Zrób to natychmiast po wyznaniu grzechów

Otrzymałem rozgrzeszenie. Nie zmienia to faktu, że konsekwencje mojego grzechu oraz moja odpowiedzialność za to, co zrobiłem, za skutki tego czynu - pozostają.

Otóż należy przypomnieć sobie, w jaki sposób my - katolicy, chrześcijanie należący do Kościo­ła katolickiego - postrzegamy grzech. Trzeba przede wszystkim odróżnić dwa elementy, nie­jako składniki grzechu. Pierwszym z nich jest wina - gdy zgrzeszę, występując przeciwko Panu Bogu, staję się winny, jak mówił dawny katechizm, zaciągam winę. Jestem odpowie­dzialny za zło, które uczyniłem, za ten wybór fałszywego dobra, bo tak właśnie się dzieje: grzeszę, ponieważ przedstawiam sobie zło jako dobro i dlatego je popełniam.

Jednak problem grzechu nie kończy się na winie, bo ma on również swoje konse­kwencje - i dla nas, i dla innych. Jego skutki pozostają, pomimo odpuszczenia nam winy. W teologii nazywamy je karą. Konsekwencje tego, że na skutek naszego grzechu coś zosta­ło zniszczone, spadają często na nas samych. Ale, jak już wspomniałem, są też grzechy, któ­rych skutki szczególnie dotykają tych, których skrzywdziliśmy. Niektóre z nich określa się mianem grzechów wołających o pomstę do nieba. Mogą to być: morderstwo, znęcanie się nad bezbronnymi albo niepłacenie wynagro­dzenia za pracę. Kara za takie postępki może być ustanowiona na przykład jako odpowie­dzialność prawna: rozgrzeszony morderca czy nieuczciwy pracodawca nadal podlegają karze określonej przepisami i wymierzanej przez sąd.

Ale karą może być również skutek, który po prostu jest w naszym życiu bezpośrednio odczuwalny. Stało się coś, co wymaga napra­wienia - nie wystarczy żal i wyznanie winy. Je­żeli nie naprawimy tego, cośmy "zmalowali", to ten stan, ten krajobraz po grzechu będzie trwał, sytuacja nadal będzie zła, chociaż grzesz­nik się wyspowiadał i został sakramentalnie rozgrzeszony - uniewinniony.

To jest absolutnie niesamowite: Bóg zmazuje naszą winę i nasza sytuacja staje się taka, jakby zło, które popełniliśmy, zostało wymazane, jak­by się nie wydarzyło. To może zrobić tylko Pan Bóg. Przypomnijmy sobie, jak bardzo oburzeni byli Żydzi, kiedy usłyszeli, że Chrystus mówi do uzdrawianego paralityka: Idź, odpuszczają ci się twoje grzechy! (zob. Mk 2,5-11). Oni byli zgorszeni, ponieważ wiedzieli, że może to zro­bić tylko Bóg. Nikt inny nie może zmienić za­ciągniętej przeze mnie winy moralnej, nikt nie ma nad nią władzy, jedynie sam Bóg. To jest coś, co dokonuje się między mną a Nim.

Nie zmienia to faktu, że konsekwencje mo­jego grzechu oraz moja odpowiedzialność za to, co zrobiłem, za skutki tego czynu - pozostają. Po rozgrzeszeniu uświadamiam to sobie jesz­cze bardziej, bo powracam do jedności z Bo­giem - jestem w stanie łaski, czyli znacznie bliżej prawdy. Jestem zatem wezwany do tego, żeby na tyle, na ile to możliwe, naprawić zło, które uczyniłem. Co więcej: naprawić to zło, ale również za nie odpokutować. Nie bez powodu powiedziałem "również", ponieważ zarówno w pokucie, jak i zadośćuczynieniu - podobnie jak w żalu za grzechy - nie jestem pozostawiony sam sobie.

Przed nami zatem pokuta i zadośćuczynienie. Zostaje nam przecież konkretny dług wobec Boga, który został - jak mówiłem przy okazji żalu za grzechy - obrażony moim złym postępo­waniem. Nie urażony, jak w przypadku jakichś towarzyskich niesnasek, tylko właśnie obrażo­ny. Grzech jest bowiem zawsze lekceważeniem Pana Boga, stawianiem przed Nim czegoś lub kogoś innego, co decydująco wpływa na nie­właściwy, zawsze zły wybór moralny.

Mam również zadośćuczynić bliźnim, tym ludziom, których skrzywdziłem moim grze­chem. Skrzywdziłem ich albo bezpośrednio, działając wprost przeciwko nim, albo też za­niedbując uczynienie dobra, które im się ode mnie należało.

W pewien sposób swoim grzesznym postę­powaniem skrzywdziłem także całą wspólnotę Kościoła - odbierając jej siebie jako człowieka dobrego. Pozbawiłem Kościół dobra, którego uczynienie było sprawą moją, a nie kogoś in­nego - właśnie ja, tylko ja mogłem i powinie­nem był je uczynić. Zgromadzeni w kościele na liturgii składamy Bogu w ofierze całe dobro, jakie jest w nas. Jeśli jednak grzeszymy, to tego dobra brakuje - Kościół zostaje go pozbawiony, dar wspólnoty jest ograbiony z czegoś, co ja mogłem do niego dołożyć. Dlatego konieczne jest zadośćuczynienie i Bogu, i bliźniemu.