Przebaczyć. Wymazać dług, wyrzec się zemsty

Przebaczenie wymazuje dług i wyrzeka się uzasadnionej zemsty. Jest ono aktem miłosierdzia, a więc czymś więcej niż sprawiedliwość. Rzeczywiście, samo słowo przebaczenie przypomina o tym (w języku francuskim par-don, czyli: parfait - doskonały i don - dar): przebaczenie jest darem doskonałym.

Otóż dar jest aktem darmowym; przeciwstawia się należności czy długowi, które są domeną sprawiedliwości. "Na czym polega przebaczenie? - pyta Jean-Marie Pohier. - Na tym, aby nie kazać płacić".

Akt przebaczenia jest nie tylko aktem wolności, jak twierdzą niektórzy, to jest również kwestia osądzenia, lecz to akt darmowy, ponieważ jest aktem miłosierdzia.

Jorge Valls, pisarz kubański, który ponad dwadzieścia lat przebywał w więzieniach reżimu Fidela Castro, mówi: "Wiecie, nie jest to konieczne, by świat mógł istnieć. Nie jest to konieczne, by mój grzech został odpuszczony, ale Bóg nam i tak wybaczył. Jesteśmy umiłowanymi dziećmi Boga".

Oto dlaczego przebaczenie jest aktem miłości.

6 listopada 1982, w ogrodach Trocadéro, szesnastoletnia Chantal siedzi obok dziewiętnastoletniego Frédérica. Kochają się. On gorączkowo naciska palcem na spust i zabija ją. W piątek, 5 października 1984 Frédéric staje przed ławą przysięgłych i zeznaje: "Nie mogę zrozumieć, co zrobiłem, więc nie mam wyrzutów sumienia. Zabicie jej było rozwiązaniem, które pozwalało mi ochronić ją przed innymi, zachować Chantal na wieki".

Następnie ojciec Chantal spokojnym głosem zeznaje jako świadek. I nagle wszystko trzęsie się w tej, na nieszczęście banalnej, tragedii.

- Jestem pewny, że Chantal żyje, w Radości. Jestem przede wszystkim ojcem, potem katolikiem i chcę urzeczywistniać to w moim życiu. Jej odejście zasmuciło mnie, ale wiem, że jest szczęśliwa. Dzisiaj martwię się o Frédérica. Gdyby to jeden z mych synów znajdował się na jego miejscu, nie byłbym bardziej poruszony. Chcę mu pomóc, aby nie zmarnował życia. Martwię się o jego przyszłość, o to, co zrobi po wyjściu z więzienia. Modliłem się za niego. To wszystko.

Przysięgli - siedem kobiet, dwaj mężczyźni - mają łzy w oczach. Teraz słuchają matki Chantal. Ten sam dźwięk, jakby nierealny: - Od kiedy poznała Frédérica, Chantal uważała, że należy mu pomóc, zająć się nim. Ostrzegaliśmy ją, ale ona była wielkoduszna i nieostrożna, a w dodatku kusiła i była kuszona. Widywała go o wiele za często. Nie powiedziała nam, że nie mogła sobie z tym poradzić.

Frédéric miał spojrzenie kogoś z innego świata.

Powiedziała mi: to dziecko. Nieszczęsny.

Mama Chantal, matka dziewięciorga dzieci, daje świadectwo swej wiary: - Kiedy jest się chrześcijaninem, nie sądzi się. Ja przebaczyłam. Potem dostałam list od Frédérica, w którym prosi mnie o przebaczenie. Chciałam pójść dalej. Spotkać się z rodzicami Frédérica, dzielić wraz z nimi tą straszliwą sytuację. To Frédéric potrzebuje pomocy.
Frédéric spuszcza wzrok, aby ukryć łzy.

Matka Chantal odwraca się do niego: - Wiesz, że nie jesteś sam. Wymiana dwóch uśmiechów, uśmiechów niewypowiedzianych. Ale przebaczenie niesie ze sobą również nieoczekiwane uwolnienie.

Poniedziałek. Koniec tragedii przed paryską ławą przysięgłych. Ale jaki będzie koniec po oświadczeniu wypowiedzianym z taką determinacją? Przewodniczący Giresse ogłasza: - Otrzymałem list od oskarżonego. Prosi on swego adwokata, aby go nie bronił.

Pytanie do Frédérica:
- Dlaczego?
- Panie Przewodniczący, nie chcę ranić rodziców Chantal.
- Proszę zaufać swemu obrońcy.

Henri Saludo, oskarżyciel, szkicuje portret oskarżonego:
- Osobnik skrajnie posesywny. Agresywny. Kamienne serce po morderstwie. Nieczuły podczas całego śledztwa. Zabicie tej, którą kochał, było dla niego zwycięstwem nad sobą samym.

Prokurator, świadomy wielkiej odpowiedzialności w tym, jak można było sądzić, banalnym procesie, przyznaje: - Nigdy nie słyszeliśmy równie pięknych słów w tym przybytku sprawiedliwości. Ale ja reprezentuję społeczeństwo. A wy, panie i panowie przysięgli, nie możecie zdradzić interesów społecznych. Dekalog mówi: "Nie zabijaj". Pozwolę sobie dodać: zwłaszcza z tak mało znaczących powodów. Domagam się dziesięciu lat więzienia.

Pan Jean-Jacques Recoules nie porusza tematu środowiska Chantal i Frédérica. Jest oszczędny w słowach: - Frédéric był sam. Miał przyjaciółkę, która była bardziej motywem jego życia niż przedmiotem miłości. Dzisiaj wszyscy są z nim, gotowi mu pomóc. Pozwólcie zabłąkanej owcy wrócić do stada.

Ostatnie słowo należy do Frédérica: - Chciałbym być godnym zaufania rodziców Chantal.

Dwie godziny tajnej narady. Pięć lat więzienia. Obrońca klepie po policzku oskarżonego. Dzięki zwolnieniu warunkowemu Frédéric wyjdzie na Boże Narodzenie. Święto Odrodzenia".

Więcej w książce: Czy możliwe jest przebaczenie? - Pascal Ide