Każdy ma taki świat, jaki widzą jego oczy

Sztuką jest przekuć stygmat w możliwości, ale się da! Bolesne zrządzenia losu - mogące nadać życiu nową misję - odnoszą się zarówno do ludzi, jak i miejsc. Spadają jak grom z jasnego nieba przynosząc nieoczekiwaną popularność.

Naznaczeni - ludzie i miejsca z misją

Phan Thi Kim Phuc sfotografowano przypadkowo w 1972 roku, podczas wojny w Wietnamie. Obraz biegnącej 9-latki, dotkliwie poparzonej napalmem - w trakcie omyłkowego bombardowania cywilów przez lotnictwo amerykańskie - kojarzy większość z nas. Jeden błysk flesza dał dziewczynce światową sławę, o którą nie zabiegała. Nawet jeśli jej imię nic nam nie mówi, w głowach mamy wyryty obraz uciekającego, cierpiącego z bólu dziecka, z odpadającą od filigranowego ciała skórą - efekt ran popromiennych.

Zdjęcie obiegło pierwsze strony wszystkich światowych dzienników, zdobywając najważniejsze nagrody, w tym Pulitzera i World Press Photo. Dorosła Kim zapytana o nienawiść do Ameryki odparła: - Nigdy nie używam słowa nienawiść, nigdy nie czuję nienawiści do ludzi. Po latach spotkała się z Reverendem Plummer - pilotem, który zrzucił bombę na wioskę Trang Bang. Pomimo wieloletnich cierpień związanych z przeszczepami, Kim wybaczyła mężczyźnie. Obecnie jest ambasadorką dobrej woli UNESCO i bierze czynny udział w pomocy medycznej i psychologicznej dziecięcym ofiarom wojen na świecie.

Malala - pakistańska nastolatka, aktywistka praw człowieka na rzecz wolnego dostępu kobiet do edukacji. Najmłodsza laureatka Nagrody Nobla. Świat usłyszał o Malali po nieudanej próbie zamachu na jej życie - postrzał w głowę. Ocalała cudem! Od tego momentu jest ikoną walki o prawo dostępu do powszechnej edukacji dla dziewcząt.

Oświęcim - historia sprawiła, iż niewielkie miasto nieznane przed wojną za granicą, jest od lat czterdziestych ubiegłego wieku na ustach całego świata i będzie zapewne zawsze, za sprawą największego niemieckiego obozu koncentracyjnego, i ośrodka zagłady Auschwitz-Birkenau. Zagrabione w promieniu 40 km od Oświęcimia majątki mieszkańców przyległych miejscowości posłużyły okupantom do stworzenia fabryki śmierci oraz jej gospodarczego i przemysłowego zaplecza. Oświęcim stał się miastem symbolem na mapie świata. Dziś jest nie tylko sanktuarium męczeństwa, to także skarbnica ludzkiej odwagi i nadziei, ONZ-owskie Miasto Pokoju, z ponad 800-letnią historią, gdzie przez lata różnorodność kulturowa stanowiła - i stanowi obecnie - wartość.

Dalekowzroczni

Ponad 300 lat p.n.e. Arystoteles, nauczyciel Aleksandra Wielkiego - twórcy Biblioteki Aleksandryjskiej będącej największym wydarzeniem w intelektualnej historii ludzkości powiedział: - Los narodów zależy od edukacji młodzieży. Wiedza i fakty to jednak jeden aspekt, drugą stroną medalu jest forma ich przekazania - język, jakiego używamy przy argumentacji. Ma on ogromne znaczenie bo słowa mają moc!

Język powinien budować, służy bowiem do tego, by porozumieć się z drugim człowiekiem, aby z nim razem działać. Często staje się jednak narzędziem walki czy środkiem manipulacji. Przekaz wykładowcy winien zakładać szacunek dla godności człowieka i jego indywidualności. Warto przywołać jednego z filozofów dialogu ks. Józefa Tischnera, który o języku mówi jako o najważniejszym tworzywie wspólnotowym. Bez właściwego języka nie ma wspólnoty. Musimy pracować z młodzieżą - i nad samymi sobą - by kształcić sztukę wypowiedzi, która wyraża argumenty, a nie emocje - w szczególności te negatywne, doprowadzające do podziałów.

