Jak Jan Paweł II wpłynął na politykę, kulturę, duchowość i tożsamość

Międzynarodowa, interdyscyplinarna konferencja naukowa „Jan Paweł II: czytać historię, tworzyć historię” odbyła się w dniach 26-27 marca na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. U progu rocznicy śmierci papieża zastanawiano się nad jego rolą w kształtowaniu dziejów współczesnych, analizowano też jego refleksję nad historią i pamięcią oraz działania na rzecz upadku komunizmu w Europie Środkowej i pokoju na świecie.

Jan Paweł II stworzył polityczny klimat

„W XX w. Watykan bardzo ostro potępił komunizm. Mało kto wierzył, że Solidarność ma szanse polityczne. Polski papież idealnie pogodził polskiego ducha wolności z polityką. Jan Paweł II stworzył polityczny klimat, który sprawił, że koncepcja Solidarności była możliwa” – mówił brytyjsko-polski historyk prof. Norman Davies podkreślając talenty komunikacyjne Jana Pawła i stawiając go za wzór współczesnej młodzieży jako autorytet nie tylko kościelny, ale i światowy.

Miał wizję, której nie mieli politycy

„Papież był wizjonerem, miał wizję, której nie mieli politycy – zwróciła uwagę prof. Hanna Suchocka. – Był katalizatorem i jednocześnie twórcą przemian, które nastąpiły w świecie”. Zaznaczyła, że wybór Karola Wojtyły na papieża w 1978 r. był „katalizatorem dla czegoś nowego, z jednej strony było to zaskoczenie, a z drugiej rodziła się nadzieja”.

Wierzył, że młodzież decyduje o losach swojego narodu

Abp Światosław Szewczuk w swoim wystąpieniu nazwał Jana Pawła II „papieżem wolności”. „O wolności mówił jako o darze Bożym, ale i o wyzwaniu. Pamiętam jego przemówienie do młodzieży ukraińskiej. Powiedział, że wolność może być trudniejsza niż niewola. Powiedział wtedy: nie bójcie się być wolnym narodem! Ukraina będzie taka, jaką wy zbudujecie” – mówił zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego, podkreślając, że „fenomen Jana Pawła II jest rzeczywistością i przyszłością ukraińskiego narodu”. Abp Szewczuk zwrócił też uwagę na wielką i odwzajemnianą miłość Ojca Świętego do młodych. „Wierzył, że młodzież decyduje o losach swojego narodu, swojego państwa i losach świata. Był duszpasterzem młodzieży i takim pozostał”.

Ojciec „Solidarności”

O kluczowej roli Jana Pawła II dla powstania NSZZ „Solidarność” mówił były prezydent Lech Wałęsa. „Wyrwać się od komunizmu, wyrwać się od sowietów – to było nasze zadanie. Komunizm nie pozwalał nam się scalić. Walczył z nami. Gdy rok po wyborze przyjechał do nas papież, zobaczyliśmy, jak jest nas dużo. To on zorganizował nas do modlitwy. Nie do rewolucji. Przestaliśmy się bać” – mówił laureat Pokojowej Nagrody Nobla.

Zatroskanie o autentyczną wolność

Biograf Jana Pawła II George Weigel zwrócił uwagę, że papież wielkie zagrożenie dla ludzkiej wolności widział w utylitaryzmie, który także dziś jest w natarciu, a prowadzi do dyktatury relatywizmu. „Następuje erozja naszych kultur, naszych społeczeństw, naszej polityki i to od nas, uczniów Jana Pawła II, będzie zależało, czy podarujemy Zachodowi nowe narodziny wolności właściwie pojętej – wolności czułej na prawdę, porządek, na dobroć i solidarność” – mówił George Weigel.

Konferencja odbyła się w rocznicę nadania w 2001 roku doktoratu honoris causa Janowi Pawłowi II przez Uniwersytet im. A. Mickiewicza. Organizatorem konferencji był Wydział Historii UAM, a partnerami m.in. Poznańskie Centrum Dziedzictwa oraz Muzeum Archeologiczne ze swym oddziałem „Genius Loci”.