Czym jest temperatura mokrego termometru i dlaczego podczas upałów może zagrażać życiu?

Fale upałów biją kolejne rekordy na całym świecie, a sama temperatura powietrza nie wystarcza, by ocenić realne zagrożenie dla zdrowia. Kluczowy jest wskaźnik zwany temperaturą mokrego termometru, który uwzględnia zarówno ciepło, jak i wilgotność. Przekroczenie określonego progu może być śmiertelnie niebezpieczne nawet dla zdrowych osób. Sprawdź, czym jest temperatura mokrego termometru i jak chronić się przed skutkami ekstremalnych upałów.

• Fale upałów stają się coraz częstsze i silniejsze na całym świecie z powodu zmian klimatu.
• Temperatura mokrego termometru to wskaźnik łączący ciepło i wilgotność, który lepiej oddaje ryzyko dla zdrowia niż sama temperatura powietrza.
• Przekroczenie 35°C temperatury mokrego termometru jest uznawane za granicę, po której organizm człowieka przestaje się schładzać, co może prowadzić do śmierci.
• Wysokie wartości tego wskaźnika są coraz częstsze w Azji Południowej i nad Zatoką Perską.
• Naukowcy apelują o pilne działania na rzecz ograniczenia globalnego ocieplenia i lepsze przygotowanie społeczeństw na ekstremalne fale upałów.

Czym jest temperatura mokrego termometru?

Wraz ze wzrostem globalnych temperatur, coraz częściej pojawiają się fale upałów, które stanowią zagrożenie dla zdrowia, zwłaszcza dla osób starszych, dzieci i osób z chorobami przewlekłymi. Jednak sama temperatura powietrza nie oddaje w pełni ryzyka – kluczowe znaczenie ma tzw. temperatura mokrego termometru.

Temperatura mokrego termometru to wskaźnik, który uwzględnia zarówno ciepło, jak i wilgotność powietrza. Jest mierzona przez owinięcie klasycznego termometru mokrym wacikiem – podczas parowania woda pobiera ciepło, schładzając termometr. Odczyt pokazuje, jak trudno jest organizmowi schładzać się przez pocenie.

Dlaczego temperatura mokrego termometru jest ważna?

Ludzkie ciało chłodzi się głównie przez pocenie – woda odparowująca ze skóry odbiera nadmiar ciepła. Jednak w warunkach wysokiej wilgotności parowanie potu jest utrudnione, przez co mechanizm ten przestaje być skuteczny. Jeśli temperatura mokrego termometru osiągnie 35°C, organizm nie jest już w stanie oddawać ciepła do otoczenia, co może prowadzić do przegrzania i śmierci.

Badania naukowe wykazały, że nawet niższe wartości tego wskaźnika mogą negatywnie wpływać na zdrowie i wydajność człowieka.

Globalne ocieplenie a wzrost zagrożenia

Wraz z ocieplaniem się klimatu powietrze może zatrzymać więcej wilgoci, co prowadzi do wzrostu wartości temperatury mokrego termometru. W ostatnich latach w Azji Południowej i nad Zatoką Perską odnotowano podwojenie liczby dni z ekstremalnie wysoką temperaturą i wilgotnością.

Prognozy wskazują, że jeśli nie zostaną podjęte działania na rzecz ograniczenia globalnego ocieplenia, niebezpieczne poziomy temperatury mokrego termometru będą występować częściej i przez dłuższy czas.

Kto jest najbardziej narażony?

Największe zagrożenie dotyczy osób pracujących na zewnątrz, takich jak pracownicy budowlani czy dostawcy, zwłaszcza w krajach rozwijających się. Osoby te często nie mają możliwości schronienia się przed upałem ani korzystania z klimatyzacji.

Jak można się przygotować?

Pomiar temperatury mokrego termometru pozwala określić, które regiony są najbardziej zagrożone i kiedy należy wprowadzić środki zaradcze. Rządy mogą wówczas wdrażać systemy wczesnego ostrzegania, zmieniać godziny pracy i nauki czy inwestować w rozwiązania chłodzące.

Rekordowe upały na świecie

W ostatnich latach na całym świecie notuje się rekordowe temperatury. W 2024 roku średnia globalna temperatura była o 1,55°C wyższa niż w epoce przedindustrialnej, a ostatnia dekada była najcieplejsza w historii pomiarów. Ekstremalne upały prowadziły do pożarów, susz i powodzi na różnych kontynentach.

Apel o działania

Sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres podkreśla, że konieczne są pilne działania na rzecz ochrony klimatu, aby uniknąć najgorszych skutków globalnego ocieplenia i związanych z nim ekstremalnych zjawisk pogodowych.