Ideologię ekstremistów można pokonać

Podczas briefingu zorganizowanego przez Radę Stosunków Zagranicznych (CFR) Pandith przypomniała, że na świecie żyje 1,6 mld muzułmanów, a 66 proc. z nich ma poniżej 30 lat. "To wśród tych młodych ludzi następuje rekrutacja. To pokolenie, które dorastało już po zamachach z 11 września 2001 roku" - zwróciła uwagę. Pandith sama jest amerykańską muzułmanką pochodzenia indyjskiego.

Na stanowisko pierwszego w historii USA specjalnego przedstawiciela rządu ds. społeczności muzułmańskich mianowała ją w 2009 roku ówczesna szefowa dyplomacji Hillary Clinton. 

Pandith zwróciła uwagę, że do niedawna rządy myśląc o zagrożeniu ze strony radykalnego islamu koncentrowały się na Bliskim Wschodzie czy Afganistanie; tymczasem w Europie Zachodniej żyje około 44 mln muzułmanów, którzy dzięki internetowi mają dostęp do tej samej ekstremalnej ideologii, co muzułmanie w krajach arabskich. Bracia Kouachi, którzy zaatakowali w środę redakcję francuskiego tygodnika satyrycznego "Charlie Hebdo", pochodzili z rodziny imigrantów algierskich, ale sami urodzili się już we Francji.

Pandith przyznała, że na razie zachodni świat ponosi porażkę w wysiłkach, by "poskromić narrację ekstremistów". "Musimy myśleć bardziej strategicznie i skutecznie, jak walczyć z ideologią ekstremistów i zapobiegać rekrutacji" - powiedziała. A to oznacza - wyjaśniła - skoncentrowanie wysiłków na tym, w jaki sposób ekstremistom udaje się dotrzeć do młodych ludzi i wpływać na nich samych oraz na ich myślenie o swej tożsamości. 

"To wymaga znacznie większych środków" - wskazała, przyznając, że Kongres USA nie traktował tej sprawy priorytetowo. Przekonywała, że zadanie walki z rekrutacją młodych należy powierzać organizacjom pozarządowym, a zwłaszcza partnerom lokalnym, w tym pracownikom społecznym, którzy są bardziej kreatywni i innowacyjni. Rządy powinny być tylko pośrednikiem i ograniczyć swą rolę głównie do wskazania organizacjom pozarządowym miejsc, gdzie potrzebują pomocy.

Pandith przestrzegała przed uogólnieniami, że ofiarami rekrutacji są głównie osoby biedne i mało wykształcenie. Jej zdaniem rekrutowani są różni młodzi muzułmanie, a większość technik dżihadystów polega na perswadowaniu im, że jest tylko jeden sposób na bycie muzułmaninem - ekstremizm. Tłumaczyła, że dżihadyści nie rekrutują 40-latków, ale właśnie młodszych, gdyż to wiek, w którym wielu przeżywa kryzys tożsamości: szukają odpowiedzi, kim są i jeśli to głos dżihadystów jest najgłośniejszy, to idą za nim. "Należy więc pokonać ich narrację innymi alternatywnymi i przede wszystkim wiarygodnymi głosami" - zaapelowała. 

Jako przykład udanej kampanii wskazała prowadzony w Europie program z udziałem byłych ekstremistów, którzy na spotkaniach z młodymi muzułmanami opowiadali o swych doświadczeniach radykalizacji. Ale przyznała, że to za mało; brakuje np. programów skierowanych do rodziców, których dzieci mogą być podatne na rekrutację. 

"Czy rodzice naprawdę rozumieją, jak przebiega proces rekrutacji? Czy wystarczająco im to wyjaśniliśmy? Jest tyle do zrobienia, np. korzystając z pomocy pracowników społecznych" - zaznaczyła.

"Można zrobić więcej i lepiej, by powstrzymać narrację ekstremistów, czy mówimy o Al-Kaidzie, tzw. Państwie Islamskim czy innych. To nie jest problem nie do rozwiązania. (...) Ale musimy być bardziej kreatywni. Nie możemy mieć ciągle tylko jednego podejścia - czyli używania twardej siły (hard power - czyli siły militarnej), ale też potrzebujemy na skalę międzynarodową ruchu różnych partnerów w terenie w ramach tzw. miękkiej władzy (soft power). Wówczas ideologia ekstremistów może być pokonana" - podsumowała.