Ach, ta dzisiejsza młodzież...

Dr Kinga Dziwańska z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego przeprowadziła badania dotyczące wartości i celów młodzieży. "Badania miały na celu uzyskanie informacji na temat hierarchii wartości młodzieży w okresie dorastania - wyjaśnia dr Dziwańska. - Podstawowe pytanie badawcze dotyczyły kwestii zmiany systemu wartości w zależności od wieku."

W badaniach wykorzystano teorię wartości Miltona Rokeacha, w której wyróżnione są wartości instrumentalne i ostateczne. Wśród wartości instrumentalnych Rokeach wyróżnił wartości moralne takie, jak uczciwość, miłość, wrażliwość, grzeczność, czystość oraz kompetencyjne, do których zaliczył twórczą wyobraźnię, zdolność, ambicję, intelektualizm. Wśród wartości ostatecznych wyodrębniono wartości osobiste, takie jak zbawienie, życie ekscytujące, harmonia wewnętrzna, oraz społeczne, czyli pokój na świecie, równość i braterstwo.

Naukowiec z UW przebadała ponad 300 osób, uczniów gimnazjów i liceów. Analiza wyników pokazała, że niezależnie od wieku młodzieży można stwierdzić podobieństwo w zakresie najbardziej i najmniej cenionych wartości.

- Najwyżej ceniona wartością instrumentalną było kochający, a najmniej - posłuszny. W obu grupach najwyżej cenioną wartością ostateczną było bezpieczeństwo rodziny, a najmniej cenioną - świat piękna - stwierdziła dr Dziwańska.

Jednak pod względem pozostałych wartości między młodzieżą z gimnazjum a młodzieżą licealną widać istotne różnice.

- Młodzież z gimnazjum zdecydowanie wyżej ceni takie wartości, jak odważny, uzdolniony i posłuszny, dostatnie życie, pokój, przyjemność, życie pełne wrażeń, uznanie społeczne oraz świat piękna - zwraca uwagę badaczka. - Młodzież z liceum wyżej ceni takie wartości, jak odpowiedzialny i niezależny, dojrzała miłość, szczęście, wolność oraz równowaga.

Dr Kinga Dziwańska przeprowadziła również badania dotyczące celów życiowych młodzieży. Analiza otrzymanych wyników pozwoliła wyróżnić cele krótkoterminowe i długoterminowe.

- Wśród celów krótkoterminowych młodzieży dominują cele edukacyjne - zwraca uwagę badaczka. - Wśród celów długoterminowych u gimnazjalistów przeważają cele edukacyjne, natomiast w grupie licealistów cele rodzinne.

Analiza wyników pokazała również, że dla gimnazjalistów "celem na całe życie" jest praca, a dla licealistów szczęście oraz stabilizacja. W odniesieniu do "celu na całe życie" uczniowie liceów zdecydowanie bardziej zwracają uwagę na ważność celów.

Specyfika hierarchii wartości i wyznaczonych celów w ich treści i cechach zależy od wieku młodzieży, podsumowuje badaczka.

PAP - Nauka w Polsce