Jan Paweł II najbardziej rozpoznawalną postacią Kościoła w Polsce

Polacy deklarują znajomość postaci Kościoła XX wieku, mających istotny udział w obaleniu komunizmu; niemal wszyscy rozpoznają Jana Pawła II (99,2 proc.), ks. Jerzego Popiełuszko (98,7 proc.) oraz kardynała Stefana Wyszyńskiego (97,7 proc.) - wynika z badania Fundacji Energia dla Europy.

Zdaniem 79,9 proc. badanych Jan Paweł II był również najwybitniejszą postacią polskiego chrześcijaństwa.

Wysoką rozpoznawalność odnotować należy także w przypadku męczennika ojca Maksymiliana Kolbe (95,7 proc.) choć - jak zaznaczają eksperci - w tym przypadku decyduje szeroka znajomość jego heroicznego i pełnego miłosierdzia czynu.

Pozostałe osoby, takie jak: abp Ignacy Tokarczuk, Prymas Polski August Hlond czy ks. Franciszek Blachnicki - nie są znane szerszemu gronu ankietowanych. Badani wskazali także wartości jakimi - w ich opinii - kierowały się te "ważne postacie kościoła". Najczęściej wymieniana była wiara (18,7 proc.) oraz miłość bliźniego (14,9 proc.).

- W tym badaniu wyraźnie odbija się taka tożsamość martyrologiczna, tożsamość ideowa społeczeństwa, także w odniesieniu do kościoła - ocenił Paweł Kowal z Instytutu Studiów Politycznych PAN. Zwrócił uwagę, że w świadomości Polaków następuje "redukcja historii kościoła do ostatnich 100 lat". - Dla mnie, jako historyka to jest zrozumiałe, mamy taką pamięć i ta pamięć dotyczy zazwyczaj tego czasu, który pamiętamy lub który pozostaje w pamięci rodzinnej - mówił.

Fundacja sprawdziła także znajomość historii Kościoła w Polsce. Dwie trzecie respondentów (67 proc.) zadeklarowało znajomość daty Chrztu Polski - w tej grupie wszyscy podali prawidłową datę. W opinii większości ankietowanych (89 proc.) wydarzenie to miało nie tylko charakter religijny, ale także polityczny i kulturowy, zaś Polska - jak zaznaczali - dzięki przyjęciu chrześcijaństwa weszła na salony ówczesnej Europy (83 proc.). Z kolei właściwą datę wyboru Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową zna niemal połowa (49 proc.) uczestników sondażu.

Miejscem zdecydowanie najważniejszym dla chrześcijan w Polsce jest w opinii niemal wszystkich badanych Jasna Góra (92,7 proc.). Na dalszych pozycjach wskazywano Licheń (38,9 proc.), Wawel (38,9 proc.) oraz Gniezno (32,6 proc.).

Raport wykazał, że Polacy posiadają dość dużą wiedzę na temat innych niż katolicy wspólnot chrześcijańskich zamieszkujących na terenie Polski. Najczęściej spośród nich wymieniano prawosławnych (75,7 proc.), grekokatolików (25 proc.) oraz luteran (21,1 proc.). Poza tym 63,9 proc. respondentów deklaruje znajomość nazwiska własnego proboszcza, zaś 55,9 proc. znajomość nazwisk biskupa oraz Prymasa Polski (49,4 proc.).

Krzyż i obrazek religijny są niemal nieodłącznymi elementami kultu w domach polskich katolików - wynika z raportu. Posiadanie krzyżyka w gospodarstwie domowym deklaruje 86,1 proc., obrazu o tematyce religijnej 83,4 proc., zaś ołtarzyka 17,1 proc. badanych.

Ankietowani mieli też wskazać jakie wartości w życiu są dla nich istotne. Dla 88,5 proc. najważniejsza okazała się uczciwość. W dalszej kolejności respondenci wskazali: sprawiedliwość (79,4 proc.), pomoc słabszym (78 proc.), dobroć (78 proc.) przyjaźń (77,5 proc.) oraz tolerancję (77,2 proc.).

Wartościami, które mają najmniejszy wpływ na życie badanych okazały się: bezkompromisowość (42,4 proc.), męstwo (57,9 proc.), bohaterstwo (58,7 proc.) oraz bezinteresowność (61,6 proc.). Według badania dla chrześcijan ważne są w szczególności dwie wartości: umiłowanie Chrystusa (83,2 proc.) oraz przebaczenie (82,5 proc.).

Z badania wynika, że Polacy nastawieni są na wewnętrzny rozwój osobowości, współpracę z innymi, przejawiają koalicyjność i skłonność do kompromisu, a także są konserwatywnie nastawieni w kwestiach obyczajowych i moralnych.

Respondenci pytani o preferowane formy popularyzacji historii Kościoła w Polsce, wskazali na publikacje książkowe (64,2 proc.), film pełnometrażowy (52,6 proc.) lub serial telewizyjny (38,9 proc.) oraz rekonstrukcję ważnych wydarzeń z historii kościoła w naszym kraju (46,8 proc.).

- Badanie pozwoliło nie tylko zweryfikować świadomość Polaków w zakresie znaczenia chrztu dla cywilizacyjnego rozwoju państwa, ale będzie także pomocne w realizacji innych akcji edukacyjnych i społecznych - powiedział dziennikarzom dyrektor Fundacji Energia dla Europy Jakub Kajmowicz. Wyjaśnił, że kolejnym elementem programu będzie przygotowanie pakietu edukacyjnego dla szkół średnich z rekomendacją wykorzystania go podczas lekcji m.in. historii lub wiedzy o społeczeństwie.

Kajmowicz zapowiedział, że w ramach projektu planowane jest ponadto przeprowadzenie multimedialnej kampanii informacyjnej. - Wszystkie materiały wypracowane w trakcie realizacji projektu będą dostępne zarówno w wersji elektronicznej, jak i drukowanej. Planujemy także ich dystrybucję we współpracy z lokalnymi centrami kultury, kuratoriami oświaty oraz duszpasterstwami akademickimi - dodał.

Badanie zostało przeprowadzone w marcu 2016 r. przez Ośrodek Badań i Analiz Marketingowych "Febus" w ramach programu "Kościół w Polsce: dziedzictwo, działanie, przyszłość", którego celem jest popularyzowanie wiedzy na temat chrztu Polski oraz chrześcijańskich korzeni terenów będących kolebką naszej państwowości.

Przedsięwzięcie zostało dofinansowane ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Chrzest 966.

W ramach badania zrealizowano 601 wywiadów telefonicznych wspomaganych komputerowo na ogólnopolskiej próbie dorosłych Polaków.