Biblioteka ze spojrzeniem z helikoptera, w Oświęcimiu - Mieście Pokoju

Biblioteka Publiczna Galeria Książki - centrum myśli, kultury i animacji. Dyrekcja Leszek Palus i Mariola Talewicz to osoby z tzw. spojrzeniem z helikoptera - wizjonerzy. Tworzą platformę dla międzykulturowych i międzypokoleniowych działań. Pamiętają, że ich misja realizowana jest w wyjątkowym miejscu. Umiejętnie budują most pomiędzy przeszłością i teraźniejszością, mając na względzie jutro. W przestronnym holu budynku wyeksponowali kluczowe dokumenty dotyczące poszanowania praw człowieka Deklarację Niepodległości, Konstytucję 3 maja, Powszechną Deklarację Praw Człowieka. Jest miejsce jeszcze na jeden fundamentalny dokument, o którym niewiele mówi się w Europie. To traktat pokojowy znany jako Wielki Pokój Montrealski podpisany w 1701 roku przez kolonistów z Nowej Francji z przedstawicielami plemion rdzennej ludności indiańskiej Ameryki Północnej.

Dokument ten był kamieniem milowym w kształtowaniu się kolejnych deklaracji. Jego kopię Fundacja The Bridge oferuje bibliotece podczas spotkania autorskiego wokół powieści "Dzieci stamtąd", kanadyjskiej autorki Arlette Cousture, która odwiedzi Oświęcim 25 października, w roku podwójnego jubileuszu 75-lecia relacji dyplomatycznych między Polską i Kanadą i 150. urodzin Konfederacji.

Książka doskonale wpisuje się w kalendarz tematyczny biblioteki. To obejmująca ponad pół wieku saga rodzinna o losie osieroconej trójki rodzeństwa, polskich emigrantach z Krakowa, którzy po II wojnie światowej trafiają do Kanady. Historia adaptacji do nowej kultury, w świetle psychologii relacji rodzinnych. Prezentacja polskiego hartu ducha i pasji w działaniu, rodzących przedsiębiorczy sukces.

Zmiana warty - głos młodych w historii dialogu na rzecz praw człowieka

Rok 2018 pod znakiem jubileuszy. 70. urodziny Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i jednostki Błękitnych Hełmów - inicjatywy kanadyjskiej - z ich pierwszą misją w nowo powstałym państwie Izraela w 1948 roku, 30-lecie pierwszego spotkania Stowarzyszenia Miast Orędowników Pokoju, w gronie których z Polski - oprócz Oświęcimia - są też Lublin, Płońsk, Warszawa i Wieluń oraz wielki jubileusz dla Polaków - 100 lat od odzyskania przez Polskę niepodległości.

Fundacja The Bridge w ramach programu Edukacja Oknem na Świat przygotowuje kanadyjsko-polską inicjatywę Perception Exchange - Wymiana Zapatrywań, do której oprócz młodzieży z Kanady i Polski zaproszeni zostaną młodzi liderzy z innych krajów. W metodyce akcenty położone zostaną na dwa filary pedagogiki społecznej, edukację rówieśniczą i prezentację autorytetów - tzw. role models.

Z młodzieżą i liderami opinii zastanowimy się nad tematem dalekowzroczności. W świetle globalnych wyzwań społecznych, środowiskowych i ekonomicznych oprócz praw, które nam się należą warto zaadresować kwestie odpowiedzialności, którą mamy wszyscy! Jak powiedział Albert Einstein: - Pokój nie może być utrzymywany siłą. Może być tylko osiągnięty poprzez wzajemne zrozumienie.

Przeczytaj też: Intelektualny ping-pong z młodzieżą [WYWIAD] >>

Margo Koniuszewski - prezes Fundacji The Bridge