Patronka śpiewania i czystego serca

Przebogata jest historia św. Cecylii – młodej Rzymianki, która w IV wieku na Zatybrzu w Rzymie poniosła męczeńską śmierć za wiarę. Nie sposób zwięźle opowiedzieć o jej życiu, opisanym w Passio Sanctae Caeciliae. Pozwólcie, że zatrzymam swój wzrok na wspaniałym obrazie namalowanym przez znanego artystę Rafaella Santiego (1483-1520) w 1516 roku dla kościoła pw. św. Jana w Bolonii. On naświetli nam duchową sylwetkę patronki muzyków i śpiewaków.

Pragnienie czystego życia dla Jezusa

Jak widzimy, centralną postacią na tym słynnym obrazie jest młoda, zakochana dziewczyna. Cecylia została uchwycona dzięki geniuszowi artysty w momencie składania ślubów czystości Jezusowi. Jej oczy utkwione są w niebo, cała postać wyraża dystans do rzeczy i osób, które ją otaczają. Instrumenty muzyczne znajdujące się w nieładzie pod nogami świętej nie odgrywają już żadnej roli. Teraz pragnie ona słuchać tylko melodii anielskich. Nawet instrument trzymany w ręku (portatyw organowy), który służył jej w czasie liturgii, już nie cieszy i wypada z rąk razem z wysuwającymi się piszczałkami.

Wydawałoby się, że Rafaello chciał przedstawić Cecylię jako patronkę muzyków czy osobę umiejącą grać na instrumentach muzycznych. To prawda, jednak jest to element drugorzędny. Pierwszym motywem i głównym przesłaniem artysty była chęć pokazania dziewiczego pragnienia czystego życia dla Jezusa.

Wiemy z doświadczenia, że pragnienie Boga w nas nie zawsze jest żywe i równe. Wiele rzeczy i spraw, nawet tych dobrych, może je wygasić i oddalić nas od Niego. W osobistych i mistycznych zaślubinach Cecylii z Jezusem jej spokojny i ufny wzrok wzniesiony jest ku niebu i oderwany od tego świata i jego rzeczy. Święta cała chce się ofiarować Panu.

Towarzysze Cecylii

Na obrazie ciekawe wydaje się być zestawienie osób towarzyszących św. Cecylii. Wszyscy wyglądają jak zakochani, zamyśleni, jakby potwierdzający motyw przewodni artysty – wieczną tęsknotę człowieka za Bogiem, w której ważną rolę odgrywa czystość jego serca.

Po naszej lewej stronie stoi św. Paweł. Jest on wsparty na mieczu, w ręku trzyma zapewne swoje listy do pierwszych gmin chrześcijańskich. Obok niego znajduje się młodziutki umiłowany uczeń Jezusa – św. Jan apostoł i ewangelista. Obydwaj reprezentują ideał czystości dziewiczej, nieskażonej i od początku oddanej Bogu.

Natomiast po prawej stronie, na pierwszym planie, widzimy Magdalenę jawnogrzesznicę. Doświadczyła ona wielkiego miłosierdzia Bożego, słysząc słowa zachęty do świętości: „idź i nie grzesz więcej”. Dalej możemy dostrzec Augustyna z pastorałem jako biskupa. Obydwoje w swoim życiu przeżyli zagubienie, ale także głębokie nawrócenie i wewnętrzną przemianę. Drogą pokuty, wyrzeczenia i współpracy z łaską Bożą doszli do czystości nabytej, która zrodziła w nich świętość. Każdy chrześcijanin, nawet wielki grzesznik, ma zawsze możliwość powrotu do Boga.

Opieka nad muzyką

To w średniowieczu św. Cecylia „niechcący”, w miejsce św. Jana Chrzciciela, została uznana za patronkę śpiewu kościelnego i muzyków. Stało się to przez dość dowolne tłumaczenie antyfony z języka łacińskiego, mówiącej o tym, że Cecylia miałaby grać na instrumentach muzycznych.

Dzięki takiemu przypadkowi powierzono św. Cecylii opiekę nad muzyką, szczególnie liturgiczną. Zamysł ten przyjął się w całej Europie. Od tamtego czasu na jej cześć napisano wiele utworów muzycznych i powstało wiele organizacji i stowarzyszeń cecyliańskich, chórów amatorskich i profesjonalnych, orkiestr, akademii, wśród nich chociażby Akademia Santa Cecilia w Rzymie. Nie należy więc mieć tłumaczom za złe ich pomyłkę, gdyż pewne jest, że ta męczennica z pierwszych wieków śpiewała Panu czystym i ufnym sercem.

* * *
Pamiętajmy, że święta Cecylia może być opiekunką naszego głosu i zaangażowania się przez śpiew w świętą liturgię, w której powinniśmy jak najczęściej uczestniczyć. Może też być przewodniczką i opiekunką dla tych, którzy czynią wysiłki, by żyjąc na tym niełatwym świecie, zachować czyste serce.