Pierwszy dzień szczytu APEC w Chinach

Na rozpoczętym w poniedziałek szczycie państw Wspólnoty Gospodarczej Azji i Pacyfiku (APEC) doszło do pojednawczego gestu między skłóconymi dotąd Chinami i Japonią, odnotowano też postępy w pracach nad międzynarodowymi porozumieniami handlowymi.

Otwarciu dwudniowego szczytu towarzyszyła "zaskakująca (polityczna) odwilż" między rywalizującymi dotąd Chinami i Japonią. Od dwóch lat między Pekinem i Tokio utrzymywały się lodowate stosunki, m.in. ze względu na spór toczony o archipelag na Morzu Wschodniochińskim oraz oskarżenia o niedostateczne rozliczenie przez Japonię jej zbrodni wojennych.

Tymczasem w poniedziałek chiński prezydent Xi Jinping po raz pierwszy przyjął premiera Japonii Shinzo Abego, choć dotychczas odmawiał takiego spotkania - zauważa agencja dpa.

Obecny na szczycie prezydent USA Barack Obama zapewnił, że jego krajowi zależy na współpracy z Chinami. "Z radością obserwujemy rozwój prosperujących, pokojowych Chin i chcemy, by kraj ten odnosił sukcesy" - powiedział.

Obama mówił m.in. o ambitnym dwustronnym porozumieniu inwestycyjnym, które jego zdaniem "byłoby korzystne dla obu stron". Wskazał też, że na Chinach i USA, dwóch największych gospodarkach świata, spoczywa szczególna odpowiedzialność. "Kiedy nasze kraje współpracują ze sobą, korzysta na tym cały świat" - podkreślił amerykański przywódca.

Pekin i Waszyngton porozumiały się też w sprawie znacznego rozszerzenia okresu obowiązywania wiz na pobyt krótkoterminowy.

Prezydent USA mówił o współpracy obu krajów w walce z epidemią Eboli i globalnymi zmianami klimatycznymi, a także o staraniach na rzecz nierozprzestrzeniania broni jądrowej. Jednocześnie podkreślił, że Pekin powinien chronić prawa autorskie, powstrzymać cyberprzestępczość i respektować prawa człowieka.

Na szczycie doszło do pierwszego od miesięcy spotkania twarzą w twarz Obamy i prezydenta Rosji Władimira Putina, którzy spędzili razem kilka minut, czekając na wspólne zdjęcie obecnych na szczycie szefów państw i rządów. Putin i Obama ostatni raz widzieli się w czerwcu na obchodach 70. rocznicy lądowania aliantów w Normandii.

Według anonimowego przedstawiciela władz USA nie doszło do wymiany zdań między przywódcami. Amerykańska delegacja nie wyklucza jednak ich spotkania we wtorek.

Putin ogłosił na szczycie, że Rosja pragnie odgrywać bardziej znaczącą rolę w regionie Azji i Pacyfiku, a jako kluczowego partnera wskazał Chiny.

W pierwszym dniu szczytu odnotowano też postępy w rozmowach handlowych - m.in. o strefie wolnego handlu między Chinami i Koreą Południową oraz w kwestii lansowanego przez USA, a nieobejmującego Chin, Partnerstwa Transpacyficznego (TPP). Chiny dążą z kolei do utworzenia Strefy Wolnego Handlu Azji i Pacyfiku (FTAAP), dla którego na szczycie ogłoszono "mapę drogową".

Szczyt APEC organizowany jest w 20-milionowej metropolii pekińskiej przy nadzwyczajnych środkach bezpieczeństwa. Zakończy się we wtorek.