończenie listu minister sprawiedliwości oświadczył, że "troską polskiego rządu jest dziś przywrócenie ładu prawnego, zapewnienie właściwego funkcjonowania Trybunału Konstytucyjnego, a przede wszystkim jego pluralizmu". Jest to - dodał Ziobro - "wyrazem głębokiej wiary rządu w zasady demokratycznego państwa prawa".

- Ufam, że dzięki przekazanym przeze mnie informacjom znajdziemy w Panu sojusznika w tych staraniach - zwrócił się Ziobro do Timmermansa. Podkreślił też, że Polska jest suwerennym i demokratycznym krajem, dlatego prosił "na przyszłość o zachowanie większej powściągliwości w pouczaniu i upominaniu parlamentu oraz rządu suwerennego, demokratycznego państwa". "Nawet jeśli Pan - jako przedstawiciel lewicy - różni się z nami ideowo" - dodał Ziobro zapewniając, że byłoby mu bardzo miło gościć Timmermansa w Polsce i odpowiedzieć na ewentualne pytania.

Minister sprawiedliwości przedstawił list otwarty do wiceszefa KE w przeddzień debaty w Komisji Europejskiej, która dotyczyć będzie Polski.

Kolegium komisarzy, czyli cały skład KE, ma przeprowadzić debatę orientacyjną na temat zmian zachodzących w Polsce. Tematem dyskusji mają być m.in. kwestie podpisanej przez prezydenta Andrzeja Dudę w zeszłym tygodniu nowelizacji ustawy o radiofonii i telewizji oraz sytuacja wokół Trybunału Konstytucyjnego.

Środowa debata KE o Polsce ma odbyć się za zamkniętymi drzwiami. Jak informował rzecznik Komisji Margaritis Schinas, będzie ona miała charakter orientacyjny i nie będzie pierwszym krokiem w procedurze kontroli praworządności, której konsekwencją może być m.in. zawieszenie prawa kraju członkowskiego do uczestnictwa w głosowaniach Rady UE.