UE o presji w razie nieprzyjmowania uchodźców

W UE rośnie presja na kraje z Europy Środkowej i Wschodniej, które odrzucają obowiązkowe kwoty rozdzielania uchodźców, napływających do Unii. Słychać ostrzeżenia, że kryzys migracyjny może mieć skutki dla strefy Schengen, a nawet podziału funduszy unijnych.

Najmocniejszy sygnał pod adresem państw niechętnych przyjmowaniu uchodźców popłynął w tym tygodniu z Berlina. Kanclerz Angela Merkel ostrzegła w poniedziałek, że jeśli nie uda się sprawiedliwie podzielić uchodźców, to mogą pojawić się pytania dotyczące przyszłości strefy Schengen, czego nikt nie chce. To sugestia, że wskutek sporów o rozwiązanie kryzysu migracyjnego ucierpieć może swoboda podróżowania w Unii Europejskiej, gdy część krajów postanowi przywrócić kontrole na wewnętrznych granicach UE, aby powstrzymać napływ imigrantów.

- To jasne polityczne przesłanie, że jeśli oporne kraje członkowskie nie zmienią swej postawy i nie zaakceptują systemu relokacji uchodźców, dojdzie do trudnych dyskusji w UE - powiedział we wtorek PAP ekspert brukselskiego think tanku European Policy Centre Yves Pascouau.

- Także inni ministrowie i politycy w swoich wypowiedziach łączą kwestie wsparcia dla krajów Europy Środkowej i Wschodniej z ich solidarnością w sprawie azylantów. Widać polityczną presję ze strony niektórych państw unijnych, które mają już dość obecnej sytuacji i żądają od partnerów, by wzięli na siebie część odpowiedzialności za rozwiązanie kryzysu migracyjnego - dodał.

- Do tej pory ta dyskusja toczyła się za zamkniętymi drzwiami, a teraz stała się bardziej publiczna, co ma na celu wywarcie nacisku na oporne kraje - ocenił ekspert.

Opinię tę zdają się potwierdzać wypowiedzi innych unijnych polityków. Wpływowy eurodeputowany niemieckiej chadecji i szef komisji spraw zagranicznych Parlamentu Europejskiego Elmar Brok wskazał, że bez solidarności wszystkich krajów UE w sprawie uchodźców nie będzie solidarności w innych dziedzinach. Nawiązał w tym kontekście do postulatów o większe unijne wsparcie dla Ukrainy.

W rozmowie z niemieckim dziennikiem "Tagesspiegel" Brok ocenił również, że "w ostateczności można zastanowić się nad tym, czy przekazać więcej funduszy strukturalnych UE tym krajom, które odpowiednio reagują na sytuację uchodźców".

Bardziej bezpośrednia w tej sprawie była austriacka minister spraw wewnętrznych Johanna Mikl-Leitner. W rozmowie z niemiecką telewizją ZDF oświadczyła ona, że "należy wywierać presję", by wszystkie kraje UE poczuwały się do odpowiedzialności za rozwiązanie problemu fali uchodźców.

- Musimy wykorzystać tu wszystkie narzędzia, w tym na przykład postawić pod znakiem zapytania wsparcie (unijne), które mogłoby zostać zredukowane w przypadku braku solidarnej postawy i odpowiedzialności - zasugerowała Mikl-Leitner. - Tę presję możemy okazywać usuwając lub ograniczając pomoc finansową - mówiła.

Słowa Mikl-Leitner są ostrzeżeniem przede wszystkim pod adresem krajów członkowskich z Europy Środkowej i Wschodniej, największych odbiorców funduszy strukturalnych. Na czerwcowym szczycie UE to te państwa najostrzej sprzeciwiały się wprowadzeniu obowiązkowych kwot podziału między państwa unijne 40 tysięcy uchodźców docierających do Włoch i Grecji przez Morze Śródziemne oraz 20 tysięcy z obozów poza UE.

Wśród przeciwników systemu, zaproponowanego przez Komisję Europejską, była Polska. Rząd w Warszawie zadeklarował, że dobrowolnie przyjmie 2000 uchodźców, o ok. 1500 mniej niż wynikałoby z propozycji KE.

Złożone w lipcu dobrowolne deklaracje krajów UE nie wystarczyły, by wypełnić zobowiązanie szczytu do przejęcia 40 tysięcy uchodźców od Włoch i Grecji. Uzgodniono relokację około 35 tys. osób.

Do dyskusji na ten temat UE miała powrócić pod koniec roku, ale zaostrzenie kryzysu migracyjnego i kolejne tragedie na Morzu Śródziemnym oraz w Austrii, gdzie znaleziono ciężarówkę ze zwłokami 71 uchodźców, skłoniły Unię do zwołania nadzwyczajnego spotkania szefów MSW na 14 września w Brukseli.

Komisja Europejska zapowiedziała we wtorek, że przedstawi kolejne propozycje rozwiązań, które miałyby złagodzić kryzys migracyjny. Zamierza zaproponować m.in. stały system relokacji uchodźców, wraz z obowiązkowymi kwotami dla poszczególnych państw. - Jesteśmy otwarci na pomysły, które pomogą wzmocnić solidarność w UE i umożliwić relokację większej liczby uchodźców - oświadczyła rzeczniczka KE ds. migracji Natasha Bertaud.

Mimo nasilenia kryzysu część krajów UE nadal jednak broni się przed narzuconymi z góry kontyngentami uciekinierów, którzy mieliby zostać rozmieszczeni w Unii. Premier Słowacji Robert Fico powtórzył w poniedziałek, że jego kraj odrzuca kwotowy system relokacji uchodźców. - Jeśli zostanie przyjęty automatyczny mechanizm redystrybucji migrantów, to pewnego dnia obudzimy się ze 100 tysiącami ludzi ze świata arabskiego i nie chciałbym, aby Słowacja miała taki problem - powiedział Fico, cytowany przez agencję Reutera.

Na podobnym stanowisku stoją Czechy. Na piątek do Pragi zaproszeni zostali przywódcy Grupy Wyszehradzkiej, w tym Polski, aby spróbować wypracować wspólne stanowisko w tej sprawie.

Według danych ogłoszonych w piątek przez Urząd Wysokiego Komisarza ds. Uchodźców (UNHCR) ponad 300 tysięcy imigrantów i uchodźców przedostało się do Europy przez Morze Śródziemne od początku roku. Około 200 tys. dotarło do Grecji, a ok. 110 tys. do Włoch; ponad 2,5 tys. ludzi zginęło na morzu, próbując dotrzeć do Europy. Komisja Europejska wskazuje, że szlakiem z Libii do Włoch przeprawiają się w większości imigranci zarobkowi z Afryki; z kolei 90 proc. ludzi docierających do UE szlakiem przez Bałkany i wschodnie Morze Śródziemne to uchodźcy z Syrii, Afganistanu i Iraku, potrzebujący międzynarodowej ochrony.